[ویکی فقه] التیسیر فی القراءات السبع (کتاب). «التیسیر فی القرائات السبع» نوشته ابو عمرو عثمان بن سعید الدانی و به زبان عربی است. وی در سال ۳۷۱ قمری در « دانیة » چشم به جهان گشود. پس از سفرهایی چند به شهرهای گوناگون چون قیروان ، مصر ، اندلس و... سرانجام در سال ۴۱۷ قمری به دانیه بازگشت و تا سال ۴۴۴ هجری قمری، سال وفاتش، در آنجا اقامت گزید.
ابو عمرو از ائمه علم قرائت قرآن و طرق و روایات و تفسیر و معانی و اعراب قرآن کریم بود و در زمان خود وی و بعد از او برایش نظیری نمی توان یافت. وی قرائت را از ابو القاسم خلف بن ابراهیم بن خاقان مصری خاقانی متوفای ۴۰۲ هجری قمری، ابو القاسم عبد العزیز بن جعفر ابن خواستی الفارسی ثم البغدادی متوفای ۴۱۲ هجری قمری، ابو الفتح فارس بن احمد بن موسی الحمصی متوفای ۴۰۱ هجری قمری و... فراگرفت. همچنین فرش الحروف را از کسانی چون احمد بن محمد بن عمر بن محمد بن محفوظ المصری الجیزی، متوفای ۳۹۹ هجری قمری، محمد بن عبد الواحد البغدادی و غیره روایت می کند. قراء زیادی چون ابو داود سلیمان بن نجاح اموی ، متوفای ۴۹۶ هجری قمری؛ ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن الیاس اللخمی ، معروف به ابن شعیب و غیره علم قرائت را از محضر وی فراگرفتند. برخی آثار علمی ابو عمرو الدانی عبارتند از: جامع البیان فی القرائات السبع ، ایجاز البیان فی قرائة ورش ، المقنع فی معرفة رسم مصاحف الامصار و همچنین «التیسیر فی القرائات السبع» که کتاب حاضر است. حقیقتا این کتاب از صحیح ترین آثار نگاشته در علم قرائات و ضبط آن به شمار می رود. کتاب حاضر به دو قسمت تقسیم می شود: در بخش اول کتاب به یادکرد نام قراء سبعه ، راویان، انساب ، زادگاه، کنیه ها و تاریخ وفات آنها، ذکر سندی که منتهی به قرائت هریک از این قراء می شود و نیز اختلاف دیدگاه های هریک قراء پرداخته شده است. در بخش دوم به «فرش الحروف» و اختلاف قراء در این زمینه پرداخته شده و «فرش الحروف» سور قرآن از سوره بقره تا آخر قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر مقدمه ای از ناشر، که در آن به معرفی نویسنده، آثار و معرفی نسخ خطی این اثر پرداخته شده، مقدمه ای از مؤلف و دو بخش اصلی می باشد. بخش اول به بررسی اختلاف مذاهب قراء پرداخته و ابوابی نظیر: باب ذکر اسماء القراء و الناقلین عنهم و... ، باب ذکر الرجال ، باب ذکر الاسناد الذی... ، باب ذکر الاستعاذه ، باب ذکر التسمیة ، باب سورة البقرة، باب ذکر هاء الکنایة و غیره را دربرمی گیرد. بخش دوم به «فرش الحروف» سور پرداخته و «باب التکبیر» را نیز دربرمی گیرد. در پایان هم فهرست مطالب کتاب آمده است.
نسخه شناسی
کتاب نوشته ابو عمرو عثمان بن سعید الدانی است. این نسخه توسط اوتویرتزل تصحیح شده و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۱۹۰ صفحه برای بار دوم در سال ۱۴۲۶ ه- ۲۰۰۵ م از سوی «دار الکتب العلمیة» بیروت منتشر شده است.
ابو عمرو از ائمه علم قرائت قرآن و طرق و روایات و تفسیر و معانی و اعراب قرآن کریم بود و در زمان خود وی و بعد از او برایش نظیری نمی توان یافت. وی قرائت را از ابو القاسم خلف بن ابراهیم بن خاقان مصری خاقانی متوفای ۴۰۲ هجری قمری، ابو القاسم عبد العزیز بن جعفر ابن خواستی الفارسی ثم البغدادی متوفای ۴۱۲ هجری قمری، ابو الفتح فارس بن احمد بن موسی الحمصی متوفای ۴۰۱ هجری قمری و... فراگرفت. همچنین فرش الحروف را از کسانی چون احمد بن محمد بن عمر بن محمد بن محفوظ المصری الجیزی، متوفای ۳۹۹ هجری قمری، محمد بن عبد الواحد البغدادی و غیره روایت می کند. قراء زیادی چون ابو داود سلیمان بن نجاح اموی ، متوفای ۴۹۶ هجری قمری؛ ابو عبدالله محمد بن ابراهیم بن الیاس اللخمی ، معروف به ابن شعیب و غیره علم قرائت را از محضر وی فراگرفتند. برخی آثار علمی ابو عمرو الدانی عبارتند از: جامع البیان فی القرائات السبع ، ایجاز البیان فی قرائة ورش ، المقنع فی معرفة رسم مصاحف الامصار و همچنین «التیسیر فی القرائات السبع» که کتاب حاضر است. حقیقتا این کتاب از صحیح ترین آثار نگاشته در علم قرائات و ضبط آن به شمار می رود. کتاب حاضر به دو قسمت تقسیم می شود: در بخش اول کتاب به یادکرد نام قراء سبعه ، راویان، انساب ، زادگاه، کنیه ها و تاریخ وفات آنها، ذکر سندی که منتهی به قرائت هریک از این قراء می شود و نیز اختلاف دیدگاه های هریک قراء پرداخته شده است. در بخش دوم به «فرش الحروف» و اختلاف قراء در این زمینه پرداخته شده و «فرش الحروف» سور قرآن از سوره بقره تا آخر قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر مقدمه ای از ناشر، که در آن به معرفی نویسنده، آثار و معرفی نسخ خطی این اثر پرداخته شده، مقدمه ای از مؤلف و دو بخش اصلی می باشد. بخش اول به بررسی اختلاف مذاهب قراء پرداخته و ابوابی نظیر: باب ذکر اسماء القراء و الناقلین عنهم و... ، باب ذکر الرجال ، باب ذکر الاسناد الذی... ، باب ذکر الاستعاذه ، باب ذکر التسمیة ، باب سورة البقرة، باب ذکر هاء الکنایة و غیره را دربرمی گیرد. بخش دوم به «فرش الحروف» سور پرداخته و «باب التکبیر» را نیز دربرمی گیرد. در پایان هم فهرست مطالب کتاب آمده است.
نسخه شناسی
کتاب نوشته ابو عمرو عثمان بن سعید الدانی است. این نسخه توسط اوتویرتزل تصحیح شده و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۱۹۰ صفحه برای بار دوم در سال ۱۴۲۶ ه- ۲۰۰۵ م از سوی «دار الکتب العلمیة» بیروت منتشر شده است.
wikifeqh: التیسیر_فی_القراءات_السبع _(کتاب)