المقتطف من ازاهر الطرف

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] المقتطف من أزاهر الطرف (کتاب). کتاب المقتطف من أزاهر الطرف نوشته علی بن موسی بن سعید اندلسی (۶۱۰-۶۸۵) می باشد.
عنوان کتاب گویای برخی از محتویات آن می باشد. مؤلف این کتاب را در دوازده بخش تنظیم نموده و به هر بخش عنوان «الخمیله» را داده است. الخمیله در فرهنگ المنجد به معنای مکانی که دارای درختان زیاد و به هم پیچیده باشد آمده است. میوه ها و گل ها در این کتاب آثاری منظوم و منشور است که از شاعران و ادیبان گوناگون از شهرهای مختلف گرد آوری شده است. ابن سعید خمیله دهم را به دو بیتی ها و مربعات و مخمسات، خمیله یازدهم را به دو فن به نام «کان و کان» و «موالیا» و خمیله دوازدهم را به موشحات و اشعار عامیانه (ازجال) اختصاص داده است. به عقیده مؤلف موشح و زجل از ابتکارات اندلسی هاست و فن دو بیتی مخصوص شرقی هاست، از اینرو غربی ها (اندلس) در این قالب نمی توانند نیکو بسرایند. در جایی دیگر شرقی و غربی را در این فن شریک می داند، وی به شعر قصیده ای مالوف بسنده نکرده بلکه انواع دیگر شعر نظیر موشحات، از حال و برخی فنون دیگر را نیز در کتاب خود گرد آورده است.مؤلف در این کتاب سعی دارد ادیبانی که نصوص آنها را در کتاب خود گرد آورده است از متاخرین، یعنی ادیبانی که بین قرن ۴ و ۷ هجری می زیسته اند، باشند. ظاهرا او چنین دریافته است که شاعران قرون اول تا سوم هجری به اندازه کافی شناخته شده هستند و دیوانها و کتابهای ایشان به حد کافی انتشار یافته است.

[ویکی فقه] المقتطف من ازاهر الطرف (کتاب). کتاب المقتطف من أزاهر الطرف نوشته علی بن موسی بن سعید اندلسی (۶۱۰-۶۸۵) می باشد.
عنوان کتاب گویای برخی از محتویات آن می باشد. مؤلف این کتاب را در دوازده بخش تنظیم نموده و به هر بخش عنوان «الخمیله» را داده است. الخمیله در فرهنگ المنجد به معنای مکانی که دارای درختان زیاد و به هم پیچیده باشد آمده است. میوه ها و گل ها در این کتاب آثاری منظوم و منشور است که از شاعران و ادیبان گوناگون از شهرهای مختلف گرد آوری شده است. ابن سعید خمیله دهم را به دو بیتی ها و مربعات و مخمسات، خمیله یازدهم را به دو فن به نام «کان و کان» و «موالیا» و خمیله دوازدهم را به موشحات و اشعار عامیانه (ازجال) اختصاص داده است. به عقیده مؤلف موشح و زجل از ابتکارات اندلسی هاست و فن دو بیتی مخصوص شرقی هاست، از اینرو غربی ها (اندلس) در این قالب نمی توانند نیکو بسرایند. در جایی دیگر شرقی و غربی را در این فن شریک می داند، وی به شعر قصیده ای مالوف بسنده نکرده بلکه انواع دیگر شعر نظیر موشحات، از حال و برخی فنون دیگر را نیز در کتاب خود گرد آورده است.مؤلف در این کتاب سعی دارد ادیبانی که نصوص آنها را در کتاب خود گرد آورده است از متاخرین، یعنی ادیبانی که بین قرن ۴ و ۷ هجری می زیسته اند، باشند. ظاهرا او چنین دریافته است که شاعران قرون اول تا سوم هجری به اندازه کافی شناخته شده هستند و دیوانها و کتابهای ایشان به حد کافی انتشار یافته است.
ویژگی ها و معایب
در نوامبر سال ۱۹۴۷ استاد محمد بن تاویت طنجی رساله ای را بر دکتر عبد العزیز اهوانی ارسال می کند که در آن بخشی از مقدمه نسخه خطی مکتبه سوهاج از کتاب المقتطف، آمده است.در این بین دکتر اهوانی به صفحات مخطوطه ای که مؤلفش ناشناخته است، تحت عنوان «الخمائل» دست می یابد. وی دریافت که «الخمائل» همان کتاب «المقتطف» ابن سعید اندلسی است. در سال ۱۹۴۸ دکتر اهوانی مقاله ای به زبان اسپانیایی در مجله «اندلس» با عنوان «المقتطف من ازاهر الطرف، لابن سعید» منتشر ساخت.۱- نسخه سوهاج دارای ۸۴ صفحه و هر صفحه دارای ۲۱ سطر می باشد که به خط مغربی قدیم اما به صورت زیبا و واضح- جز در برخی صفحات- نگاشته شده است.۲- نسخه اسکوریال: این نسخه هم به خط مغربی قدیم نگارش یافته است اما جدیدتر از نسخه سوهاج است هم از جهت خط و هم از جهت کاغذ، هر صفحه این نسخه مشتمل بر ۱۹ سطر است.اما این نسخه مملو از اشتباهات و تصحیفاتی است که از جانب ناسخ صورت گرفته است و این ظاهرا بدان جهت است که ناسخ اهتمام چندانی به دو فن «کان و کان» و «موالیا» نداده از اینرو قسمتهای زیادی از آنچه در نسخه خطی اصلی بوده است را حذف نموده است. در مقارنه و مقایسه ای که بین دو نسخه مکتبه سوهاج و نسخه اسکوریال صورت گرفته است، اختلافی در ترتیب خمیله ها به چشم می خورد و نیز برخی خمیله ها که در نسخه سوهاج موجود است، در نسخه اسکوریال یافت نمی شود.

پیشنهاد کاربران

بپرس