آقا رضا خان اقبال السلطنه ( ۱۲۲۲ خ. / ۱۲۵۹ ه. - ۱۲۶۳ خ. / ۱۳۰۷ ه. ) ملقب به آجودان مخصوص و عکاس باشی، نخستین عکاس حرفه ای ایرانی بود.
پدربزرگ آقا رضا خان اقبال السلطنه ملابابا کلیمی اصفهانی و پدرش آقا اسماعیل جدیدالاسلام از رجال دربار و پیشخدمت باشی سلام و رئیس تشریفات مراسم سلام فتحعلی شاه، محمدشاه و ناصرالدین شاه و برادرش میرزا علی نقی خان حکیم الممالک پزشک مخصوص شاه بود. خانواده وی از یهودیان اصفهان بودند که در زمان پدرش به اسلام گرویدند و به همین دلیل پسوند جدیدالاسلام گرفتند.
... [مشاهده متن کامل]
او عکاسی را نزد فرانسیس کارلهیان فرانسوی آموخت و به عکاسی پرتره گرایش داشت. در سال ۱۲۸۰ قمری توسط ناصرالدین شاه به عکاس باشی ملقب شد. در کاخ گلستان عمارتی تحت نظر او به امور فنی و هنری عکاسی اختصاص یافت. در سال ۱۲۹۰ نیز لقب طولانی «آجودان مخصوص و خزانه داری صرف جیب مبارک» را دریافت نمود. مدتی به مشاغل نظامی و «اداره کل توپ های ممالک محروسه» پرداخت و در سال ۱۳۰۱ «وزیر قورخانه» شد.
در سال ۱۳۰۲ قمری به آقا رضا لقب «اقبال السلطنه» داده شد و در سال ۱۳۰۴ قمری، گذشته از وزارت قورخانه، نیابت فتحعلی خان فرزند یک و سال و نیمه کامران میرزا نایب السلطنه که در آن سن و سال امیرتوپخانه شده بود، نیز به او سپرده شد.
آقا رضا در دهم جمادی الثانی سال ۱۳۰۷ قمری به مرگ ناگهانی در آجودانیه باغ شخصی خود در شمیران درگذشت. دربارهٔ مرگ او حدس هایی زده شده، از جمله محمدعلی بامداد نویسنده کتاب شرح حال رجال ایران بر این عقیده است که او را به دستور ناصرالدین شاه با قهوه قجری مسوم کرده اند.
او نخستین عکاس ایرانی است که از بقاع متبرکه عکاسی نموده و در سفر اول و دوم ناصرالدین شاه به اروپا، وی را همراهی نموده است.
در اسفندماه ۱۳۸۹ به اهتمام آرمان استپانیان و هنگامه معمری سی قطعه از عکس های رضا عکاس باشی در گالری هما به نمایش درآمد.
یکی از عناصر مهم شرق، مذهب است که در ایران روحانیون نماینده آن هستند؛ و در زمان آقا رضا خان، نام ملا هادی سبزواری به عنوان مهم ترین دانشمند اسلامی زمان خودش، مطرح بود. دوره زندگی او با ورود دوربین عکاسی به ایران و حکومت ناصرالدین شاه قاجار همزمان بود. آقا رضا خان، به دستور شاه، در سفر خراسان، مأمور گردید تا از فیلسوف ایرانی یعنی حکیم سبزواری در منزلش عکاسی کند. آقا رضا عکاس باشی نخستین عکاس حرفه ای ایران و پیش خدمت خاصه، ( آجودان مخصوص ناصرالدین شاه ) ، حسب الامر عکسی از ملاهادی برداشت و چون ملاهادی تا این وقت، عمل عکاسی را ندیده بود و همچنین آن را مخالف قانون و براهین علمیه حکمای سلف می دید، به همین دلیل معتقد بود که چنین چیزی امکان ندارد، لذا پس از پایان عکاسی، و دیدن تصویر خودش، بسیار متعجب شد و نهایتاً این موضوع را تأیید نمود. عکاسان ایرانی اکثر روحانیون را در محل تدریس و زندگی شان عکاسی کرده اند. می توان تصاویر این گروه را گواهی برای تأیید عکاسی از سوی مذهب، در ایران دانست.
