آل بو کرد یا البوکرد نام یک خاندان مستقل در استان خوزستان است این طایفه در میان عشایر جنوب خوزستان به آل بو کردون و کردونی و کردانی نیز شهرت دارد. خواستگاه این طایفه در منابع تاریخی، بخش شرقی رامهرمز ( بالا رومز ) عنوان شده است. شاهزاده میرزا محمود قاجار در ابتدای قرن 19 میلادی می نویسد رومز، دو رومز است. بالا رومز و پایین رومز. یکی آل بو کرد و یکی آل خمیس آل بو کرد ها در نیمه قرن 19 میلادی حکمرانی رامهرمز را بدست گرفتند در آن دوره عبدالله خان آل بو کرد فرزند تقی خان ریاست این طایفه را بر عهده داشت. هنری لایارد جهانگرد انگلیسی می نویسد حومه و اطراف رامهرمز بسیار حاصلخیز است ولی به اندازه کافی در آن زراعت نمی شود. حکمران رامهرمز شخصی بنام عبدالله خان است که در یک قلعه گلی کوچک در قریه دهیور اقامت دارد.
... [مشاهده متن کامل]
در دوره فتحعلی شاه میان حکومت قاجار و محمد تقی خان بختیاری اختلاف پیش آمد. محمد تقی خان بختیاری در آن دوره رهبری اتحادیه قبایل بختیاری ( شامل طوایف مناطق بختیاری نشین خوزستان و بخشهایی از استان های فارس، کهگیلویه و لرستان ) را بر عهده داشت. آل بوکرد در این نزاع جانب اتحادیه قبایل بختیاری را گرفت. عبدالله خان آل بو کرد و نیروهای تحت فرمانش در حمایت از محمد تقی خان بختیاری مدت زیادی مقابل لشکرکشی دولت که از شوشتر ( مرکز وقت سیاسی خوزستان ) تجهیز می شدند و از مسیر دشت رامهرمز عازم قلمرو بختیاری بودند مقاومت کردند. هنری لایارد در مورد مهارت جنگی آل بو کرد می نویسد آل بو کرد دارای مردان تفنگچی خوب و سوارکاران ماهر است. طایفه آل بو کرد سرانجام در سال ۱۸۴۱ میلادی در پی شکست اتحادیه قبایل بختیاری در برابر لشکرکشی معتمدالدوله ( حاکم وقت اصفهان ) که منجر به تصرف رامهرمز گردید، به اهواز مهاجرت کرد. لازم است ذکر شود که بعد از جنگ با معتمد الدوله ( حاکم وقت اصفهان ) بخشی از طایفه آلبوکردون به هندیجان رفتند و بعد به اهواز کوچ کردند نخستین سکونتگاه آل بوکرد در اهواز روستای اُمُّ تمیر واقع در غرب رودخانه کارون بود. نجم الدوله در ذکر آمار مناطق اهواز در دوره ناصرالدین شاه می نویسد قریه اُمُّ تمیر در نیم فرسخی کریشان ساکنانش آل بو کردون هستند صد و بیست خانوار شیخ آنان بختیار است. آل بو کردها علاوه بر اقامت در مناطق غربی کارون همچون اُمُّ تمیر و کریشان در سال های بعد به مناطق شرقی کارون همچون روستاهای اثله یا گزلی، کوت عبدالله، کوت سید صالح، ابو دبس و عمیره نقل مکان کردند. روستای اثله یا گزلی مرکز اجتماع آل بو کردها یا کردانی ها سال ها بعد در زمان مظفرالدین شاه به روستای مظفریه تغییر کرد و رونق بسیاری یافت. طبق گزارش های لوریمر در دوره مظفرالدین شاه، آل بو کرد پس از کعب و باوی سومین طایفه پرجمعیت غیر کوچنشین اهواز بود همچنین مظفریه یا بندر مظفری محل سکونت طایفه آلبکردون نیز پس از بندر ناصری ( منطقه نادری کنونی اهواز ) و بندر محمره ( خرمشهر ) جایگاه سومین موقعیت استراتژیک و تجاری جنوب خوزستان را داشت. لوریمر در این خصوص می نویسد بندر مظفری یا مظفریه دارای ۲۰ خانه آجری، ۱۸۰ خانه گلی و ۲۰ مغازه است، همچنین یک کاروانسرای بزرگ و یک قهوه خانه نیز وجود دارد که توسط مزعل شیخ سابق محمره ساخته شده است. مردمش آل بوکرد و تعداد اندکی دزفولی هستند. آنان ۱۰ مرد سواره و ۱۰۰ فرد مسلح دارند و به جنگجویی مشهور می باشند. اکنون پس از محمره و ناصری، مظفریه مهم ترین منطقه کارون در پایین بند قیر