[ویکی فقه] الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة (کتاب). «الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتکلمین و الحکماء المتقدمین»، به زبان عربی ، نوشته نور الدین، عبد الرحمن جامی ، صوفی، شاعر و ادیب شهیر قرن نهم هجری، اثری است که نویسنده در آن به محاکمه میان متکلمان و متصوفان و فلاسفه می پردازد.
کتاب، بدون آنکه دارای باب بندی و فصل بندی خاصی باشد، یازده مسئله را مطرح می کند که همه آنها مدت چند قرن محل نزاع میان متکلمان و فیلسوفان و عرفاء بوده است.
کتاب، بدون آنکه دارای باب بندی و فصل بندی خاصی باشد، یازده مسئله را مطرح می کند که همه آنها مدت چند قرن محل نزاع میان متکلمان و فیلسوفان و عرفاء بوده است.
[ویکی فقه] الدره الفاخره فی تحقیق مذهب الصوفیه (کتاب). «الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتکلمین و الحکماء المتقدمین»، به زبان عربی ، نوشته نور الدین، عبد الرحمن جامی ، صوفی، شاعر و ادیب شهیر قرن نهم هجری، اثری است که نویسنده در آن به محاکمه میان متکلمان و متصوفان و فلاسفه می پردازد.
کتاب، بدون آنکه دارای باب بندی و فصل بندی خاصی باشد، یازده مسئله را مطرح می کند که همه آنها مدت چند قرن محل نزاع میان متکلمان و فیلسوفان و عرفاء بوده است.
گزارش محتوا کتاب
مسائل مطرح شده، به ترتیبی که در کتاب آمده، به قرار زیر است: ۱. مفهوم وجود خدا و نسبت آن به ذات او، بدین معنا که آیا وجود حق عین ذات اوست یا زاید بر آن است؟؛ ۲. وحدت خدا و ضرورت اثبات آن؛ ۳. ماهیت صفات خدا و ارتباط آنها با ذات او، بدین معنا که آیا صفات خدا عین ذات اوست یا زاید بر آن است؟؛ ۴. ماهیت علم خدا و مسئله نسبت دادن علم به خدا ، بدان صورت که معارض با یگانگی یا واجب الوجودی او نباشد؛ ۵. علم خدا به جزئیات و مسائلی که از نسبت دادن این گونه علم به خدا لازم می آید؛ ۶. ماهیت اراده خدا و اینکه آیا اراده، صفتی متمایز از علم اوست یا چنین نیست؟؛ ۷. ماهیت قدرت خدا و مسئله وابسته به آنکه خدا، فاعل مختار است یا چنین نیست؟؛ ۸. مسئله ازلی بودن عالم یا آغاز داشتن آن و بحث در اینکه آیا عالم قدیم می تواند از فاعل مختار نتیجه شود یا نه؟؛ ۹. ماهیت کلام خدا و مسئله قدیم بودن یا مخلوق بودن قرآن ؛ ۱۰. افعال اختیاری بندگان و اینکه انجام گرفتن آنها به قدرت خدای تعالی است؛ ۱۱. صدور عالم از خدا و بحث در مسئله امکان صدور معلول های مختلف از علت واحد.
روش جامی در نگارش
جامی، در مورد هر یک از این مسائل، نخست، مذاهب متقابل متکلمان و فیلسوفان و سپس مذهب متصوفه را بیان می کند، ولی مذهب صوفیه را تنها به صورت مذهب معقولی در مقابل مذاهب کلامی یا فلسفی نمایش نمی دهد، بلکه آشکارا آن را به صورت مذهب برتری معرفی می کند، خواه بدان باشد که وی نظرهای متقابل کلامی و فلسفی را در مورد مسئله واحد با هم سازش می دهد و خواه بدان که وی از مسائلی که لزوما از مذاهب مورد قبول متکلمان یا فیلسوفان نتیجه می شود، اجتناب می ورزد؛ مثلا این نظر متصوفان که صفات خدا در خارج عین ذات اوست، ولی در ذهن ، زائد بر آن است، نماینده مذهبی میان دو مذهب متکلمان و فیلسوفان است که آنان، صفات خدا را زائد بر ذات او می دانند و اینان، صفات را عین ذات می دانند. موضوع کتاب در حد خود، بدیع و جالب توجه است، چرا که در آن پاره ای از مسائل فلسفی (یا علوم عقلی) مطرح شده و از نظر حکیم و عارف و صوفی و متکلم مقایسه و بررسی شده است. بر خلاف عصر حاضر که فلسفه تطبیقی، خود، به صورت یک موضوع عمده و اصلی رشته های مختلف فلسفی شناخته شده، در عصر جامی؛ یعنی حدود ۶۰۰ سال پیش، به صورت تطبیقی مسائلی را مورد بحث قرار دادن و پیرامون آنها به نگارش رساله یا کتاب پرداختن، کاری بسیار بدیع و جالب بوده است.
