القای الکترومغناطیسی

اِلْقای الکترومغناطیسی (electromagnetic induction)
در الکترومغناطیس، تولید نیروی محرک الکتریکی (امف)در مدار، براثر تغییر شار مغناطیسی گذرنده از مدار یا براثر حرکت نسبی بین مدار و شار مغناطیسی. با وارد و خارج کردن آهنربا در سیم پیچی که در مداری بسته قرار دارد، جریان القایی پدید خواهد آمد. در همۀ دینام ها و مولدهای برق، با استفاده از این اثر، برق تولید می شود. در دستگاه پخش صوت، وقتی نوار مغناطیسی را از مقابل هد بازنواخت، که سیم پیچ کوچکی است، عبور می دهند، میدان مغناطیسیِ در حال حرکت نیروی محرک الکتریکی در هد القا می کند که پس از تقویت، صداهای ضبط شده را بازتولید خواهد کرد. القایش الکترومغناطیسی وقتی پدید می آید که میدان مغناطیسی در اطراف یک جسم رسانا تغییر کند. اگر میدان مغناطیسی را سریعاً تغییر دهیم، جریان القاییِ پدیدآمده بزرگ تر خواهد شد. برای تعیین جهت جریان القایی می توان از گالوانومتراستفاده کرد. هنگامی که آهنربا را به درون سیم پیچ می رانیم، عقربۀ گالوانومتر در یک جهت به حرکت درمی آید. هنگامی که آهنربا از سیم پیچ به بیرون کشیده می شود، عقربه در جهت مخالف به حرکت درمی آید. اگر تغییر شار مغناطیسی براثر تغییر جریانِ گذرنده از همان مدار باشد، پدیدۀ خود القایش ظاهر می شود، اما اگر تغییر شار ناشی از تغییر جریانِ گذرنده از مداری دیگر باشد، آن را القایش متقابل می نامند. بنابر قانون لنز، جهت جریان القایی الکترومغناطیسی، که براثر حرکت آهنربا در مجاورت سیم یا حرکت سیم در میدانی مغناطیسی پدید می آید، با حرکت پدیدآورنده اش مخالفت می کند. این قانون با نام فیزیک دان آلمانی، هاینریش فریدریش لنز (۱۸۰۴ـ۱۸۶۵) شناخته می شود، که در ۱۸۳۳ آن را عرضه کرد.
قانون های فارادی. مایکل فارادی، فیزیک دان انگلیسی، برای القایش الکترومغناطیسی سه قانون در نظر گرفت: (۱) هر میدان مغناطیسی متغیری القاکنندۀ یک نیروی الکترومغناطیسی در جسم رسانا است؛ (۲) نیروی الکترومغناطیسی القا شده با آهنگ تغییر میدان متناسب است؛ (۳) جهت نیروی الکترومغناطیسی القا شده به سمت گیری میدان بستگی دارد.