اقتصاد اسلامی

[ویکی فقه] اقتصاد اسلامی، مجموعه ای از گزاره های دینی است که به عنوان بستر و زیربنای نظام اقتصادی تلقی شده و غایاتی که دین در زمینه اقتصاد برای انسان ترسیم کرده است. و فعالیت های فردی و اجتماعی مربوط به تولید، توزیع و مصرف را اقتصاد گویند. در این میان دین مبین اسلام دیدگاه خاص و ویژه ای به مقوله اقتصاد دارد که از آن تعبیر به اقتصاد اسلامی می شود.
واژه « اقتصاد » از ماده «قـصـد» به معنای تصمیم گیری و اراده به انجام کاری بوده و در معانی مرتبط دیگری چون عدل و میانه روی، حد وسط میان اسراف و تقتیر، استقامت و پایداری در مسیر نیز به کار رفته است.
کاربرد مشتقات قصد در قرآن
مشتقات ریشه «قصد» در قرآن در معنای لغوی آن به کار رفته و ناظر به مفهوم جدید «اقتصاد» نیست، چنان که آیات : «... مِنهُم اُمَّةٌ مُقتَصِدَةٌ وکَثیرٌ مِنهُم ساءَ ما یَعمَلون» به معنای معتدل در عمل ، «...فَلَمّا نَجّهُم اِلَی البَرِّ فَمِنهُم مُقتَصِدٌ...» به معنای متمایل به طریق مستقیم یا میانه رو در ظلم و کفر ، «...فَمِنهُم ظالِمٌ لِنَفسِهِ و مِنهُم مُقتَصِدٌ ومِنهُم سابِقٌ بِالخَیرتِ...» به معنای میانه رو یا درآمیزنده عمل صالح و ناپسند ، «لَو کانَ عَرَضًا قَریبًا وسَفَرًا قاصِدًا لاَتَّبَعوکَ...» به معنای مسیری آسان و نزدیک و «واقصِد فی مَشیِکَ واغضُض مِن صَوتِکَ...» به معنای اعتدال در مشی یا راه رفتن همراه با طمأنینه آمده است.
معنای لاتینی واژه اقتصاد
معادل لاتینی واژه «اقتصاد» در معنای رایج کنونی، (Economy) بوده که آن را برگرفته از دو واژه یونانی کهن (Oikos) به معنای خانه و (Nemein) به معنای اراده کردن دانسته اند و اکنون یکی از رشته های علوم اجتماعی به شمار می رود که در رابطه با رفتارهای گوناگون انسانی در زمینه فعالیت های اقتصادی و تفسیر واقعیات ظاهری مرتبط با این فعالیت ها بحث می کند و به بررسی رفتارهای مالی و غیر مالی بشری در زمینه تولید کالاها و خدمات از منابع کمیاب و توزیع آن ها بین افراد و گروه های جامعه برای مصرف در زمان حال یا آینده می پردازد.
تعریف مکتب اقتصادی
...

[ویکی شیعه] اقتصاد اسلامی از اصطلاحات نویسندگان و متفکران مسلمان معاصر است و مراد از آن دانش اقتصاد یا فعالیت ها و فرایندهای اقتصادی با لحاظ اصول و آموزه های اسلامی است.
اقتصاد اسلامی شاخه ای از دانش است که از طریق تخصیص و توزیع منابع کمیاب مطابق با آموزه های اسلامی، بدون محدود ساختن آزادی های فردی، و بدون ایجاد عدم توازن های کلان اقتصادی و زیست محیطی، به تحقق سعادت انسانی کمک می کند. برخی از اقتصاد دانان مسلمان نظیر سید محمد باقر صدر، بین دانش اقتصاد و نظام اقتصادی تفاوت قایل است و اقتصاد اسلامی را به معنای نظام اقتصادی اسلام می داند.
در این که علم اقتصاد اسلامی وجود دارد یا خیر؟ بین اقتصاد دانان مسلمان اختلاف نظر است، برخی مانند سید محمدباقر صدر معتقد است که اسلام مذهب و مکتب اقتصادی دارد نه علم اقتصاد؛ زیرا آموزه های اقتصادی اسلام، روشی است که اسلام تبعیت آن را در حیات اقتصادی سفارش می کند و به دنبال توصیف و تبیین پدیده های اقتصادی و قوانین حاکم بر آن ها نیست. برخی دیگر از صاحب نظران به دلیل مبانی هستی شناشانه و معرفت شناسانه ویژه اسلام و نیز وجود آیات و روایاتی که به بیان قوانین علمی حاکم بر رفتار های اقتصادی انسان پرداخته است، معتقدند که اسلام علاوه بر مکتب اقتصادی علم اقتصاد نیز دارد.