التوسل الی الترسل

[ویکی فقه] اَلتَّوسُّل اِلی التَّرَسُّل، کتابی ادبی و تاریخی به فارسی ، مشتمل بر مجموعه ای از منشآت بهاءالدینِ بغدادی است.
وی ــ که در قرن ششم می زیست ــ به کاتب و کاتب بغدادی نیز شهرت داشت و منشی علاءالدین تکش خوارزمشاه (حک: ۵۶۸ـ۵۹۶) بود.
نام گذاری
التّوسل الی الترسّل به رسالات بهایی هم معروف بوده است و خود مصنّف آن را جمع آوری و به نام بهاءالدین وزیر موشح کرده است.
اهمیت
کتاب از دیدگاه ادبی، بخصوص تطور نثر فارسی، اهمیت دارد و نمونه انشای فارسی قرن ششم است.از دیدگاه تاریخی نیز به سبب اشتمال بر وقایع دوره خوارزمشاهیان و معاصران آنان، از جمله غوریان و اتابکان آذربایجان ، و حالات و رفتار مردم و بزرگان آن دوره شایان توجه است.
محتوا
...

[ویکی نور] «التوسل الی الترسل» اثر بهاء الدین محمد بن مؤید بغدادی در موضوع ادبیات و فن انشاء به زبان فارسی می باشد که توسط احمد بهمنیار مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفته است. مؤلف انگیزه خود از نوشتن کتاب را خدمت به پادشاه زمانش علاءالدین تکش خوارزمشاه و پاس داشتن الطاف وی ذکر کرده است.
کتاب مشتمل بر دو مقدمه از محققین کتاب، دیباچه مؤلف و دو فصل است که فصل دوم مشتمل بر سه قسم است.
کتاب با مقدمه ای از مصحح کتاب استاد احمد بهمنیار و مقدمه نسخه پاریس به قلم علامه قزوینی آغاز شده است. دیباچه کتاب در ستایش سلطان وقت و سبب تألیف کتاب است.
فصل اول را مؤلف به مدح و ثنای بهاء الدین وزیر اختصاص داده و در فصل دوم مختصری مفید در انشاء فارسی و سبک های مختلف نویسندگان و سبک و طریقه خود بیان کرده است.
فصل دوم کتاب از سه قسم اصلی شده است: قسم اول، مشتمل است بر منشورها، فرمانها و عهدنامه های حکومتی، فتح نامه ها و یک سوگندنامه؛ قسم دوم، حاوی فرمانها، تحیّت نامه ها و نامه هایی است که سلطان برای ملوک و بزرگان وقت فرستاده است؛ قسم سوم، شامل نامه های خصوصی، رقعه ها و مدایحی است که نویسنده به دوستان خود و بزرگان عهد نوشته است. در پایان این قسم چند قطعه انشاء که برای افتتاح انواع مراسلات شایسته است، به طور نمونه و مثال درج و مجموعه را به یک قصیده پارسی در عرض حال خویش و توصیف کتاب و یک قصیده تازی در مدح بهاء الدین وزیر ختم کرده است.