[ویکی نور] «کتاب الأغذیة و الأدویة» تالیف اسحاق بن سلیمان معروف به اسرائیلی (متوفی 320ق) از ارزشمندترین کتاب هایی است که دراین باره نگاشته شده است. مؤلف در باب اول کتاب می نویسد: «اولین پزشکان به مسأله غذا و طبیعت آن به دو جهت اهمیت می دادند یکی این که انسان باید بداند چه غذایی برای مزاج او سودمند است. دیگر این که بداند چه غذایی برای مزاج او نامناسب است تا از آن پرهیز کند. (ص11). گویا مؤلف درصدد آن است که با این بیان، انگیزه خود را از نگارش این اثر بازگو کند.
اهمیت این اثر تا به آنجاست که تا روزگار ما، بسیاری از کسانی که قصد تحقیق دراین موضوع را دارند به نگاشته اسرائیلی به عنوان یک منبع قابل اعتماد مراجعه می کنند.
کتاب در چهار جزء مشتمل بر گفتارهای متعدد تدوین شده است. در جزء اول که در حکم کلیات و مباحث عام است، به مباحثی چون اجناس و طعمها و انواع آن پرداخته شده است. جزء دوم به گفتارهایی پیرامون حبوبات و میوه ها اختصاص دارد. جزء سوم ادامه جزء دوم کتاب است. جزء چهارم نیز درباره چهارپایان و پرندگان و حیوانات دریایی است.
این اثر با آن که از قدیمی ترین نگاشته ها در این رشته است، با این حال خواننده با نگاهی به آن علاوه بر گستردگی مباحث مطرح شده درآن و حجم نسبتاً زیاد آن، با چیرگی و درایت و همت بلند مؤلف مواجه می شود. همچنین مؤلف در نگارش مطالب پزشکی به تجربیات صحیح اعتماد فراوان دارد. از سویی دیگر به گفتار پزشکان قدیم یونانی توجه دارد و احیاناً کلماتی نیز از آنان -خصوصاً جالینوس- نقل می کند، با این حال وی تنها گزارشگر مطالب دیگران نیست، بلکه گاه سخن پزشکان بزرگ از جمله گیاه شناس بزرگ یونانی دیسقوریدس را به انتقاد میگیرد. (ص251- 252). با این حال ارادت خاصی به جالینوس دارد و سعی بر آن دارد تا به هر مناسبتی که شده کلامی از او را نقل کند. گاه کلامی از او را در تأیید کلام خود نقل می کند (ص23 و 108)، گاه به شرح و توضیح کلمات جالینوس می پردازد (ص85) و گاه اشکالات وارد شده بر کلمات او را پاسخ می دهد (ص109 و 115 و 117).
این کتاب به همت دکتر محمد صباح و بر اساس نسخه ای خطی که در کتابخانه استانبول ترکیه نگه داری می شده و به سال 708- 709ق تحریر شده، تصحیح شده است.مصحح در ابتدا مقدمه ای مختصر درباره زندگی و آثار مؤلف و شیوه تصحیح این اثر نگاشته و در پایان کتاب فهرستی الفبایی از اغذیه و ادویهایی که در این کتاب نامشان به میان آمده، ترتیب داده است. فهرست مطالب نیز پس از آن آمده است.
اهمیت این اثر تا به آنجاست که تا روزگار ما، بسیاری از کسانی که قصد تحقیق دراین موضوع را دارند به نگاشته اسرائیلی به عنوان یک منبع قابل اعتماد مراجعه می کنند.
کتاب در چهار جزء مشتمل بر گفتارهای متعدد تدوین شده است. در جزء اول که در حکم کلیات و مباحث عام است، به مباحثی چون اجناس و طعمها و انواع آن پرداخته شده است. جزء دوم به گفتارهایی پیرامون حبوبات و میوه ها اختصاص دارد. جزء سوم ادامه جزء دوم کتاب است. جزء چهارم نیز درباره چهارپایان و پرندگان و حیوانات دریایی است.
این اثر با آن که از قدیمی ترین نگاشته ها در این رشته است، با این حال خواننده با نگاهی به آن علاوه بر گستردگی مباحث مطرح شده درآن و حجم نسبتاً زیاد آن، با چیرگی و درایت و همت بلند مؤلف مواجه می شود. همچنین مؤلف در نگارش مطالب پزشکی به تجربیات صحیح اعتماد فراوان دارد. از سویی دیگر به گفتار پزشکان قدیم یونانی توجه دارد و احیاناً کلماتی نیز از آنان -خصوصاً جالینوس- نقل می کند، با این حال وی تنها گزارشگر مطالب دیگران نیست، بلکه گاه سخن پزشکان بزرگ از جمله گیاه شناس بزرگ یونانی دیسقوریدس را به انتقاد میگیرد. (ص251- 252). با این حال ارادت خاصی به جالینوس دارد و سعی بر آن دارد تا به هر مناسبتی که شده کلامی از او را نقل کند. گاه کلامی از او را در تأیید کلام خود نقل می کند (ص23 و 108)، گاه به شرح و توضیح کلمات جالینوس می پردازد (ص85) و گاه اشکالات وارد شده بر کلمات او را پاسخ می دهد (ص109 و 115 و 117).
این کتاب به همت دکتر محمد صباح و بر اساس نسخه ای خطی که در کتابخانه استانبول ترکیه نگه داری می شده و به سال 708- 709ق تحریر شده، تصحیح شده است.مصحح در ابتدا مقدمه ای مختصر درباره زندگی و آثار مؤلف و شیوه تصحیح این اثر نگاشته و در پایان کتاب فهرستی الفبایی از اغذیه و ادویهایی که در این کتاب نامشان به میان آمده، ترتیب داده است. فهرست مطالب نیز پس از آن آمده است.
wikinoor: الأغذیة_و_الأدویة