پدربزرگ آقا رضا خان اقبال السلطنه ملابابا کلیمی اصفهانی و پدرش آقا اسماعیل جدیدالاسلام از رجال دربار و پیشخدمت باشی سلام و رئیس تشریفات مراسم سلام فتحعلی شاه، محمدشاه و ناصرالدین شاه و برادرش میرزا علی نقی خان حکیم الممالک پزشک مخصوص شاه بود. خانواده وی از یهودیان اصفهان بودند که در زمان پدرش به اسلام گرویدند و به همین دلیل پسوند جدیدالاسلام گرفتند.
... [مشاهده متن کامل]
او عکاسی را نزد فرانسیس کارلهیان فرانسوی آموخت و به عکاسی پرتره گرایش داشت. در سال ۱۲۸۰ قمری توسط ناصرالدین شاه به عکاس باشی ملقب شد. در کاخ گلستان عمارتی تحت نظر او به امور فنی و هنری عکاسی اختصاص یافت. در سال ۱۲۹۰ نیز لقب طولانی «آجودان مخصوص و خزانه داری صرف جیب مبارک» را دریافت نمود. مدتی به مشاغل نظامی و «اداره کل توپ های ممالک محروسه» پرداخت و در سال ۱۳۰۱ «وزیر قورخانه» شد.
در سال ۱۳۰۲ قمری به آقا رضا لقب «اقبال السلطنه» داده شد و در سال ۱۳۰۴ قمری، گذشته از وزارت قورخانه، نیابت فتحعلی خان فرزند یک و سال و نیمه کامران میرزا نایب السلطنه که در آن سن و سال امیرتوپخانه شده بود، نیز به او سپرده شد.
آقا رضا در دهم جمادی الثانی سال ۱۳۰۷ قمری به مرگ ناگهانی در آجودانیه باغ شخصی خود در شمیران درگذشت. دربارهٔ مرگ او حدس هایی زده شده، از جمله محمدعلی بامداد نویسنده کتاب شرح حال رجال ایران بر این عقیده است که او را به دستور ناصرالدین شاه با قهوه قجری مسوم کرده اند.
او نخستین عکاس ایرانی است که از بقاع متبرکه عکاسی نموده و در سفر اول و دوم ناصرالدین شاه به اروپا، وی را همراهی نموده است.
در اسفندماه ۱۳۸۹ به اهتمام آرمان استپانیان و هنگامه معمری سی قطعه از عکس های رضا عکاس باشی در گالری هما به نمایش درآمد.
یکی از عناصر مهم شرق، مذهب است که در ایران روحانیون نماینده آن هستند؛ و در زمان آقا رضا خان، نام ملا هادی سبزواری به عنوان مهم ترین دانشمند اسلامی زمان خودش، مطرح بود. دوره زندگی او با ورود دوربین عکاسی به ایران و حکومت ناصرالدین شاه قاجار همزمان بود. آقا رضا خان، به دستور شاه، در سفر خراسان، مأمور گردید تا از فیلسوف ایرانی یعنی حکیم سبزواری در منزلش عکاسی کند. آقا رضا عکاس باشی نخستین عکاس حرفه ای ایران و پیش خدمت خاصه، ( آجودان مخصوص ناصرالدین شاه ) ، حسب الامر عکسی از ملاهادی برداشت و چون ملاهادی تا این وقت، عمل عکاسی را ندیده بود و همچنین آن را مخالف قانون و براهین علمیه حکمای سلف می دید، به همین دلیل معتقد بود که چنین چیزی امکان ندارد، لذا پس از پایان عکاسی، و دیدن تصویر خودش، بسیار متعجب شد و نهایتاً این موضوع را تأیید نمود. عکاسان ایرانی اکثر روحانیون را در محل تدریس و زندگی شان عکاسی کرده اند. می توان تصاویر این گروه را گواهی برای تأیید عکاسی از سوی مذهب، در ایران دانست.
