[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
غضب (۲۴ بار)
خشم. راغب گفته: غضب جوشش و غلیان خون قلب است برای انتقام. اقرب الموارد عین عبارت راغب را در معنی آن نقل کرده است . چون خشم موسی فرونشست الواح را گرفت. . چون به خشم آمدند میبخشند. غضبان: خشمناک .صفت مشبهه است . چون موسی خشمناک و اندوهناک بسوی قوم خود برگشت . مغاضبه: در قاموس و اقرب مراغمه و نیز به غضب آوردن یکدیگر معنی شده «غَاضَبَهُ مُغاضَبَةً: راغَمَهُ غاضَبْتُ فُلاناً: اَغْضَبَنی وَ اَغْضَبْتُهُ» ایضاً در اقرب به خشم آوردن گفته است درباره آیه . گفتهاند: رفیق ماهی (یونس علیهالسلام) رفت در حالیکه بینی قوم خویش را به خاک میمالید. و گفتهاند: رفت در حالیکه آنها را به غضب میآورد چون در غیبت او از حلول عذاب میترسیدند. ممکن است مفاعله به معنی مجرد باشد که آن همیشه بینالاثنین نیست مثل «سافَرْتُ شَهْراً» «عاقَبْتُ اللُّصَّ» و در «اخذ» درباره «لَوْیُوأخِذُ اللَّهُ...» گفتهایم در این صورت ممکن است مغاضب به معنی خشمناک و مفاعله برای شدت و تأکید باشد. مغضوب علیهم: غضب شدگان. . رجوع شود به «ضلل». غضب خدا یعنی چه؟ . غضب حالتی است که در اثر عوامل مخصوصی به انسان عارض میشود و آن توأم با تأثر و تغییر حالت است. میدانیم که ذات باری تعالی ثابت و نامتغیر است در این صورت مراد از غضب خدا که در بسیاری از آیات آمده چیست؟ تدّیر در آیه گذشته و در صدر آن «وَ لاتَطْغَوْا فیهِ فَیَحِلُّ عَلَیْکُمْ غَضَبی» مخصوصاً به قرینه «حلول» نشان میدهد که غضب خدا همان انتقام و بلا و عذاب است که در اثر بدکاری در دنیا و آخرت بر شخص وارد میشود. محققین گویند: چون غضب در خدا به کار رود مراد از آن فقط انتقام است. در کافی ج 1 ص 110 باب «الارادة انّها من صفات الفعل...» نقل شده که راوی گوید: در مجلس امام باقر «علیهالسلام» بودم عمرو بن عُبَید وارد شد و گفت: «فدایت گردم خدا فرماید «وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبی فَقَدْ هَوی» آن غضب چیست؟ امام فرمود «هُوَالْعِقابُ یا عَمْرُو اِنَّهُ مَنْ زَعَمَ اَنَّ اللَّهَ قَدْ زالَ مِنْ شَیْءٍ اِلی شَیْءٍ فَقَدْ وَصَفَهُ صِفَةَ مَخْلُوقٍ وَ اِنَّ اللَّهَ تَعالی لا یَسْتَفِزُّهُ شَیْءٌ فَیغَیِّرُهُ» یعنی غضب خدا عقاب او است ای عمرو هر که پندارد خدا از حالی به حالی در میآید او را با صفت مخلوق وصف کرده خدا را چیزی تحریک نمیکند تا او را تغییر دهد. و در ضمن روایت دیگر همان باب امام صادق «علیهالسلام» در جواب زندیقی فرمود: «...فَرِضاهُ ثَوابُهُ وَ سَخَطُهُ عِقابُهُ مِنْ غَیْرِ شَیْءٍ یَتَداخَلُهُ فَیُهَیِّجُهُ وَیَنْقُلُهُ مِنْ حالٍ اِلی حالٍ...» رضای خدا ثواب خدا و سخط خدا انتقام خداست بیآنکه چیزی در خدا تأثیر کرده و او را از حالی به حالی درآورد. این دو روایت با چند روایت دیگر در همین مضمون در توحید صدوق علیهالرحمة باب 26 نقل شده ولی در روایت دوم به جای زندیق «رجلاً» نقل شده است.