فواید کتاب
...
کتاب، بدون آنکه دارای باب بندی و فصل بندی خاصی باشد، یازده مسئله را مطرح می کند که همه آنها مدت چند قرن محل نزاع میان متکلمان و فیلسوفان و عرفاء بوده است.
گزارش محتوا کتاب
مسائل مطرح شده، به ترتیبی که در کتاب آمده، به قرار زیر است: ۱. مفهوم وجود خدا و نسبت آن به ذات او، بدین معنا که آیا وجود حق عین ذات اوست یا زاید بر آن است؟؛ ۲. وحدت خدا و ضرورت اثبات آن؛ ۳. ماهیت صفات خدا و ارتباط آنها با ذات او، بدین معنا که آیا صفات خدا عین ذات اوست یا زاید بر آن است؟؛ ۴. ماهیت علم خدا و مسئله نسبت دادن علم به خدا ، بدان صورت که معارض با یگانگی یا واجب الوجودی او نباشد؛ ۵. علم خدا به جزئیات و مسائلی که از نسبت دادن این گونه علم به خدا لازم می آید؛ ۶. ماهیت اراده خدا و اینکه آیا اراده، صفتی متمایز از علم اوست یا چنین نیست؟؛ ۷. ماهیت قدرت خدا و مسئله وابسته به آنکه خدا، فاعل مختار است یا چنین نیست؟؛ ۸. مسئله ازلی بودن عالم یا آغاز داشتن آن و بحث در اینکه آیا عالم قدیم می تواند از فاعل مختار نتیجه شود یا نه؟؛ ۹. ماهیت کلام خدا و مسئله قدیم بودن یا مخلوق بودن قرآن ؛ ۱۰. افعال اختیاری بندگان و اینکه انجام گرفتن آنها به قدرت خدای تعالی است؛ ۱۱. صدور عالم از خدا و بحث در مسئله امکان صدور معلول های مختلف از علت واحد.
روش جامی در نگارش
جامی، در مورد هر یک از این مسائل، نخست، مذاهب متقابل متکلمان و فیلسوفان و سپس مذهب متصوفه را بیان می کند، ولی مذهب صوفیه را تنها به صورت مذهب معقولی در مقابل مذاهب کلامی یا فلسفی نمایش نمی دهد، بلکه آشکارا آن را به صورت مذهب برتری معرفی می کند، خواه بدان باشد که وی نظرهای متقابل کلامی و فلسفی را در مورد مسئله واحد با هم سازش می دهد و خواه بدان که وی از مسائلی که لزوما از مذاهب مورد قبول متکلمان یا فیلسوفان نتیجه می شود، اجتناب می ورزد؛ مثلا این نظر متصوفان که صفات خدا در خارج عین ذات اوست، ولی در ذهن ، زائد بر آن است، نماینده مذهبی میان دو مذهب متکلمان و فیلسوفان است که آنان، صفات خدا را زائد بر ذات او می دانند و اینان، صفات را عین ذات می دانند. موضوع کتاب در حد خود، بدیع و جالب توجه است، چرا که در آن پاره ای از مسائل فلسفی (یا علوم عقلی) مطرح شده و از نظر حکیم و عارف و صوفی و متکلم مقایسه و بررسی شده است. بر خلاف عصر حاضر که فلسفه تطبیقی، خود، به صورت یک موضوع عمده و اصلی رشته های مختلف فلسفی شناخته شده، در عصر جامی؛ یعنی حدود ۶۰۰ سال پیش، به صورت تطبیقی مسائلی را مورد بحث قرار دادن و پیرامون آنها به نگارش رساله یا کتاب پرداختن، کاری بسیار بدیع و جالب بوده است.
فواید کتاب
...