لغت نامه دهخدا
- اشیک آقاسی ؛ رئیس دربار.
- قوللرآقاسی ؛ رئیس غلامان خاصه. داروغه دیوان خانه.
و رجوع به آغاچی شود.
فرهنگ فارسی
( اسم ) سر سرور مهتر : ایشیک آقاسی رئیس دربار قوللر آقاسی رئیس غلامان خاصه داروغ. دیوانخانه .
نامی از نام ها
بزرگ، مهتر، سرور، داروغه دیوانخانه، بزرگ خانه
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. داروغۀ دیوان خانه.
۳. بزرگ در خانه.
پیشنهاد کاربران
ریشه ی واژه ی �آقاسی� و �آقا / آغا� نمونه ی خوبی از مسیر تطبیقی واژه ها در زبان های ایرانی و تأثیر متقابل آن ها با زبان های همسایه است. اجازه بده کمی آن را دسته بندی کنم و نکات دقیق تر اضافه کنم:
... [مشاهده متن کامل]
- - -
🔹 واژه �آقاسی�
�آقاسی� در اصل ترکیبی است از �آقا پسوند - سی�، که در فارسی به شکل �صفت نسبتی یا ملکی� ظاهر شده است و معنای �مربوط به آقا / ارباب� یا �وابسته به ارباب� می دهد.
در اوستایی و پهلوی، همانطور که گفتید، �آقا / آغا� به معنای �ارباب، بزرگ، سرور� بوده است.
در فارسی نو �آقاسی� برای توصیف افراد، املاک، یا تشریفات وابسته به ارباب به کار رفته است ( مثلاً �خانه آقاسی� یعنی خانه متعلق به آقا ) .
در ترکی، �ağa� نیز همین معنای اجتماعی - سیاسی را حفظ کرده و پسوند - si در فارسی معادل مالکیت یا نسبت را می دهد.
🔹 مسیر تاریخی واژه
1. اوستایی: 𐬀𐬢𐬀 ( aθa / āθa ) → �سرور، آقا�
2. پهلوی ( فارسی میانه ) : āgā / āγā → �ارباب، رئیس�
3. فارسی نو: آقا → �ارباب، محترم�
4. فارسی ترکیبی: آقاسی → �وابسته به آقا، متعلق به آقا�
5. ترکی عثمانی و آناطولی: ağa → �خان، بزرگ، ارباب�
- - -
🔹 نکات زبان شناسی تطبیقی
این واژه نمونه ی روشن انتقال واژه ها بین زبان های ایرانی و ترکی است.
تغییرات آوایی طبیعی اند: اوستایی aθa → پهلوی āgā → فارسی آقا
پسوند - سی در فارسی یک سازوکار داخلی است برای ساخت نسبت یا مالکیت: �آقاسی� ≈ �وابسته به آقا�
واژه در ترکی عثمانی با همان ریشه وارد شده و بعدها دوباره در فارسی نو تثبیت شده است.
- - -
🔹 منابع معتبر
MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary
�mile Benveniste, Origines de la formation des noms en iranien
Darmesteter, Le Zend - Avesta
Henning, Mitteliranisch
Gerhard Doerfer, T�rkische und mongolische Elemente im Neupersischen
- - -
💡 جمع بندی:
واژه �آقاسی� ریشه در واژه های ایرانی دارد، مسیر آن: اوستایی → پهلوی → فارسی → ترکی → بازگشت به فارسی است. کاربردش همواره با مفهوم �سروری، اربابیت، مالکیت� مرتبط بوده است و پسوند - سی در فارسی نسبت و وابستگی به آقا را نشان می دهد.
... [مشاهده متن کامل]
- - -
🔹 واژه �آقاسی�
�آقاسی� در اصل ترکیبی است از �آقا پسوند - سی�، که در فارسی به شکل �صفت نسبتی یا ملکی� ظاهر شده است و معنای �مربوط به آقا / ارباب� یا �وابسته به ارباب� می دهد.
در اوستایی و پهلوی، همانطور که گفتید، �آقا / آغا� به معنای �ارباب، بزرگ، سرور� بوده است.
در فارسی نو �آقاسی� برای توصیف افراد، املاک، یا تشریفات وابسته به ارباب به کار رفته است ( مثلاً �خانه آقاسی� یعنی خانه متعلق به آقا ) .