غضب (۲۴ بار)
خشم. راغب گفته: غضب جوشش و غلیان خون قلب است برای انتقام. اقرب الموارد عین عبارت راغب را در معنی آن نقل کرده است . چون خشم موسی فرونشست الواح را گرفت. . چون به خشم آمدند میبخشند. غضبان: خشمناک .صفت مشبهه است . چون موسی خشمناک و اندوهناک بسوی قوم خود برگشت . مغاضبه: در قاموس و اقرب مراغمه و نیز به غضب آوردن یکدیگر معنی شده «غَاضَبَهُ مُغاضَبَةً: راغَمَهُ غاضَبْتُ فُلاناً: اَغْضَبَنی وَ اَغْضَبْتُهُ» ایضاً در اقرب به خشم آوردن گفته است درباره آیه . گفتهاند: رفیق ماهی (یونس علیهالسلام) رفت در حالیکه بینی قوم خویش را به خاک میمالید. و گفتهاند: رفت در حالیکه آنها را به غضب میآورد چون در غیبت او از حلول عذاب میترسیدند. ممکن است مفاعله به معنی مجرد باشد که آن همیشه بینالاثنین نیست مثل «سافَرْتُ شَهْراً» «عاقَبْتُ اللُّصَّ» و در «اخذ» درباره «لَوْیُوأخِذُ اللَّهُ...» گفتهایم در این صورت ممکن است مغاضب به معنی خشمناک و مفاعله برای شدت و تأکید باشد. مغضوب علیهم: غضب شدگان. . رجوع شود به «ضلل». غضب خدا یعنی چه؟ . غضب حالتی است که در اثر عوامل مخصوصی به انسان عارض میشود و آن توأم با تأثر و تغییر حالت است. میدانیم که ذات باری تعالی ثابت و نامتغیر است در این صورت مراد از غضب خدا که در بسیاری از آیات آمده چیست؟ تدّیر در آیه گذشته و در صدر آن «وَ لاتَطْغَوْا فیهِ فَیَحِلُّ عَلَیْکُمْ غَضَبی» مخصوصاً به قرینه «حلول» نشان میدهد که غضب خدا همان انتقام و بلا و عذاب است که در اثر بدکاری در دنیا و آخرت بر شخص وارد میشود. محققین گویند: چون غضب در خدا به کار رود مراد از آن فقط انتقام است. در کافی ج 1 ص 110 باب «الارادة انّها من صفات الفعل...» نقل شده که راوی گوید: در مجلس امام باقر «علیهالسلام» بودم عمرو بن عُبَید وارد شد و گفت: «فدایت گردم خدا فرماید «وَ مَنْ یَحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبی فَقَدْ هَوی» آن غضب چیست؟ امام فرمود «هُوَالْعِقابُ یا عَمْرُو اِنَّهُ مَنْ زَعَمَ اَنَّ اللَّهَ قَدْ زالَ مِنْ شَیْءٍ اِلی شَیْءٍ فَقَدْ وَصَفَهُ صِفَةَ مَخْلُوقٍ وَ اِنَّ اللَّهَ تَعالی لا یَسْتَفِزُّهُ شَیْءٌ فَیغَیِّرُهُ» یعنی غضب خدا عقاب او است ای عمرو هر که پندارد خدا از حالی به حالی در میآید او را با صفت مخلوق وصف کرده خدا را چیزی تحریک نمیکند تا او را تغییر دهد. و در ضمن روایت دیگر همان باب امام صادق «علیهالسلام» در جواب زندیقی فرمود: «...فَرِضاهُ ثَوابُهُ وَ سَخَطُهُ عِقابُهُ مِنْ غَیْرِ شَیْءٍ یَتَداخَلُهُ فَیُهَیِّجُهُ وَیَنْقُلُهُ مِنْ حالٍ اِلی حالٍ...» رضای خدا ثواب خدا و سخط خدا انتقام خداست بیآنکه چیزی در خدا تأثیر کرده و او را از حالی به حالی درآورد. این دو روایت با چند روایت دیگر در همین مضمون در توحید صدوق علیهالرحمة باب 26 نقل شده ولی در روایت دوم به جای زندیق «رجلاً» نقل شده است.
wikialkb: الْغَضَب