المسائل الخلافیه بین الاشاعره و الماتریدیه

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «الروضة البهیة فی ما بین الأشاعرة و الماتریدیة» علامه حسن بن عبدالمحسن، مشهور به ابوعذبه.
«نظم الفرائد و جمع الفوائد فی بیان المسائل التی وقع فیها الاختلاف بین الماتریدیة و الأشعریة فی العقائد مع ذکر أدلة الفریقین» عبدالرحیم بن علی، مشهور به شیخ‎زاده.
متن سه مجموعه مذکور، به زبان عربی است و موضوعشان کلام اسلامی و به‎نحو خاص، کلام اشعری و ما‎ریدی. قصد مؤلف از ارائه این سه اثر، نشان دادن اتحاد بنیادین و موارد اختلاف جزئی میان اشاعره و ماتریدیه است.
کتاب دارای مقدمه ناشر و محتوای مطالب ضمن بیان سه رساله کلامی است که هرکدام فهرست جداگانه‎ای دارند. «قصیده نونیه» مقدمه‎ای دارد و پس از آن متن قصیده بیان شده و در میان اشعار به یک مسئله اشاره شده است. «الروضة البهیة فی ما بین الأشاعرة و الماتریدیة»، دارای خطبه و مقدمه و محتوای مطالب در دو فصل و یک خاتمه است. «نظم الفرائد»، هم دارای یک مقدمه و چهل فریده و خاتمه است.
این اثر مجموعه‎ای است از متن سه رساله مزبور. معمولا برای نشان دادن عقیده این دو مذهب (اشعری و ماتریدی) در کلام اسلامی از اصطلاح اهل سنت و جماعت، استفاده می‎شود و این نحو جمع کردن آنها در یک اصطلاح، نشان از نزدیکی معتقدات این دو فرقه دارد، بلکه سزاوار است بگوییم به‎خاطر کم بودن موارد اختلاف میان این دو فرقه، از هر دوی آنها با اصطلاح مذکور یاد می‎شود.
همان طور که از نام آن پیداست، متن این اثر به‎صورت منظوم و در قالب قصیده ارائه شده است. نویسنده در میان متن اشعار، گاهی مطالبی را به‎صورت منثور شرح داده است. در اواسط ابیات قصیده، مطلبی را تحت عنوان «مسئله» بیان کرده است. متن قصیده از 144 بیت تشکیل شده؛ تا بیت 96 آن به اختلافات لفظی میان آنان اشاره شده و از بیت 96 به بعد به مسائل معنوی مورد اختلاف میان آنان اشاره می‎شود که نویسنده بیان می‎کند: طحاوی سه مورد از این موارد را ذکر کرده، ولی خود وی با تحقیق در جاهای دیگر به شش مورد دست پیدا کرده است.

پیشنهاد کاربران