الاصنام

[ویکی نور] الأصنام اثر ابومنذر هشام بن محمد بن سائب کلبی، نخستین اثر کهن و متن اقدمی است که درباره تاریخ پرستش و اعتقادات عرب قبل از اسلام نگاشته شده است. این کتاب به طور مشروح و مفصل، پیرامون بت های عرب جاهلی و قبایلی که آنها را می پرستیدند و نحوه پرستششان و اسامی و اماکن آنها بحث می کند. نویسنده در این کتاب، مشروحا بت پرستی را پس از حضرت آدم(ع) و نوح(ع) در بین اعراب بیان می نماید و همچنین در این کتاب ریشه پرستش بت مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و علل آن بازگو شده است.
تحقیق کتاب توسط احمد زکی پاشا صورت گرفته است.
بدون اغراق و مبالغه، اثر حاضر در فن خود، ابتکاری و بی نظیر بوده و اولین کتابی است که مستقلا در این مورد به رشته تحریر درآمده و شاید تنها کتابی که منحصرا درباره تاریخ عرب قبل از اسلام، به دست ما رسیده و از حوادث روزگار جان سالم به در برده، همین کتاب است.
کتاب با مقدمه محقق آغاز گردیده است. نویسنده در آغاز تألیفش داستان سکونت حضرت اسماعیل بن ابراهیم(ع) در مکه و ازدیاد فرزندان او، بیرون راندن عمالقه از این شهر، کوچ کردن برخی از فرزندان اسماعیل از مکه در پی زندگی بهتر، پراکنده شدن آنان در بلاد عرب، شیوع بت پرستی، ظهور اسلام و واژگون کردن بت ها، صحبت کرده است.
کلبی در موارد گوناگون، به عنوان تأیید مطلب، آیات مبارکه قرآن را که درباره بت ها و یا پرستش آنها نازل شده و با متن کتاب تناسب دارد، نقل نموده و نکات بسیار ارزنده تاریخی را، بازگو و اشعار پرارزشی را به مناسبت های مختلف درج کرده است و نیز نحوه حج گزاردن اعراب جاهلی و انواع تلبیه های آنان را متذکر شده است.

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
صنم (۵ بار)

بت. جمع‏آن اصنام است. راغب گوید: صنم جثه‏ای است که از نقره یا مس یا چوب ساخته شود، آن را برای تقرّب به خدا پرستش می‏کردند. ابن اثیر در نهایه گفته: آن چیزی است که جز خدا معبود اخذ شود و به قولی آن چیزی است که جسم یا صورت نداشته باشد آن را وثن در اقرب الموارد تصریح شده که صنم معرّب است. اصنام به صیغه جمع پنج بار در قرآن آمده است: انعام:74، اعراف:138، ابراهیم:35، شعراء:71، انبیاء:57.