[ویکی اهل البیت] المفردات فی غریب القرآن. یک واژه نامه ی قرآنی است که توسط حسین بن محمد راغب اصفهانی تالیف شده است.
مفردات راغب بین آثار علوم قرآنی قرن چهارم تا ششم از جمله کتب مشهور و مطرحی است که در موضوع و زمان خود گوی سبقت را از دیگران ربوده است. وی با نگارش مفردات در جهت تبیین واژه های دشوار یاب قرآن کریم و توضیح واژگان آیات الهی گامی بلند برگرفت.
این کتاب مشهورتر از آن است که نیازی به معرفی داشته باشد. این کتاب گاهی از تفسیر و تبیین اختصاری واژگان فراتر رفته و چهره ی تفسیری سودمند به خود گرفته است. او در نمودن معنای واژه گان، افزون بر ریشه یابی ادبی و اشتقاقی آن به آیات همگون توجه می کند و از سنجش آیات با هم می کوشد تا به معنای واژه نزدیک شود.
راغب آگاهی های فرهنگی را نیز گاهی به یاری می گیرد تا در تبیین واژه ها که کلام الهی است و در این تلاش باید مراد الهی را - در حد توان - باز گوید، سخنی استوار گفته باشد.
در این واژه نامه که بر بنیاد مواد اصلی کلمه سامان داده شده، مسلک راغب چنین است که نخست ماده را با معنای حقیقی اش می آورد، آنگاه مشتقات آن را یاد می کند، سپس معانی مجازی را با تبیین علاقه حقیقت و مجاز عرضه می دارد. وی بر این همه اولا از قرآن ثانیا از حدیث و ثالثا از سروده ها و اقوال عرب گواه می جوید.
او همچنین به یاد کرد قراآت وارده، اقوال صحابه و تابعین و حکماء و نیز تفسیر قرآن به قرآن دست می یازد. به عنوان نمونه در ماده « خبث»، ابتدا معنای حقیقی آن را ذکر می کند، «الخبت»: المطمئن من الارض و... سپس معنای مجازی را متعرض می شود، «ثم استعمل الاخبات استعمال اللین والتواضع». بعد از آن علاقه حقیقت و مجاز را بازگو می کند: «والعلاقة بینهما المشابهة»، پس از آن تفسیر قرآن به قرآن را نمایان می دارد، «قال الله تعالی: و أخبتوا الی ربهم»، و قال: «بشّر المخبتین» ای المتواضعین، نحو «لایستکبرون عن عبادته».
در ادامه جلوه ای دیگر از تفسیر قرآن به قرآن را نشان می دهد و می نویسد: و قوله تعالی «فتخبت له قلوبهم» ای: تلین و تخشع. والاخبات هنا قریب من الهبوط فی قوله تعالی: «و إنّ منها لما یهبط من خشیة الله» با این مثال می توان بیان داشت که مفردات راغب خود تفسیری پربار و عمیق و مختصر است و فوائد و فرائد گوناگونی را داراست.
گاه به نقد و ردّ آراء دیگران (با ابراز نظرات و آراء خود) به نیکی می پردازد و در این حوزه از علوم، صاحب مرتبه اجتهاد است.
مفردات راغب بین آثار علوم قرآنی قرن چهارم تا ششم از جمله کتب مشهور و مطرحی است که در موضوع و زمان خود گوی سبقت را از دیگران ربوده است. وی با نگارش مفردات در جهت تبیین واژه های دشوار یاب قرآن کریم و توضیح واژگان آیات الهی گامی بلند برگرفت.
این کتاب مشهورتر از آن است که نیازی به معرفی داشته باشد. این کتاب گاهی از تفسیر و تبیین اختصاری واژگان فراتر رفته و چهره ی تفسیری سودمند به خود گرفته است. او در نمودن معنای واژه گان، افزون بر ریشه یابی ادبی و اشتقاقی آن به آیات همگون توجه می کند و از سنجش آیات با هم می کوشد تا به معنای واژه نزدیک شود.
راغب آگاهی های فرهنگی را نیز گاهی به یاری می گیرد تا در تبیین واژه ها که کلام الهی است و در این تلاش باید مراد الهی را - در حد توان - باز گوید، سخنی استوار گفته باشد.
در این واژه نامه که بر بنیاد مواد اصلی کلمه سامان داده شده، مسلک راغب چنین است که نخست ماده را با معنای حقیقی اش می آورد، آنگاه مشتقات آن را یاد می کند، سپس معانی مجازی را با تبیین علاقه حقیقت و مجاز عرضه می دارد. وی بر این همه اولا از قرآن ثانیا از حدیث و ثالثا از سروده ها و اقوال عرب گواه می جوید.
او همچنین به یاد کرد قراآت وارده، اقوال صحابه و تابعین و حکماء و نیز تفسیر قرآن به قرآن دست می یازد. به عنوان نمونه در ماده « خبث»، ابتدا معنای حقیقی آن را ذکر می کند، «الخبت»: المطمئن من الارض و... سپس معنای مجازی را متعرض می شود، «ثم استعمل الاخبات استعمال اللین والتواضع». بعد از آن علاقه حقیقت و مجاز را بازگو می کند: «والعلاقة بینهما المشابهة»، پس از آن تفسیر قرآن به قرآن را نمایان می دارد، «قال الله تعالی: و أخبتوا الی ربهم»، و قال: «بشّر المخبتین» ای المتواضعین، نحو «لایستکبرون عن عبادته».
در ادامه جلوه ای دیگر از تفسیر قرآن به قرآن را نشان می دهد و می نویسد: و قوله تعالی «فتخبت له قلوبهم» ای: تلین و تخشع. والاخبات هنا قریب من الهبوط فی قوله تعالی: «و إنّ منها لما یهبط من خشیة الله» با این مثال می توان بیان داشت که مفردات راغب خود تفسیری پربار و عمیق و مختصر است و فوائد و فرائد گوناگونی را داراست.
گاه به نقد و ردّ آراء دیگران (با ابراز نظرات و آراء خود) به نیکی می پردازد و در این حوزه از علوم، صاحب مرتبه اجتهاد است.
wikiahlb: المفردات_فی_غریب_القرآن