در ترکی، �ağa� نیز همین معنای اجتماعی - سیاسی را حفظ کرده و پسوند - si در فارسی معادل مالکیت یا نسبت را می دهد.
🔹 مسیر تاریخی واژه
1. اوستایی: 𐬀𐬢𐬀 ( aθa / āθa ) → �سرور، آقا�
2. پهلوی ( فارسی میانه ) : āgā / āγā → �ارباب، رئیس�
3. فارسی نو: آقا → �ارباب، محترم�
4. فارسی ترکیبی: آقاسی → �وابسته به آقا، متعلق به آقا�
5. ترکی عثمانی و آناطولی: ağa → �خان، بزرگ، ارباب�
- - -
🔹 نکات زبان شناسی تطبیقی
این واژه نمونه ی روشن انتقال واژه ها بین زبان های ایرانی و ترکی است.
تغییرات آوایی طبیعی اند: اوستایی aθa → پهلوی āgā → فارسی آقا
پسوند - سی در فارسی یک سازوکار داخلی است برای ساخت نسبت یا مالکیت: �آقاسی� ≈ �وابسته به آقا�
واژه در ترکی عثمانی با همان ریشه وارد شده و بعدها دوباره در فارسی نو تثبیت شده است.
- - -
🔹 منابع معتبر
- - -
💡 جمع بندی:
واژه �آقاسی� ریشه در واژه های ایرانی دارد، مسیر آن: اوستایی → پهلوی → فارسی → ترکی → بازگشت به فارسی است. کاربردش همواره با مفهوم �سروری، اربابیت، مالکیت� مرتبط بوده است و پسوند - سی در فارسی نسبت و وابستگی به آقا را نشان می دهد.
منبع. عکس فرهنگ پاشنگ
واژه ی آغاسی از ریشه ی دو واژه آق یا آغ و سی فارسی هست
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
واژه ی آغاسی از ریشه ی دو واژه آق یا آغ و سی فارسی هست
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
منبع. عکس فرهنگ پاشنگ
واژه ی آقاسی از ریشه ی واژه ی آق یا آغ و سی فارسی هست.
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
واژه ی آقاسی از ریشه ی واژه ی آق یا آغ و سی فارسی هست.
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
آقاسی واژه ای تورکی است که از دو بخش آقا به چم بزرگ و سی علامت مضاف علیه درست شده و به چم بزرگ یکجا بکار می رود
کاخ آپادانا=کاخ پدر و مادر
دا= در زبان لری به معنی مادر
دا=دانا=انا
آپا=پاپا=بابا=آتا=آقا
کاخ آپادانا در شهر لرنشین شوش
پاپا در زبان لری به معنی پدر
آقا در زبان لری بختیاری به معنی عمو، پدر
... [مشاهده متن کامل]
تاته، آقا=عمو
سلسله هخامنشیان =آقامنشیان =آخامنشیان=آتامنشیان
رود کورا ( کورش ) در آلبانیا *جمهوری آذربایجان *
رود کُر ( کورش ) =در استان فارس
کُر در زبان لری به معنی پسر
رود سیردریا ( کورش دریا ) در آسیای میانه تاجیکستان
دا= در زبان لری به معنی مادر
دا=دانا=انا
آپا=پاپا=بابا=آتا=آقا
کاخ آپادانا در شهر لرنشین شوش
پاپا در زبان لری به معنی پدر
آقا در زبان لری بختیاری به معنی عمو، پدر
... [مشاهده متن کامل]
تاته، آقا=عمو
سلسله هخامنشیان =آقامنشیان =آخامنشیان=آتامنشیان
رود کورا ( کورش ) در آلبانیا *جمهوری آذربایجان *
رود کُر ( کورش ) =در استان فارس
کُر در زبان لری به معنی پسر
رود سیردریا ( کورش دریا ) در آسیای میانه تاجیکستان
آقاسی: ۱. بزرگ، مهتر ۲. پاسبانِ دیوانخانه
آقاسی یک واژه چون در ترکی به واژه آقا می گویند سین آقا یک واژه سغدی است که در زبان مغولی رفت زبان سغدی از زبان قوم آریایی وایرانی سغدی در تاجیکستان و از شمال افغانستان و ازبکستان و قرقیزستان زندگی می کردند واژه آقاسی در ترکی می شود آسی واژه آقاسی یک واژه ایرانی است.
قاسی