[ویکی اهل البیت] طریحی در مجمع البحرین انزع را به کسی که موی سرش از دوجانب پیشانی اش ریخته باشد معنی نموده و می گوید به هر کدام از دو سفیدی دو طرف پیشانی که جای موی ریخته است النَّزَعة گفته می شود که هر دو را با هم النَّزَعتانِ می گویند. این معنا در لسان العرب نیز آمده است.
همچنین آن حضرت اصلع نیز خوانده شده که به همین معناست. چنانچه در حدیثی از آن حضرت داریم که وقتی خداوند خیری را برای بنده ای بخواهد قصد می کند که او اصلع شود پس موهای جلو سرش می ریزد و من مصداق این معنا هستم. بطین نیز به کسی گفته می شود که شکمش برآمده باشد.
گرچه امیرالمومنین علیه السلام در ظاهر نیز این دو صفت را داشته است لیکن این دو در باطن به معانی دیگری در آن حضرت دلالت دارد که ذیلا اشاره می شود:
در مناقب این مغازلی آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به آن حضرت فرمود: ای علی، خداوند تو را و خاندان و شیعیان و دوستان شیعیان تو را آمرزیده است، پس مژده باد تو را که تو اَنزع بطین هستی، از شرک بریده ای و از علم سرشاری.
علامه سبط ابن جوزی گوید: او را بطین گویند، زیرا باطنش سرشار از علم بود، او خود می گفت: "اگر برایم بالشی تا کنند (بر آن نشینم و) همانا در تفسیر بسم اللَّه الرحمن الرحیم برابر یک بار شتر مطلب گویم". و او را انزع گویند، زیرا از شرک بریده بود.
در باب صد و بیست و هشتم کتاب علل الشرایع با عنوان: "سرّ این که جلو سر مبارک امیرالمؤمنین علیه السلام مو نداشت و جهت نامیده شدن حضرت به انزع البطین " 3 روایت در این مورد آمده است که یکی را در ضمن بیان معنای اصلع آوردیم و دو مورد دیگر چنین است: محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی رضی الله عنه از حسن بن علی عدوی، از عباد بن صهیب، از پدرش، از جدش از حضرت جعفر بن محمد علیهماالسلام، فرمودند: مردی از امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال کرد و پرسید: از سه چیز که در شما هست می پرسم:
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: خداوند تبارک و تعالی نه مرا بلند آفرید و نه کوتاه بلکه معتدل و میانه بالا خلق نمود لذا در جنگ ها وقتی به افراد کوتاه ضربت می زنم آن ها را دو قد می کنم (یعنی از فرق دو نیمه می شوند) و به افراد طویل که ضربت می زنم آن ها را از کمر دو نیمه می نمایم.
همچنین آن حضرت اصلع نیز خوانده شده که به همین معناست. چنانچه در حدیثی از آن حضرت داریم که وقتی خداوند خیری را برای بنده ای بخواهد قصد می کند که او اصلع شود پس موهای جلو سرش می ریزد و من مصداق این معنا هستم. بطین نیز به کسی گفته می شود که شکمش برآمده باشد.
گرچه امیرالمومنین علیه السلام در ظاهر نیز این دو صفت را داشته است لیکن این دو در باطن به معانی دیگری در آن حضرت دلالت دارد که ذیلا اشاره می شود:
در مناقب این مغازلی آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به آن حضرت فرمود: ای علی، خداوند تو را و خاندان و شیعیان و دوستان شیعیان تو را آمرزیده است، پس مژده باد تو را که تو اَنزع بطین هستی، از شرک بریده ای و از علم سرشاری.
علامه سبط ابن جوزی گوید: او را بطین گویند، زیرا باطنش سرشار از علم بود، او خود می گفت: "اگر برایم بالشی تا کنند (بر آن نشینم و) همانا در تفسیر بسم اللَّه الرحمن الرحیم برابر یک بار شتر مطلب گویم". و او را انزع گویند، زیرا از شرک بریده بود.
در باب صد و بیست و هشتم کتاب علل الشرایع با عنوان: "سرّ این که جلو سر مبارک امیرالمؤمنین علیه السلام مو نداشت و جهت نامیده شدن حضرت به انزع البطین " 3 روایت در این مورد آمده است که یکی را در ضمن بیان معنای اصلع آوردیم و دو مورد دیگر چنین است: محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی رضی الله عنه از حسن بن علی عدوی، از عباد بن صهیب، از پدرش، از جدش از حضرت جعفر بن محمد علیهماالسلام، فرمودند: مردی از امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال کرد و پرسید: از سه چیز که در شما هست می پرسم:
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: خداوند تبارک و تعالی نه مرا بلند آفرید و نه کوتاه بلکه معتدل و میانه بالا خلق نمود لذا در جنگ ها وقتی به افراد کوتاه ضربت می زنم آن ها را دو قد می کنم (یعنی از فرق دو نیمه می شوند) و به افراد طویل که ضربت می زنم آن ها را از کمر دو نیمه می نمایم.
wikiahlb: الانزع_البطین