ال عراق
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
آل عراق. آلِ عِراق (قرون ۵ تا ۷ق)
(یا: حکام قدیم خوارزم؛ خوارزمشاهان قدیم) از امرای خوارزم. آنان خاندانی ایرانی نژاد و اصیل خوارزم بودند که نسب خود را به پادشاهان ساسانی می رساندند و در سرزمین های واقع در شرق رودخانۀ جیحون فرمانروایی می کردند. پایتخت آنان شهر کاث (کات) بود و نیاکان آنان پیش از اسلام بر سرزمین خوارزم و اطراف آن حکومت می کردند و خود را از فرزندان کیخسرو می دانستند. از امرای بزرگ این خاندان ابوسعید احمد و پسرش ابوعبدالله محمد است که با قتل او در ۳۸۵ق به دست مأمون بن محمد عمر این خاندان نیز به پایان رسید. از رجال برجستۀ آل عراق ابونصر عراقی است که استاد ابوریحان بیرونی به شمار می رفته که خود در ریاضیات تألیفات و در نقاشی مهارت داشت.
(یا: حکام قدیم خوارزم؛ خوارزمشاهان قدیم) از امرای خوارزم. آنان خاندانی ایرانی نژاد و اصیل خوارزم بودند که نسب خود را به پادشاهان ساسانی می رساندند و در سرزمین های واقع در شرق رودخانۀ جیحون فرمانروایی می کردند. پایتخت آنان شهر کاث (کات) بود و نیاکان آنان پیش از اسلام بر سرزمین خوارزم و اطراف آن حکومت می کردند و خود را از فرزندان کیخسرو می دانستند. از امرای بزرگ این خاندان ابوسعید احمد و پسرش ابوعبدالله محمد است که با قتل او در ۳۸۵ق به دست مأمون بن محمد عمر این خاندان نیز به پایان رسید. از رجال برجستۀ آل عراق ابونصر عراقی است که استاد ابوریحان بیرونی به شمار می رفته که خود در ریاضیات تألیفات و در نقاشی مهارت داشت.
wikijoo: آل_عراق
پیشنهاد کاربران
آل عراق خاندان حاکمی بودند که با کمک امیران سامانی در منطقهٔ کاث حکومتی را پایه گذاری کردند. آن ها تابع امیران سامانی بودند. عراق بن منصور که در دربار سامانی خدمت می کرد، به عنوان نمایندهٔ امیر اسماعیل سامانی، به منطقهٔ کاث در خوارزم فرستاده شد، تا اوضاع آن منطقه را سامان دهد و همین باعث شکل گیری حاکمیت آل عراق در منطقهٔ کاث شد. عراق بن منصور در این منطقه به عنوان خوارزمشاه خوانده می شد. امیران سامانی از او انتظار ارسال باج و خراج نداشتند و او فقط به ارسال هدایا بسنده کرده بود. سرانجام حاکمیت آل عراق با کشته شدن آخرین زمامدارش از بین رفت و بعد ایشان خاندان آل مأمون بر مسند قدرت تکیه زدند.
... [مشاهده متن کامل]
پیرامون موجودیت حکومت آل عراق، نظرات متفاوتی بیان شده است، که به شرح زیر می باشند.
• گروهی از پژوهشگران بر این عقیده هستند که افریغیان حد فاصل سال های ۳۰۵ الی ۳۸۵ هجری قمری/ ۹۹۵ میلادی حکومت کردند و در آخر به دست خاندان آل مأمون از بین رفتند. به نظر این دسته از پژوهشگران، آل عراق را نمی توان حکومتی واحد به شمار آورد، چرا که به نظر ایشان یکی از افراد خاندان افریغیان، عراق نام داشته و او بعد از اینکه در خوارزم قدرتی بلامنازع پیدا کرد، حکومت افریغیان به آل عراق تغییر نام داد، البته نظر این دسته از پژوهشگران با مستندات تاریخی تطابق ندارد.
• گروهی دیگر خاندان آل عراق و آل مأمون را یکی دانسته و فرقی میان این دو خاندان قائل نمی باشند، که نظرات ایشان نیز با مستندات تاریخی همخوانی ندارد.
• این گروه از محققان در بنیان وجود خاندان افریغیان شک کرده و آنان را ساخته و پرداختهٔ ذهن خاندان آل عراق می دانند، که این عقیده هم با داده های تاریخی مغایرت دارد.
• دیدگاه دیگر این است که آل عراق حکومتی نوظهور بودند که به یاری امیر اسماعیل سامانی در منطقهٔ کاث و در شرق جیحون و جنوب دریاچهٔ خوارزم برپا گشتند و امرا و حکمرانان این خاندان ایرانیانی بودند که در برابر حکومت عرب آل مأمون حکومت تشکیل دادند. حیات سیاسی این خاندان تا زمانی که سامانیان صاحب قدرت و اقتدار بودند استمرار داشت، اما پس از آن که سامانیان به دست حکومت قراخانی از بین رفتند، حکومت آل عراق نیز تضعیف شد و سقوط کرد. مقالهٔ حاضر بر پایهٔ این دیدگاه نوشته شده است.
