المثانی

[ویکی فقه] المثانی به سوره هایی که به لحاظ طولانی بودن پس از سوره های طولانی قرار دارند ، گفته می شود. مانند: سوره یونس و سوره نحل.
سایت اندیشه قم
...

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
ثنی (۲۹ بار)

«سَبْع» در لغت به معنای هفت و «مَثانِی» به معنای دوتاها است، و بیشتر مفسران و روایات، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» را کنایه از سوره «حمد» گرفته اند، زیرا سوره «حمد» بنا بر معروف، هفت آیه است و از این نظر که، به خاطر اهمیت این سوره و عظمت محتوایش، دو بار بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) نازل گردیده است. و یا این که از دو بخش تشکیل شده (نیمی از آن، حمد و ثنای خداست و نیمی از آن، تقاضاهای بندگان است). و یا این که دوبار در هر نماز خوانده می شود، به این جهات، کلمه «مَثانِی» یعنی دوتاها بر آن اطلاق شده است.
بعضی از مفسران نیز این احتمال را داده اند که: «سبع اشاره به هفت سوره بزرگ آغاز قرآن است، و مَثانِی کنایه از خود قرآن،، چرا که قرآن دو بار بر پیامبر(صلی الله علیه وآله) نازل شد یک بار به طور جمعی، و یک بار تدریجی و به حسب نیازها و در زمان های مختلف. بنابراین، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِی» یعنی هفت سوره مهم، از مجموعه قرآن. «مَثانی» چنان که «زمخشری» در «کشّاف» آورده، ممکن است جمع «مُثَنّی» (بر وزن مصلّی) به معنای مکرّر بوده باشد، و یا جمع «مَثنی» (بر وزن مبنا) از تثنیه به معنای تکرار گرفته شده است.