السر المصون ذیل علی کشف الظنون

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] السر المصون ذیل علی کشف الظنون، تألیف جمیل بن مصطفی بن محمد حافظ، معروف به ابن عظم، ذیلی است بر کتاب «کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون» نوشته شیخ مصطفی افندی، مشهور به کاتب چلپی (متوفی 1017ق).
پس از تألیف کشف الظنون، نویسندگان متعددی بر آن ذیل یا تعلیقه نوشته اند که آخرین آن ها، اثر حاضر می باشد که چاپ اولش در 1423ق و با تحقیق و مقدمه شیخ سلیم یوسف و در سلسله انتشارات دارالفکر بیروت منتشر شده است .
از آنچه سلیم یوسف، در مقدمه «سر المصون» به تحقیق آورده است، روشن می شود که گویا آن کتاب مفصلی را که زرکلی در اعلام خویش به ابن عظم منسوب داشته (که مقدمه اش در حدود 1000 صفحه بوده است) متنی جدا از مقدمه و متن «سر المصون» چاپ شده بوده است .
از آنچه که در تصویر صفحه آخر یکی از دست نوشته های «سر المصون» (که در ابتدای متن چاپی، گراور شده است) برمی آید، گویا مؤلف قصد داشته کتاب را در چندین جلد بنویسد، ولی فقط موفق شده جزء اولش را تمام کند؛ چون در صفحه مذکور، به وضوح دیده می شود که نوشته شده: «تمّ بعون اللّه و توفیقه الجزء الأوّل من کتاب السرّ المصون علی کشف الظّنون علی ید مؤلّفه الفقیر جمیل بن مصطفی بک المعروف بابن العظم» .
همچنین مؤلّف در دست نویس خود تعداد کتاب های معرفی شده را 1026 عنوان نوشته، درصورتی که شماره کتاب پایانی که در «سر المصون» معرفی شده، 1039 است .
مؤلف ابتدا مقدمه ای در تعریف علم و اقسام آن آورده است که با مقدمه «إحیاء العلوم» غزالی شباهت دارد. کتاب هایی که در متن «سر المصون» معرفی شده اند، آنهایی است که در «کشف الظنون» نیامده است و یا بعد از تألیف «کشف الظنون»، نوشته شده اند .

پیشنهاد کاربران