التفسیر الکبیر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] التفسیر الکبیر (طبرانی). تفسیر الکبیر اثر ابوالقاسم سلیمان بن احمد بن ایوب طبرانی (260- 360ق)، با تحقیق و تصحیح هشام بن عبدالکریم بدرانی موصلی، کتابی است پیرامون علم تفسیر که به زبان عربی و حدوداً در اوایل قرن سوم هجری نوشته شده است.
کتاب با مقدمه مفصلی از نویسنده آغاز شده و مطالب در شش جلد جای گرفته است.
طبرانی در تفسیر آیات، استفاده فراوانی از سنت نبوی و قول صحابه و تابعین پیرامون معنای مراد از آیه داشته و شاید بتوان تفسیر او را، تفسیر قرآن به سنت نامید.
وی به معنای لغوی آیات نیز توجه زیادی داشته و از اشعار عرب در توضیح لغات، استفاده زیادی کرده است.
در مقدمه محقق که به عنوان مقدمه ای بر علم تفسیر نوشته شده، ابتدا به توضیح مفهوم قرآن پرداخته شده و سپس مسأله جمع قرآن و تاریخ آن مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به موضوع اعجاز قرآن، تفسیر و تأویل آن، تاریخ شروع تفسیر و اسباب آن، روش مفسرین در تفسیر، مصادر تفسیر و نیاز امت به مفسرین پرداخته شده و سپس زندگی نامه مختصری از نویسنده، ارائه گردیده است (مقدمه، ج1، ص9- 78).

[ویکی نور] التفسیر الکبیر (فخر رازی). التفسیر الکبیر، تفسیری کلامی، نوشتۀ فخر الدین رازی، متکلم و مفسر اشعری قرن ششم و هفتم هجری است. تفسیر کبیر مهم ترین و جامع ترین اثر فخر رازی و یکی از چند تفسیر مهم و برجستۀ قرآن کریم به زبان عربی است. این کتاب به سبب حجم بسیارش به تفسیر کبیر مشهور شده، ولی نام اصلی آن مفاتیح الغیب است.
فخر رازی، بر خلاف زمخشری، که هدف از تفسیرش دفاع از آموزه های معتزلی است، به صراحت به انگیزه و هدف خود در نگارش این تفسیر اشاره ای نکرده، ولی عملا در جای جای آن، به دفاع از مذهب کلامی ابوالحسن اشعری (متوفی 334) و رد آرای مخالفان وی، به ویژه معتزله، پرداخته است.
دربارۀ تاریخ آغاز و پایان نگارش این تفسیر، تنها بر اساس اطلاعات پراکنده ای که در آخر برخی سوره ها آمده می توان سخن گفت. نخستین تاریخی که فخر رازی به آن اشاره کرده، اول ربیع الاول 595 است که در پایان سورۀ آل عمران آمده است.
بر این اساس وی تفسیر خود را قبل از 595 آغاز کرده است. آخرین تاریخ نیز در پایان سورۀ احقاف ذکر شده که چهارشنبه 20 ذیحجّۀ 603 است.
یکی از دلایل شهرت و اعتبار تفسیر کبیر، تأثیر آن بر تفاسیر بعدی است. برخی از مفسرانی که از محتوای تفسیر کبیر و روش آن استفاده کرده یا تأثیر پذیرفته اند، عبارت اند از: نیشابوری در غرائب القرآن، بیضاوی در انوار التنزیل، آلوسی در روح المعانی، قاسمی در محاسن التأویل، طباطبائی در المیزان و سید محمد رشید رضا در المنار.

پیشنهاد کاربران

بپرس