اقل و اکثر ارتباطی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اقل و اکثر ارتباطی به دو فعلِ غیر قابل جایگزین در مقام امتثال فی الجمله اطلاق می شود.
اقل و اکثر ارتباطی، مقابل اقل و اکثر استقلالی می باشد و آن، دو فعلی است که در مقام تعلق تکلیف لحاظ گردیده و هر دو مرکب بوده و در مجموعه ای از اجزا و شرایط با هم اشتراک دارند، ولی یکی از آنها نسبت به دیگری اجزا و شرایط بیشتری دارد و ارتباط بین این دو به گونه ای است که اگر امری به اکثر تعلق گرفته باشد، ولی مکلف اقل را به جا آورد، تکلیف خود را امتثال ننموده است و مانند آن است که « مکلفٌ به » اصلا به جا آورده نشده باشد؛ یعنی به واسطه به جا آوردن اجزای مشترک بین اقل و اکثر، به او ثوابی داده نمی شود.برای مثال، اگر فرض شود نماز نه جزء یقینی و مسلّم دارد، ولی تردید شود که آیا سوره از اجزای نماز هست یا نه، در این صورت، اگر سوره از اجزای نماز باشد و شخص به عمد نسبت به آن اخلال کند، « مامورٌ به » اصلا تحقق پیدا نکرده است، زیرا اجزای نماز به یک دیگر مرتبط است و چنین نیست که مکلف هر جزئی را به جا آورد به همان مقدار، «مکلفٌ به» تحقق پیدا کند (بر خلاف اقل و اکثر استقلالی).شبهه در اقل و اکثر ارتباطی، یا شبهه وجوبی است و یا شبهه تحریمی .
عناوین مرتبط
دوران بین اقل و اکثر ارتباطی.

دانشنامه آزاد فارسی

اقلّ و اَکْثَرِ اِرتِباطی
اصطلاحی در اصول فقه، مانند وقتی که وجوب نماز محرز باشد، امّا میان این که نماز با سوره واجب است (اکثر) یا نماز بی سوره (اقلّ) مردد باشیم. اگر چنین اقل و اکثری را ارتباطی بدانیم و نماز بی سوره به جا آوریم، در واقع گویی نمازی اقامه نکرده ایم. ویژگی اقل و اکثر ارتباطی آن است که با انجام اقل، هیچ امتثالی صورت نمی گیرد. مانند مثال فوق، در صورتی که فرض کنیم نماز با سوره واجب باشد چنانچه مکلف نماز را بدون سوره بخواند گویی نماز نخوانده است و حتی به اندازه ای که خوانده است نیز ثواب نمی برد.

پیشنهاد کاربران

بپرس