در زمان حکمرانی طاهریان، منطقهٔ خوارزم خراجگزار نیشابور بوده است و شخصی به نام منصور بن طلحه بن طاهر بن حسین در زمان حاکمیت عبدالله بن طاهر و محمد بن طاهر، زمامدار این منطقه بود. ظاهراً بعضی از منابع وی را با منصور بن عبدالله، آخرین فرمانروای افریغی، اشتباه گرفته اند و به خاطر همین قضیه میان تمامی اتفاقات این دوره به اتصالی تازه دست یازیده اند و این شخص را از یک طرف آخرین بازماندهٔ خاندان افریغی و از یک طرف پدر بنیان گذار آل عراق، یعنی منصور بن عبدالله دانسته اند. اما از قضا این دو شخص یعنی منصور بن طلحه و منصور بن عبدالله که بر خوارزم حاکمیت داشته اند، کاملاً متفاوت از هم هستند. این قضایا باعث شده است که خوارزم در دورهٔ حاکمیت طاهریان در هاله ای از ابهام فرورود که این امر باعث آشفتگی و ارائهٔ نظرات و تحلیل های مختلف از سوی پژوهشگران معاصر شده است.
... [مشاهده متن کامل]
پیرامون موجودیت حکومت آل عراق، نظرات متفاوتی بیان شده است، که به شرح زیر می باشند.
• گروهی از پژوهشگران بر این عقیده هستند که افریغیان حد فاصل سال های ۳۰۵ الی ۳۸۵ هجری قمری/ ۹۹۵ میلادی حکومت کردند و در آخر به دست خاندان آل مأمون از بین رفتند. به نظر این دسته از پژوهشگران، آل عراق را نمی توان حکومتی واحد به شمار آورد، چرا که به نظر ایشان یکی از افراد خاندان افریغیان، عراق نام داشته و او بعد از اینکه در خوارزم قدرتی بلامنازع پیدا کرد، حکومت افریغیان به آل عراق تغییر نام داد، البته نظر این دسته از پژوهشگران با مستندات تاریخی تطابق ندارد.
• گروهی دیگر خاندان آل عراق و آل مأمون را یکی دانسته و فرقی میان این دو خاندان قائل نمی باشند، که نظرات ایشان نیز با مستندات تاریخی همخوانی ندارد.
• این گروه از محققان در بنیان وجود خاندان افریغیان شک کرده و آنان را ساخته و پرداختهٔ ذهن خاندان آل عراق می دانند، که این عقیده هم با داده های تاریخی مغایرت دارد.
• دیدگاه دیگر این است که آل عراق حکومتی نوظهور بودند که به یاری امیر اسماعیل سامانی در منطقهٔ کاث و در شرق جیحون و جنوب دریاچهٔ خوارزم برپا گشتند و امرا و حکمرانان این خاندان ایرانیانی بودند که در برابر حکومت عرب آل مأمون حکومت تشکیل دادند. حیات سیاسی این خاندان تا زمانی که سامانیان صاحب قدرت و اقتدار بودند استمرار داشت، اما پس از آن که سامانیان به دست حکومت قراخانی از بین رفتند، حکومت آل عراق نیز تضعیف شد و سقوط کرد. مقالهٔ حاضر بر پایهٔ این دیدگاه نوشته شده است.
در زمان حکمرانی طاهریان، منطقهٔ خوارزم خراجگزار نیشابور بوده است و شخصی به نام منصور بن طلحه بن طاهر بن حسین در زمان حاکمیت عبدالله بن طاهر و محمد بن طاهر، زمامدار این منطقه بود. ظاهراً بعضی از منابع وی را با منصور بن عبدالله، آخرین فرمانروای افریغی، اشتباه گرفته اند و به خاطر همین قضیه میان تمامی اتفاقات این دوره به اتصالی تازه دست یازیده اند و این شخص را از یک طرف آخرین بازماندهٔ خاندان افریغی و از یک طرف پدر بنیان گذار آل عراق، یعنی منصور بن عبدالله دانسته اند. اما از قضا این دو شخص یعنی منصور بن طلحه و منصور بن عبدالله که بر خوارزم حاکمیت داشته اند، کاملاً متفاوت از هم هستند. این قضایا باعث شده است که خوارزم در دورهٔ حاکمیت طاهریان در هاله ای از ابهام فرورود که این امر باعث آشفتگی و ارائهٔ نظرات و تحلیل های مختلف از سوی پژوهشگران معاصر شده است.
