المنتقی من اخبار مصر لابن میسر تاج الدین محمد بن علی بن یوسف بن جلب راغب

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] المنتقی من أخبار مصر، جزء دوم از کتاب «تاریخ مصر» نوشته ابوعبدالله تاج الدین محمد بن علی بن جَلَب راغب، معروف به ابن مُیَسَّر (د 677ق) است که تقی الدین مقریزی (845 - 766ق) در سال 814ق، بخش هایی از آن را انتخاب و یادداشت کرده و اکنون با تحقیق، مقدمه و پاورقی ایمن فؤاد سیّد منتشر شده است. این کتاب از مهم ترین آثاری است که در تاریخ فاطمیان مصر و به ویژه تاریخ فاطمیان متأخر به دست ما رسیده است .
محقق اثر پیش از انتشار این کتاب، «تاریخ مصر» مسبّحی را نیز تحقیق و تصحیح نموده است و از آنجا که تاریخ ابن میسّر، تکمله ای است بر تاریخ مسبّحی، تصمیم به تحقیق این اثر گرفته است .
کتاب، مشتمل بر دو بخش تحقیق و نص کتاب است. محقق کتاب در بخش تحقیقی اثر، مطالبی را در باره موضوع، مؤلف و مصادر کتاب، نسخه ها و شیوه تحقیقی خود نوشته است. نویسنده در متن کتاب، همچون بسیاری از آثار تاریخ نگاری، حوادث و اتفاقات زمان حکام مصر را به شیوه سال نگاری پس از حدود 250 سال بعد از وقوع آن اتفاقات گزارش کرده است .
اهمیت ابن میسّر بیشتر به سبب، تألیف اثری در تاریخ مصر است. این اثر که از مراجع مقریزی بوده، مورد استفاده مورخان بعد از او قرار گرفته است؛ به ویژه می توان از «الانتصار» ابن دقماق و الکواکب ابن زیات یاد کرد. اغلب گفته شده است که ابن میسر این تاریخ را به عنوان ذیلی بر تاریخ مسبّحی فراهم کرده و سال های وقایع آن را به 553ق، رسانده است. بااین همه نقل برخی وقایع مربوط به سده 4ق، بیانگر آن است که او صرفاً به ذیل نویسی بر اثر مسبحی نپرداخته بوده است. احتمال پذیرفتنی تر آن است که آخرین بخش تاریخ بزرگ ابن میسر عنوان تکمله تاریخ مسبحی را داشته است. آغاز تاریخ ابن میسر فتح مصر به دست مسلمانان و یا دست کم تاریخ طولونیان بوده است .
محقق کتاب در مقدمه اش، پیشینه ای از تاریخ انتشار این اثر را ذکر کرده است . وی همچنین در بخش دیگری از مقدمه اش از اینکه تاریخ ابن میسّر به طور کامل به دست ما نرسیده، ابراز تأسف کرده است. این اثر در حقیقت بخش هایی از تاریخ ابن میسّر است که مقریزی در سال 814ق، از خلال مطالعاتش از آن کتاب برای استفاده در تألیفاتش یادداشت کرده است. تا این سال مقریزی چیز زیادی از تألیفاتش را ننوشته و در صدد جمع مواد این تألیفات بوده است. وی تأکید می کند که کوچک ترین شکی نداریم که ناسخ نسخه خطی تاریخ ابن میسّر، یادداشت های مقریزی را جمع کرده و نوشته است .

پیشنهاد کاربران