اللالی الفریده فی شرح القصیده

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] اللآلی الفریده فی شرح القصیده. اللآلی الفریدة فی شرح القصیدة ، اثر محمد بن حسن بن محمد بن یوسف، کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به شرح ابیات کتاب منظوم «حرز الأمانی و وجه التهانی فی القراءات السبع» قاسم بن فیرة بن خلف بن احمد شاطبی، پرداخته است. شاطبی در آن کتاب، به بیان قرائات سبع و سایر قرائات و اصول و فُرُش آنها پرداخته است.
کتاب، توسط جمال الدین محمد شرف، تحقیق شده است.
کتاب دارای دو جلد است. جلد اول دارای مقدمه ناشر، مقدمه تحقیق و محتوای مطالب (از باب بسمله تا مذاهب در یاءات زواید) ضمن فصول متعدد است. جلد دوم هم ادامه محتوای مطالب جلد اول را (از باب فرش الحروف تا مخارج و صفات حروف) پی می گیرد. نویسنده پس از قرآن، در نگارش این اثر از منابع متعدد عربی استفاده کرده که محقق کتاب، آنها را طی دسته بندی های موضوعی ارائه کرده است. مصحف دارالصحابة فی القراءات العشر المتواترة من طریق الشاطبیة و الدرة، النشر فی القراءات العشر ابن جزری، القراءات الشاذة عبدالفتاح قاطبی و الروض النضیر متولی و... از منابع مربوط به قراءات، البرهان زرکشی، الإتقان سیوطی، مناهل العرفان زرقانی و... از منابع علوم قرآنی، موسوعة کتب التفسیر از منابع تفسیری، الکتاب سیبویه، الخصائص ابن جنی و لسان العرب ابن منظور از منابع لغت و غایة النهایة ابن جزری، الأعلام زرکلی، معرفة القراء الکبار ذهبی و کشاف اصطلاحات الفنون تهانوی از منابع تراجم این کتاب هستند.
در مقدمه ناشر، عنوان می شود که نشر دارالصحابه بیش از 200 جلد کتاب با موضوع علوم قرآنی به چاپ رسانده است و ناشر، علاوه بر آن حدود 81 اثر دیگر را با همین موضوع نام می برد که در دسترس چاپ است.
محقق کتاب در مقدمه خویش، پس از توضیح درباره محتوای کتاب، به بیان توضیحی مختصر درباره شاطبی پرداخته و سپس بیوگرافی مختصری نیز از فاسی، نویسنده کتاب، ذکر می نماید و شیوه مصنف و شیوه تحقیق را ذکر می نماید.
با توجه به اهمیت جایگاه قرائات نزد مسلمانان، آنان به آموختن و آموزاندن آن و نگارش کتاب در این باره اقدام کردند. از جمله اشخاصی که درباره موضوع قرائات کتاب نوشته است، امام شاطبی است. او کتابش را در قالب نظم بیان کرده و آن را به «حرز الأمانی و وجه التهانی فی القراءات السبع» نام گذاری کرده است. این کتاب به شاطبیه مشهور است. وی در آن، قرائات ائمه سبعه، یعنی نافع و ابن کثیر و ابو عمرو و ابن عامر و عاصم بن ابی النجود و حمزه و کسائی را جمع کرده است. شارحان زیادی به شرح ابیات کتاب شاطبیه اهتمام ورزیده اند. یکی از آنان شاگردِ شاگردِ شاطبی، ابوعبدالله محمد بن حسن بن محمد فاسی است. فاسی شرح شاطبیه اش را «اللآلی الفریدة فی شرح القصیدة» نام گذاری کرد. او در این کتاب، معانی ابیات را بیان کرده و رموز و مباحث مشکل این کتاب را روشن کرده است.

پیشنهاد کاربران