[ویکی نور] المجید فی اعجاز القرآن المجید. المجید فی إعجاز القرآن المجید نوشته کمال الدین عبدالواحد بن عبدالکریم زملکانی (متوفای 651ق) به تحقیق خالد احمد مشهدانی، کتابی است در موضوع اعجاز بلاغی و ادبی قرآن کریم که نویسنده در آن کوشیده است این جنبه از اعجاز قرآن کریم را شرح دهد. این کتاب به زبان عربی در یک جلد به نگارش درآمده است.
کتاب دارای مقدمه ای از محقق و مطالب کتاب در ضمن دو بخش است. بخش اول کتاب توسط محقق نوشته شده و مطالب آن درباره نویسنده و چگونگی تحقیق کتاب است و بخش دوم، در سه رکن ارائه شده است.
همان طور گذشت بخش اول کتاب به زندگی عبدالواحد بن عبدالکریم زملکانی؛ نویسنده کتاب اختصاص یافته است. او شافعی مذهب و مشهور به ابن خطیب زملکا و از علمای معانی و بیان است که در علوم و فنون مختلفی مهارت داشته است، این شخصیت از خود آثار زیادی را بجا گذاشته است که از جمله آن ها:
بخش دوم به متن کتاب اختصاص یافته است. نویسنده، کتابش را به دو بخش مقدمه و ارکان تقسیم کرده است، مقدمه کتاب از دو مبحث تشکیل شده است، بحث اول: در مورد تعریف علم بیان، نحوه تحصیل آن و هدف از این علم است... بحث دوم شناخت چیزهایی است که لفظ و کلام را از اشتباه و غلط حفظ می کند و منشأ اشتباهات را می توان جهل به ادله سه گانه افرادیه، اعرابیه و مواقع ترکیب است و هنگامی که شناخت به این ارکان سه گانه حاصل شود لفظ ازهرجهت روشن و بی عیب می شود. در اینجا محقق ادله سه گانه را در پاورقی با استفاده از مثال هایی آن را توضیح و شرح داده است..
متن کتاب از سه رکن تشکیل شده است؛ ارکان سه گانه مذکور مشتمل بر فروع علم بلاغت؛ یعنی معانی، بیان و بدیع است. رکن اول از آن ها، دلالات افرادیه است که متضمن سه باب است؛ اولین از آن باب ها حقیقت و مجاز است، هنگامی که اراده شود از لفظ دلالت ظاهری آن، در اصطلاح به آن حقیقت گفته می شود و هنگامی که معنای ظاهر و متبادر آن اراده نشود، بلکه با قرینه ای معنای غیر ظاهری اراده شود در اصطلاح به آن مجاز گفته می شود و بر کنایه و استعاره و تمثیل تقسیم می شود.
باب دوم در دو فصل است که فصل اول آن پیرامون بیان فرق بین جملات اسمیه و فعلیه است که با ذکر مثال هایی از قرآن و غیر قرآن به توضیح این باب پرداخته است. نویسنده در فصل دوم، در ضمن تعریف واژگان نکره و معرفه، فرق بین این دو را به معرض نمایش گذاشته است، معرفه آن اسمی است که دلالت بر شیئی معین و شناخته شده ای می کند و نکره آن اسمی است دلالت بر شیء نامعلوم می کند. همان طور که معارف در مراتب تعریف خود متفاوت هستند همین طور نکره ها نیز در مراتب تنکیر متفاوت هستند.
کتاب دارای مقدمه ای از محقق و مطالب کتاب در ضمن دو بخش است. بخش اول کتاب توسط محقق نوشته شده و مطالب آن درباره نویسنده و چگونگی تحقیق کتاب است و بخش دوم، در سه رکن ارائه شده است.
همان طور گذشت بخش اول کتاب به زندگی عبدالواحد بن عبدالکریم زملکانی؛ نویسنده کتاب اختصاص یافته است. او شافعی مذهب و مشهور به ابن خطیب زملکا و از علمای معانی و بیان است که در علوم و فنون مختلفی مهارت داشته است، این شخصیت از خود آثار زیادی را بجا گذاشته است که از جمله آن ها:
بخش دوم به متن کتاب اختصاص یافته است. نویسنده، کتابش را به دو بخش مقدمه و ارکان تقسیم کرده است، مقدمه کتاب از دو مبحث تشکیل شده است، بحث اول: در مورد تعریف علم بیان، نحوه تحصیل آن و هدف از این علم است... بحث دوم شناخت چیزهایی است که لفظ و کلام را از اشتباه و غلط حفظ می کند و منشأ اشتباهات را می توان جهل به ادله سه گانه افرادیه، اعرابیه و مواقع ترکیب است و هنگامی که شناخت به این ارکان سه گانه حاصل شود لفظ ازهرجهت روشن و بی عیب می شود. در اینجا محقق ادله سه گانه را در پاورقی با استفاده از مثال هایی آن را توضیح و شرح داده است..
متن کتاب از سه رکن تشکیل شده است؛ ارکان سه گانه مذکور مشتمل بر فروع علم بلاغت؛ یعنی معانی، بیان و بدیع است. رکن اول از آن ها، دلالات افرادیه است که متضمن سه باب است؛ اولین از آن باب ها حقیقت و مجاز است، هنگامی که اراده شود از لفظ دلالت ظاهری آن، در اصطلاح به آن حقیقت گفته می شود و هنگامی که معنای ظاهر و متبادر آن اراده نشود، بلکه با قرینه ای معنای غیر ظاهری اراده شود در اصطلاح به آن مجاز گفته می شود و بر کنایه و استعاره و تمثیل تقسیم می شود.
باب دوم در دو فصل است که فصل اول آن پیرامون بیان فرق بین جملات اسمیه و فعلیه است که با ذکر مثال هایی از قرآن و غیر قرآن به توضیح این باب پرداخته است. نویسنده در فصل دوم، در ضمن تعریف واژگان نکره و معرفه، فرق بین این دو را به معرض نمایش گذاشته است، معرفه آن اسمی است که دلالت بر شیئی معین و شناخته شده ای می کند و نکره آن اسمی است دلالت بر شیء نامعلوم می کند. همان طور که معارف در مراتب تعریف خود متفاوت هستند همین طور نکره ها نیز در مراتب تنکیر متفاوت هستند.
wikinoor: المجید_فی_إعجاز_القرآن_المجید