الجمع بین رایی الحکیمین

[ویکی فقه] الجمع بین رأیی الحکیمین. الجَمْعُ بَینَ رَأْیَیِ الْحَکیمین ، کتابی در فلسفه از فارابی، به زبان عربی می باشد.
نام این اثر در منابع قدیم به صورت های گوناگون ضبط شده است ، قفطی نام آن را «فی اتفاق آراء ارسطوطالیس و افلاطون » و بیهقی «اتفاق رأیَیِ الحکیمین » ثبت کرده است و در نسخه چاپ شده ، عنوان آن کتاب الجمع بین رأیی الحکیمین است و احتمالاً این عنوان از متن آن اخذ شده ، زیرا فارابی در پایان کتاب عبارت «الجمع بین رأیی الحکیمین افلاطون و ارسطوطالیس » را در باره آن به کار برده است .

[ویکی فقه] الجَمْعُ بَینَ رَأْیَیِ الْحَکیمین ، کتابی در فلسفه از فارابی، به زبان عربی می باشد.
نام این اثر در منابع قدیم به صورت های گوناگون ضبط شده است ، قفطی نام آن را «فی اتفاق آراء ارسطوطالیس و افلاطون » و بیهقی «اتفاق رأیَیِ الحکیمین » ثبت کرده است و در نسخه چاپ شده ، عنوان آن کتاب الجمع بین رأیی الحکیمین است و احتمالاً این عنوان از متن آن اخذ شده ، زیرا فارابی در پایان کتاب عبارت «الجمع بین رأیی الحکیمین افلاطون و ارسطوطالیس » را در باره آن به کار برده است .
تاریخ تالیف
از تاریخ تألیف این اثر اطلاعی در دست نیست .
انگیزه تالیف
همچنان که از اسم کتاب پیداست ، مقصود فارابی از نگارش آن نشان دادن سازگاری و وفاق میان آرای افلاطون و ارسطو بوده است ، وی می گوید چون بحث و نزاع افراد را در باره حدوث و قدم جهان دیده و متوجه شده که برخی مدعیاند دو حکیم مبرِّز، افلاطون و ارسطو، در اثبات مُبدِع اول ، وجود اسباب ، نفس و عقل ، پاداش و کیفر اعمال خیر و شر و بیش تر امور مدنی و اخلاقی و منطقی با هم اختلاف دارند، بر آن شده تا برمبنای مضمون سخنان شان نشان دهد که عقاید آن دو متفق و سازگار است .
منابع تالیف
...

[ویکی نور] الجمع بین رأیی الحکیمین اثر ابونصر فارابی، یکی از برجسته ترین کتاب ها در سنت یونانی- اسلامی فلسفه است که نشان دهنده تلاش فیلسوفی مسلمان برای سازگار کردن آرا و نظرات اصلی دو فیلسوف یونانی (افلاطون و ارسطو) است که بعدها، دو مکتب مشائی و اشراقی در حوزه فلسفه اسلامی، آرای خود را به این دو فیلسوف اسناد می دادند.
فارابی در این کتاب ابتدا انگیزه های خود را در جمع میان اقوال و ایجاد هماهنگی میان مسائل اختلافی ارسطو و افلاطون، چنین بیان می کند: «ازآنجاکه اکثر متفکرین زمان خود را در پاره ای از مسائل در نزاع و اختلاف شدید یافتم و این اختلاف در دو حکیم بلندمرتبه، یعنی افلاطون و ارسطو هم جاری بود، می خواهم در این رساله بین آن ها جمع کنم و مضمون قول آن ها را آشکار کنم تا شک از دل های کسانی که به اختلاف بین آن ها مشکوکند ، بیرون برود».
این کتاب موجز اما پرمحتوا، جهد جامعی است که علیرغم برخی نقاط ضعف هر کتاب فلسفی تحلیلی دوره متقدم فلسفه اسلامی، درخشندگی های بسیاری دارد.
تحقیق کتاب توسط البیر نصری نادر صورت گرفته است.
کتاب با مقدمه مفصلی از محقق در دو قسم آغاز و مطالب مشتمل بر یک مقدمه، مسائل 13 گانه و یک خاتمه .
شیوه فارابی در بررسی هر مسئله این گونه است که ابتدا با توجه به منابع موجود و آثار در دسترس دو فیلسوف، نظرات آن ها را طرح و سپس با تمهیدِ مقدماتی در جمع میان آن دو می کوشد. فارابی از کتب بسیاری در طرح مسائل مورد اختلاف نام برده است. از کتاب های افلاطون به مقامات افلاطون فی السیاسة و الاخلاق، تیمائوس، بولیتیا الصغیر (همان کتاب جمهوری افلاطون)، السیاسة (همان جمهوری) و از کتاب های ارسطو به اقاویل و رسائل ارسطو فی السیاسة، رسالة ارسطو الی الاسکندر فی سیاسات المُدُن الجزئیه، کتاب القیاس، رسالة ارسطو الی افلاطون، المقولات ، القیاسات الشرطیة، کتاب الحروف (همان مابعدالطبیعه)، کتاب البرهان، کتاب الجدل، کتاب السماء و العالم، کتاب باری ارمنیاس (همان کتاب العبارة)، کتاب نیقوماخیا الصغیر، کتاب النفس، کتاب طوبیقا (معروف به کتاب جدل )، السماء الطبیعی، کتاب طبیعیات، (رساله جداگانه ای به آمونیوس ساکاس)، (نامه ارسطو به مادر اسکندر) و کتاب الربوبیّه (همان اثولوجیا) ارجاع می دهد.