است. شیخ محمره ( شیخ خزعل ) در اینجا یک خانه آجری دارد که یک نماینده از آل بوکرد از آن نگهداری می کند. وی در زمستان برای تجارت با ناصری و باویه، مرتب به اینجا می آید و در اینجا اقامت می کند. تجارت پر سودی بین بندر مظفری و طوایف مجاور و بازرگانان زمینی برقرار است. از ابتدای دوره مظفرالدین شاه تا اواخر احمد شاه قاجار که مقارن با حکمرانی شیخ خزعل بر خوزستان بود، بزرگ خاندان آل بو کردون، فردی بنام ملاعبدالسید ملقب به نصرت نظام بود که از سیاستمداران برجسته خوزستان بشمار می رفت. ملاعبدالسید در این فاصله دارای مناصبی همچون حاکم زیدان بهبهان ( ۱۹۰۵–۱۹۰۸م ) حاکم شوشتر ( ۱۹۱۱م ) حکمران اهواز ( ۱۹۱۴م ) و معاون شیخ چاسب ( پسر ارشد شیخ خزعل ) و معاون شیخ سلطان ( برادر زاده شیخ خزعل ) ، حکمرانان وقت اهواز بود. از این رو با حمایت وی بر جمعیت و قدرت این طایفه افزوده شد بسیاری از افراد آل بوکردون طی آن دوره از مناطق مختلف بخصوص معشور ( ماهشهر ) ، منطقه جراحی و رامهرمز به اجتماع طایفه در اهواز پیوستند. لوریمر می نویسد خاستگاه آنان به روشنی مشخص نشده است ولی آن ها در گذشته تا صد سال قبل عضوی از بختیاری ها بودند تا اینکه از مناطق رامهرمز و جراحی به محل سکونت فعلی مهاجرت کردند. در آن زمان آن ها یک اجتماع ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفری بودند، در حالیکه در حال حاضر ۱۵۰۰ یا ۲۰۰۰ تن هستند. در ابتدا آن ها آداب فارس ها را داشتند ولی در حال حاضر لباس عربی را پذیرفتند و با طایفه باویه همبسته شدند. آل بوکرد در میان خودشان ازدواج می کنند و به واسطه مردان جنگی خوب، اعتبار دارند. رئیس فعلی آن ها ملاعبدالسید، نماینده شیخ محمره در زیدان بهبهان است. در غیاب او، برادرش احمد بر طوایف روستاهای کارون ریاست می کند و هم زمان نماینده شیخ در مظفریه است. بر اساس نظر ویلسون، آل بو کردها در اهواز پس از جنگ جهانی اول به حدود ۳۰۰ خانوار می رسیدند، از شخصیت های معروف این طایفه می توان به آل بو جنگی نیز اشاره کرد. آل بو جنگی به همراه عده ای از مردم این طایفه مدتها در سمت کوت عبدالله و کوت صیدصالح زندگی می کردند.
... [مشاهده متن کامل]
در دوره فتحعلی شاه میان حکومت قاجار و محمد تقی خان بختیاری اختلاف پیش آمد. محمد تقی خان بختیاری در آن دوره رهبری اتحادیه قبایل بختیاری ( شامل طوایف مناطق بختیاری نشین خوزستان و بخشهایی از استان های فارس، کهگیلویه و لرستان ) را بر عهده داشت. آل بوکرد در این نزاع جانب اتحادیه قبایل بختیاری را گرفت. عبدالله خان آل بو کرد و نیروهای تحت فرمانش در حمایت از محمد تقی خان بختیاری مدت زیادی مقابل لشکرکشی دولت که از شوشتر ( مرکز وقت سیاسی خوزستان ) تجهیز می شدند و از مسیر دشت رامهرمز عازم قلمرو بختیاری بودند مقاومت کردند. هنری لایارد در مورد مهارت جنگی آل بو کرد می نویسد آل بو کرد دارای مردان تفنگچی خوب و سوارکاران ماهر است. طایفه آل بو کرد سرانجام در سال ۱۸۴۱ میلادی در پی شکست اتحادیه قبایل بختیاری در برابر لشکرکشی معتمدالدوله ( حاکم وقت اصفهان ) که منجر به تصرف رامهرمز گردید، به اهواز مهاجرت کرد. لازم است ذکر شود که بعد از جنگ با معتمد الدوله ( حاکم وقت اصفهان ) بخشی از طایفه آلبوکردون به هندیجان رفتند و بعد به اهواز کوچ کردند نخستین سکونتگاه آل بوکرد در اهواز روستای اُمُّ تمیر واقع در غرب رودخانه کارون بود. نجم الدوله در ذکر آمار مناطق اهواز در دوره ناصرالدین شاه می نویسد قریه