[ویکی نور] «الشافیه فی علم التصریف و یلیها الوافیة نظم الشافیة»، اثر جمال الدین ابی عمرو عثمان بن عمر الدوینی، نحوی معروف به ابن حاجب (متوفای 646ق)، کتابی است پیرامون علم صرف که به زبان عربی و در سال 716ق، نوشته شده و با تحقیق و تصحیح درویش الجویدی، ارائه گردیده است.
وجود شروح و حواشی متعدد پیرامون این اثر، نشان از اهمیت آن دارد.
کتاب با مقدمه محقق در اشاره به شروح متعددی که پیرامون این اثر نوشته شده، آغاز و مطالب تحت سی و یک عنوان صرفی، تنظیم شده است.
این اثر هم مانند کتاب دیگر ابن حاجب، کافیه، کتابی بسیار ارزشمند است. البته از اسلوب منطقی برخوردار نیست، ولی حاوی مطالب و مباحث دقیق علم صرف هست.
صرف در آغاز، با نحو درآمیخته بوده و اصطلاح نحو در آن زمان، صرف را نیز شامل می شده است. در نیمه نخست سده 3ق، ابوعثمان مازنی، در علم تصریف، کتابی مستقل و درخور ذکر نگاشت که بر دانش گسترده او در این زمینه دلالت داشت. پس از وی، ابو الحسن تمیمی (د 298ق)، زجاج (د 311ق) و ابوعلی فارسی (د 392ق) در آثار خود مباحث صرفی را مطرح کردند، آنگاه ابن جنی (د 392ق) کتاب «التصریف الملوکی و سر الصناعة» را تألیف کرد و به شرح کتاب مازنی پرداخت. از این زمان به بعد، کار تألیف در زمینه صرف ادامه یافت و گروهی نیز به شرح و حاشیه نویسی بر آن آثار دست زدند و به همین سبب از اواخر سده 4ق به بعد، انبوهی کتاب در این خصوص پدیدار گشت. در میان همه این آثار، کتاب حاضر، از شهرت خوبی برخوردار گشت .
وجود شروح و حواشی متعدد پیرامون این اثر، نشان از اهمیت آن دارد.
کتاب با مقدمه محقق در اشاره به شروح متعددی که پیرامون این اثر نوشته شده، آغاز و مطالب تحت سی و یک عنوان صرفی، تنظیم شده است.
این اثر هم مانند کتاب دیگر ابن حاجب، کافیه، کتابی بسیار ارزشمند است. البته از اسلوب منطقی برخوردار نیست، ولی حاوی مطالب و مباحث دقیق علم صرف هست.
صرف در آغاز، با نحو درآمیخته بوده و اصطلاح نحو در آن زمان، صرف را نیز شامل می شده است. در نیمه نخست سده 3ق، ابوعثمان مازنی، در علم تصریف، کتابی مستقل و درخور ذکر نگاشت که بر دانش گسترده او در این زمینه دلالت داشت. پس از وی، ابو الحسن تمیمی (د 298ق)، زجاج (د 311ق) و ابوعلی فارسی (د 392ق) در آثار خود مباحث صرفی را مطرح کردند، آنگاه ابن جنی (د 392ق) کتاب «التصریف الملوکی و سر الصناعة» را تألیف کرد و به شرح کتاب مازنی پرداخت. از این زمان به بعد، کار تألیف در زمینه صرف ادامه یافت و گروهی نیز به شرح و حاشیه نویسی بر آن آثار دست زدند و به همین سبب از اواخر سده 4ق به بعد، انبوهی کتاب در این خصوص پدیدار گشت. در میان همه این آثار، کتاب حاضر، از شهرت خوبی برخوردار گشت .