[ویکی نور] الموقظة فی علم مصطلح الحدیث، اثر شمس الدین محمد بن احمد ذهبی (متوفی 748ق)، با تحقیق عبدالفتاح ابوغده، در شرح و توضیح انواعی از علم مصطلح الحدیث و در واقع تلخیص کتاب «الاقتراح فی بیان الاصطلاح و ما أضیف إلی ذلک من الأحادیث المعدودة من الصحاح» ابن دقیق العید است که آن نیز از مختصرات «مقدمة ابن الصلاح» می باشد.
کتاب ابن صلاح، از جمله مهم ترین تألیفات قرن هفتم هجری در علوم حدیث است که در آن، علوم الحدیث در 65 علم توسعه داده و به توضیح و تشریح آن پرداخته شده است. ابن صلاح در این کتاب، تمام آثار دانشمندان قبل از خود را در اختیار داشته و با مطالعه آنها، مطالب را با طبقه بندی تفکیکی و مشخص به صورت جداجدا با بحث منطقی در مورد هر مطلب آورده است. این اثر، پایه و اساس تألیفات بعد از خود قرار گرفته و جمعی از برجسته ترین رجال علم، به تلخیص و توضیح آن پرداخته و برخی نیز، آن را به نظم کشیده اند که «الاقتراح فی بیان الاصطلاح»، از جمله تلخیصات این کتاب می باشد .
ابن دقیق، کتاب ابن صلاح را در 10 باب خلاصه کرده و اثر حاضر نیز، تلخیص کتاب ابن دقیق می باشد. این کتاب، پس از مقدمه محقق، بدون مقدمه ای از مؤلف و با تعریف حدیث، آغاز شده است. در این کتاب، 24 نوع از انواع علم مصطلح الحدیث، ذکر و شرح داده شده است.
در مقدمه محقق، ضمن توضیح موضوع کتاب و ارائه زندگی نامه مختصری از نویسنده، به این نکته اشاره شده است که ابن ذهبی برخی موارد را به خوبی خلاصه کرده است اما در پاره ای موارد، اختصار وی مخل به معنا می باشد .
بیست و چهار نوعی که ذهبی در این کتاب، بدان پرداخته است، عبارتند از: حدیث صحیح، حسن، ضعیف، مطروح، موضوع، مرسل، معضل، منقطع، موقوف، مرفوع، متصل، مسند، شاذ، منکر، غریب، مسلسل، معنعن، مدلس، مضطرب، مدرج، الفاظ الأداء، مقلوب، آداب بحث و آداب محدث، مؤتلف و مختلف .
نویسنده در بحث اصطلاحات حدیثی، ابتدا به تعریف آن پرداخته و در صورتی که بیش از یک تعریف وجود داشته باشد، همه آن ها را ذکر کرده و آن گاه، تعریف را نقد و بررسی کرده است .
کتاب ابن صلاح، از جمله مهم ترین تألیفات قرن هفتم هجری در علوم حدیث است که در آن، علوم الحدیث در 65 علم توسعه داده و به توضیح و تشریح آن پرداخته شده است. ابن صلاح در این کتاب، تمام آثار دانشمندان قبل از خود را در اختیار داشته و با مطالعه آنها، مطالب را با طبقه بندی تفکیکی و مشخص به صورت جداجدا با بحث منطقی در مورد هر مطلب آورده است. این اثر، پایه و اساس تألیفات بعد از خود قرار گرفته و جمعی از برجسته ترین رجال علم، به تلخیص و توضیح آن پرداخته و برخی نیز، آن را به نظم کشیده اند که «الاقتراح فی بیان الاصطلاح»، از جمله تلخیصات این کتاب می باشد .
ابن دقیق، کتاب ابن صلاح را در 10 باب خلاصه کرده و اثر حاضر نیز، تلخیص کتاب ابن دقیق می باشد. این کتاب، پس از مقدمه محقق، بدون مقدمه ای از مؤلف و با تعریف حدیث، آغاز شده است. در این کتاب، 24 نوع از انواع علم مصطلح الحدیث، ذکر و شرح داده شده است.
در مقدمه محقق، ضمن توضیح موضوع کتاب و ارائه زندگی نامه مختصری از نویسنده، به این نکته اشاره شده است که ابن ذهبی برخی موارد را به خوبی خلاصه کرده است اما در پاره ای موارد، اختصار وی مخل به معنا می باشد .
بیست و چهار نوعی که ذهبی در این کتاب، بدان پرداخته است، عبارتند از: حدیث صحیح، حسن، ضعیف، مطروح، موضوع، مرسل، معضل، منقطع، موقوف، مرفوع، متصل، مسند، شاذ، منکر، غریب، مسلسل، معنعن، مدلس، مضطرب، مدرج، الفاظ الأداء، مقلوب، آداب بحث و آداب محدث، مؤتلف و مختلف .
نویسنده در بحث اصطلاحات حدیثی، ابتدا به تعریف آن پرداخته و در صورتی که بیش از یک تعریف وجود داشته باشد، همه آن ها را ذکر کرده و آن گاه، تعریف را نقد و بررسی کرده است .
wikinoor: الموقظة_فی_علم_مصطلح_الحدیث