اُمُّ تمیر در نیم فرسخی کریشان ساکنانش آل بو کردون هستند صد و بیست خانوار شیخ آنان بختیار است. آل بو کردها علاوه بر اقامت در مناطق غربی کارون همچون اُمُّ تمیر و کریشان در سال های بعد به مناطق شرقی کارون همچون روستاهای اثله یا گزلی، کوت عبدالله، کوت سید صالح، ابو دبس و عمیره نقل مکان کردند. روستای اثله یا گزلی مرکز اجتماع آل بو کردها یا کردانی ها سال ها بعد در زمان مظفرالدین شاه به روستای مظفریه تغییر کرد و رونق بسیاری یافت. طبق گزارش های لوریمر در دوره مظفرالدین شاه، آل بو کرد پس از کعب و باوی سومین طایفه پرجمعیت غیر کوچنشین اهواز بود همچنین مظفریه یا بندر مظفری محل سکونت طایفه آلبکردون نیز پس از بندر ناصری ( منطقه نادری کنونی اهواز ) و بندر محمره ( خرمشهر ) جایگاه سومین موقعیت استراتژیک و تجاری جنوب خوزستان را داشت. لوریمر در این خصوص می نویسد بندر مظفری یا مظفریه دارای ۲۰ خانه آجری، ۱۸۰ خانه گلی و ۲۰ مغازه است، همچنین یک کاروانسرای بزرگ و یک قهوه خانه نیز وجود دارد که توسط مزعل شیخ سابق محمره ساخته شده است. مردمش آل بوکرد و تعداد اندکی دزفولی هستند. آنان ۱۰ مرد سواره و ۱۰۰ فرد مسلح دارند و به جنگجویی مشهور می باشند. اکنون پس از محمره و ناصری، مظفریه مهم ترین منطقه کارون در پایین بند قیر است. شیخ محمره ( شیخ خزعل ) در اینجا یک خانه آجری دارد که یک نماینده از آل بوکرد از آن نگهداری می کند. وی در زمستان برای تجارت با ناصری و باویه، مرتب به اینجا می آید و در اینجا اقامت می کند. تجارت پر سودی بین بندر مظفری و طوایف مجاور و بازرگانان زمینی برقرار است. از ابتدای دوره مظفرالدین شاه تا اواخر احمد شاه قاجار که مقارن با حکمرانی شیخ خزعل بر خوزستان بود، بزرگ خاندان آل بو کردون، فردی بنام ملاعبدالسید ملقب به نصرت نظام بود که از سیاستمداران برجسته خوزستان بشمار می رفت. ملاعبدالسید در این فاصله دارای مناصبی همچون حاکم زیدان بهبهان ( ۱۹۰۵–۱۹۰۸م ) حاکم شوشتر ( ۱۹۱۱م ) حکمران اهواز ( ۱۹۱۴م ) و معاون شیخ چاسب ( پسر ارشد شیخ خزعل ) و معاون شیخ سلطان ( برادر زاده شیخ خزعل ) ، حکمرانان وقت اهواز بود. از این رو با حمایت وی بر جمعیت و قدرت این طایفه افزوده شد بسیاری از افراد آل بوکردون طی آن دوره از مناطق مختلف بخصوص معشور ( ماهشهر ) ، منطقه جراحی و رامهرمز به اجتماع طایفه در اهواز پیوستند. لوریمر می نویسد خاستگاه آنان به روشنی مشخص نشده است ولی آن ها در گذشته تا صد سال قبل عضوی از بختیاری ها بودند تا اینکه از مناطق رامهرمز و جراحی به محل سکونت فعلی مهاجرت کردند. در آن زمان آن ها یک اجتماع ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفری بودند، در حالیکه در حال حاضر ۱۵۰۰ یا ۲۰۰۰ تن هستند. در ابتدا آن ها آداب فارس ها را داشتند ولی در حال حاضر لباس عربی را پذیرفتند و با طایفه باویه همبسته شدند. آل بوکرد در میان خودشان ازدواج می کنند و به واسطه مردان جنگی خوب، اعتبار دارند. رئیس فعلی آن ها ملاعبدالسید، نماینده شیخ محمره در زیدان بهبهان است. در غیاب او، برادرش احمد بر طوایف روستاهای کارون ریاست می کند و هم زمان نماینده شیخ در مظفریه است. بر اساس نظر ویلسون، آل بو کردها در اهواز پس از جنگ جهانی اول به حدود ۳۰۰ خانوار می رسیدند، از شخصیت های معروف این طایفه می توان به آل بو جنگی نیز اشاره کرد. آل بو جنگی به همراه عده ای از مردم این طایفه مدتها در سمت کوت عبدالله و کوت صیدصالح زندگی می کردند.
