[ویکی نور] مرحوم میر داماد خود تاریخ شروع به تألیف این رساله را طبق دستخطى که از وى راجع به این کتاب به ما رسیده است اواخر سال 1025 هجرى قمرى ذکر نموده است.
این کتاب یکی از کتابهایی است که در مجموعه ای به نام مصنفات میرداماد مشتمل بر ده عنوان از کتاب ها و رساله ها و اجازه ها و نامه ها نگارش یافته است.
رساله داراى بخشهاى گوناگون مى باشد که متشکل از طرح ادعاها و اشکالات اشاعره و قدریّه و جواب آنها و بیان روایات معصومین در این زمینه مى باشد.
اولین قسمت در موضوع خلق افعال است یعنى همان ادعائى که اشاعره دارند به این مضمون که خداى سبحان خالق اعمال بندگان مى باشد و بشر خود هیچ نقشى در این زمینه ندارد.میر داماد مى گوید این از غامضات اغوار علم و غوامض اسرار حکمت است که ما در کتب حکمى خود و همینطور کتاب الرواشح السماویه فى شرح احادیث الامامیّه که شرحى است بر اصول کافى بطور مفصل به جواب آن پرداخته ایم که در اینجا نیز به آن اشاره مى کنیم.او در واقع فرق قائل مى شود بین فاعل بالارادة و بالاختیار با جاعل و موجب اراده و اختیار و مى گوید انسان مباشر فیض الهى است که اعمال به دست و با اختیار و اراده اى خداوند در وجود او نهاده است انجام مى شود او در ادامه به موضوع قضا و قدر پرداخته و شرور واقعه در وجود را بالعرض در قضاء الهى داخل مى داندنه در قدر خداى سبحان.
مصنف بعد از بیان واقع در خلق افعال اقدام به طرح شش ایقاظ مى نماید که نگاهى اجمالى به آنها خواهیم داشت.
ایقاظ اول را به خیرات و شرور نظام وجود اختصاص داده است او در این ایقاظ تمام خیرات و کمالات را اعم از صفات و اخلاق و ملکات و افعال و اعمال را بالذات منبعث از ارادۀ الهى و رحمت فیاضّه اش و خیریت محض تمام و وهابیت فعالۀ دائمۀ اش مى داند ولى شرور را به نقص استعدادات و استحقاقات و کاستى هاى موجودات نسبت مى دهد نه به بخل فیض الهى و براى استدلال آیۀ شریفۀما اصابک من حسنة فمن اللّه و ما اصابک من سیئة فمن نفسکرا ذکر مى کند.ایقاظ دوم در مورد مادۀ اولى حرکت متصله مى باشد او خداوند را داراى جود فیّاضى معرفى مى کند که لحظه اى از افاضه و اعطاء درنگ نمى کند و موجودات همگى قابل این فیوضاتند که در طول هم مى باشند و هیولاى اولى در ردیف اول این قبول فیض قرار دارد.
این کتاب یکی از کتابهایی است که در مجموعه ای به نام مصنفات میرداماد مشتمل بر ده عنوان از کتاب ها و رساله ها و اجازه ها و نامه ها نگارش یافته است.
رساله داراى بخشهاى گوناگون مى باشد که متشکل از طرح ادعاها و اشکالات اشاعره و قدریّه و جواب آنها و بیان روایات معصومین در این زمینه مى باشد.
اولین قسمت در موضوع خلق افعال است یعنى همان ادعائى که اشاعره دارند به این مضمون که خداى سبحان خالق اعمال بندگان مى باشد و بشر خود هیچ نقشى در این زمینه ندارد.میر داماد مى گوید این از غامضات اغوار علم و غوامض اسرار حکمت است که ما در کتب حکمى خود و همینطور کتاب الرواشح السماویه فى شرح احادیث الامامیّه که شرحى است بر اصول کافى بطور مفصل به جواب آن پرداخته ایم که در اینجا نیز به آن اشاره مى کنیم.او در واقع فرق قائل مى شود بین فاعل بالارادة و بالاختیار با جاعل و موجب اراده و اختیار و مى گوید انسان مباشر فیض الهى است که اعمال به دست و با اختیار و اراده اى خداوند در وجود او نهاده است انجام مى شود او در ادامه به موضوع قضا و قدر پرداخته و شرور واقعه در وجود را بالعرض در قضاء الهى داخل مى داندنه در قدر خداى سبحان.
مصنف بعد از بیان واقع در خلق افعال اقدام به طرح شش ایقاظ مى نماید که نگاهى اجمالى به آنها خواهیم داشت.
ایقاظ اول را به خیرات و شرور نظام وجود اختصاص داده است او در این ایقاظ تمام خیرات و کمالات را اعم از صفات و اخلاق و ملکات و افعال و اعمال را بالذات منبعث از ارادۀ الهى و رحمت فیاضّه اش و خیریت محض تمام و وهابیت فعالۀ دائمۀ اش مى داند ولى شرور را به نقص استعدادات و استحقاقات و کاستى هاى موجودات نسبت مى دهد نه به بخل فیض الهى و براى استدلال آیۀ شریفۀما اصابک من حسنة فمن اللّه و ما اصابک من سیئة فمن نفسکرا ذکر مى کند.ایقاظ دوم در مورد مادۀ اولى حرکت متصله مى باشد او خداوند را داراى جود فیّاضى معرفى مى کند که لحظه اى از افاضه و اعطاء درنگ نمى کند و موجودات همگى قابل این فیوضاتند که در طول هم مى باشند و هیولاى اولى در ردیف اول این قبول فیض قرار دارد.
wikinoor: الإیقاضات