[ویکی نور] العلویون فی الحجاز 132-203ق، اثر عبدالله بن علی مسند، کتابی است پیرامون تاریخ سیاسی و نظامی علوی های حجاز از ابتدای قیام دولت عباسی در سال 132ق، تا سال 203ق، که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
علاقه نویسنده به موضوع و تأیید استاد وی، عبدالمقصود نصار، انگیزه او برای تألیف اثر حاضر بوده است.
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در یک تمهید و شش فصل تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا تاریخ علویون در خلال دعوت بنی عباس و نقش آنان در انتقال خلافت به عباسیان را بررسی کرده و سپس به صورت مفصل، به تشریح چگونگی اعلان قیام بنی عباس و نقش علویون در آن پرداخته است. در ادامه، اسباب، اهداف و چگونگی خروج محمد نفس زکیه و مکاتبات وی و همچنین قیام ابراهیم بن عبدالله، برادر او و خروج وی از بصره بررسی و سپس حرکت حسین بن علی بن حسن، معروف به صاحب فخ و آمال و آرزوهای علویون در رابطه با آن تشریح شده است. در نهایت نیز تاریخ علویون در عهد خلافت مأمون عباسی مورد مطالعه قرار گرفته است. نویسنده در تدوین اثر خویش، از مصادر و منابع تاریخی فراوانی استفاده نموده و از جمله امتیازات این کتاب آن است که فقط به منابع شیعه اکتفا نشده است. این منابع که برخی از آن ها خطی و برخی نیز چاپی می باشند، عبارتند از:
در مقدمه، ضمن اشاره به انگیزه نویسنده، موضوع کتاب و محتوای فصول، منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، معرفی شده است.
در تمهید که به مباحث مقدماتی اختصاص یافته است، ابتدا به تعریف حجاز و حدود آن پرداخته شده و سپس، علویون به صورت مختصر تعریف و به مهم ترین حوادث مربوط به آن تا وفات محمد بن حنفیه، اشاره شده است. در پایان نیز به تعریف عباسیون پرداخته شده و علل اینکه آنان در قرن اول از حوادث و رخدادهای سیاسی زمان، دور ماندند و چندان دخالتی نکردند، بررسی شده است.
در فصل اول، به تاریخ علویون در خلال دعوت بنی عباس و نقش تاریخی که ایشان در انتقال خلافت به بنی عباس داشتند، اشاره شده است. از آنجایی که بنی عباس در میان مردم، دارای جایگاهی که بتوان به وسیله آن، ادعای خلافت نمود، نبودند، لذا از محبوبیت علویون در جامعه استفاده کرده و به بهانه خون خواهی ایشان، قیام کردند.
در فصل دوم، ابتدا به چگونگی اعلان قیام عباسیان و سپس به صورت مفصل، به بررسی نقش علویون در قیام بنی عباس پرداخته شده است و پس از آن، اختلافات موجود میان آن دو، مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است.
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در یک تمهید و شش فصل تنظیم شده است. نویسنده در ابتدا تاریخ علویون در خلال دعوت بنی عباس و نقش آنان در انتقال خلافت به عباسیان را بررسی کرده و سپس به صورت مفصل، به تشریح چگونگی اعلان قیام بنی عباس و نقش علویون در آن پرداخته است. در ادامه، اسباب، اهداف و چگونگی خروج محمد نفس زکیه و مکاتبات وی و همچنین قیام ابراهیم بن عبدالله، برادر او و خروج وی از بصره بررسی و سپس حرکت حسین بن علی بن حسن، معروف به صاحب فخ و آمال و آرزوهای علویون در رابطه با آن تشریح شده است. در نهایت نیز تاریخ علویون در عهد خلافت مأمون عباسی مورد مطالعه قرار گرفته است. نویسنده در تدوین اثر خویش، از مصادر و منابع تاریخی فراوانی استفاده نموده و از جمله امتیازات این کتاب آن است که فقط به منابع شیعه اکتفا نشده است. این منابع که برخی از آن ها خطی و برخی نیز چاپی می باشند، عبارتند از:
در مقدمه، ضمن اشاره به انگیزه نویسنده، موضوع کتاب و محتوای فصول، منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، معرفی شده است.
در تمهید که به مباحث مقدماتی اختصاص یافته است، ابتدا به تعریف حجاز و حدود آن پرداخته شده و سپس، علویون به صورت مختصر تعریف و به مهم ترین حوادث مربوط به آن تا وفات محمد بن حنفیه، اشاره شده است. در پایان نیز به تعریف عباسیون پرداخته شده و علل اینکه آنان در قرن اول از حوادث و رخدادهای سیاسی زمان، دور ماندند و چندان دخالتی نکردند، بررسی شده است.
در فصل اول، به تاریخ علویون در خلال دعوت بنی عباس و نقش تاریخی که ایشان در انتقال خلافت به بنی عباس داشتند، اشاره شده است. از آنجایی که بنی عباس در میان مردم، دارای جایگاهی که بتوان به وسیله آن، ادعای خلافت نمود، نبودند، لذا از محبوبیت علویون در جامعه استفاده کرده و به بهانه خون خواهی ایشان، قیام کردند.
در فصل دوم، ابتدا به چگونگی اعلان قیام عباسیان و سپس به صورت مفصل، به بررسی نقش علویون در قیام بنی عباس پرداخته شده است و پس از آن، اختلافات موجود میان آن دو، مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است.
wikinoor: العلویون_فی_الحجاز_132-203ق