الجدید فى تفسیر القران المجید

[ویکی اهل البیت] الجدید فى تفسیر القرآن المجید. اثر الحجة الشیخ محمد السبزواری النجفی( 1318 1409 ق)
نام کامل آن الجدید فی تفسیر القرآن المجید می باشد. این تفسیر به زبان عربی و سبک آن تحلیلی و توضیحی است که تمام قرآن را از ابتدا تا انتها به روش ترتیبی در بردارد. هدف، ارائه توضیح پیام قرآن با کمک قرآن و روایات اهل بیت« علیهم السلام» و پرهیز از بحثهای فنی و استدلال و ذکر وجوه و احتمالات است.
روش مفسر توضیح جمله ها، کل کلام و تبیین پیام آیه است، نه مفردات، اعراب یا لغت، مگر در جاهایی که لغات مشکل و غریب قرآن مطرح باشد. به عنوان نمونه بیان معنای« امیّون» ذیل آیه 78 بقره ج 1 ص 98 و قرائت و وزن و مراد جبرائیل ذیل آیه 97 سوره بقره ج 1 ص 116). سبزواری تلاش دارد با عبارات مختصر و ساده، مطالب تفسیری را بیان نماید و خواننده آشنا با زبان عربی را به نکات اصلی و مهم آیه راهنمایی کند.
روش کلی ایشان در ابتدای سوره ها به این ترتیب است که ابتدا با ذکر نام سوره به ذکر فضائل آن و بیان حدیث در این مورد می پردازد. نزول سوره از جهت مکی و مدنی بودن آن و بیان ترتیب نزول به این شکل که این سوره بعد از چه سوره ای واقع شده به همراه تعداد آیات از اطلاعاتی است که مفسر محترم به خواننده خود ارائه می دهد، در این بین سعی دارد که به اسماء سور و وجه تسمیه آنها نیز بپردازد، و اسماء سور را امری تعبدی می داند.
روند کلی مفسر بعد از ارائه مشخصات سوره ها با اشاره و توضیح مفردات آیات و فرازهای آن ادامه پیدا می کند، مانند توضیح اسم، الله، الرحمن و الرحیم در ج 1 ص 13. مفسر با مطرح نمودن جایگاه کلمات و جمله و عملکرد هر یک از آنها، بحثهای معمول اعراب را دنبال می نماید مانند ج 1 ص 109 ذیل آیه 90 سوره بقره.
نکات مربوط به بعد فصاحت و بلاغت قرآن که به طور معمول در قالب بحثهای معانی و بیانی مطرح می شود، از اموری است که مفسر از آن غفلت نورزیده و در مقاطع مناسب به آن می پردازد مانند بحث تکرار ضمیر، عدول از غیبت به خطاب و بحثهای ادبی دیگر از جمله در ج 1 ص 29 ارائه شده است. در کنار مطالب فوق، بعد تفسیری آیات و فرازهای آن، رخ می نماید، که معمولا با ذکر شماره آیه به آن می پردازد. در این بخش شیوه عمده مفسر، تفسیر تحلیلی و اجتهادی است که گاهی با نقل اقوال و نقد آنها همراه می باشد، ایشان تفسیر آیه به آیه را با کمک نقل روایات پیامبر( ص) و اهل بیت علیهم السلام دنبال می کنند، مانند ج 1 ص 81 ذیل آیه 58 بقره، و ص 23 با نقل اقوال در تفسیر غیر المغضوب علیهم و نقد آنها در ج 1 ص 62.
مفسر در ارائه مطالب گوناگون از روش مزجی استفاده فراوان برده، بدین جهت موارد اشاره شده را با عناوین، از هم جدا نکرده اند و تلاش نموده اند، ضمن مراعات ترتیب، بدون انفصال، نکات مختلف را بیان کنند، البته، به گونه ای نیست که همه عنوانها را ذیل فراز یا آیه ای، لازم به ذکر دیده باشند بلکه بنا به مقطع مطرح شده، مباحث را بیان کرده اند.
شأن نزول از نکاتی است که مفسر محترم هر از چندی، به آن می پردازند و با بیان آن، در توضیح آیه، تلاشی را مضاعف می نمایند، مانند ج 1 ص 116 ذیل آیه 97 سوره بقره. در کنار همه این مباحث، گاهی به قرائت و اختلاف آن در یک کلمه یا مقطعی از آیه، می پردازد و تبحر خود را در این قسمت نیز نشان می دهد، مانند ج 1 ص 116 ذیل آیه 97 بقره. مفسر بندرت عنوانی را به نام« إلفات نظر» بعد از تفسیر و بحثهای متفاوت مطرح می نماید که در آن، مطلبی را که بطور مستقیم به تفسیر آیه مربوط نمی شود توضیح می دهند مانند ج 1 ص 67 ذیل آیه 37 سوره بقره، با این سؤال که هل کان تلقین الله الکلمات لآدم فی السماء أم فی الارض؟ آیا تلقین کلمات که توسط خداوند به آدم انجام گرفت در آسمان بوده یا در زمین انجام گرفته است؟