اقااحمد کرمانشاهی

[ویکی نور] آقااحمد کرمانشاهی. احمد بن محمد علی بهبهانی معروف به آقا احمد کرمانشاهی، فقیه اصولی، فیلسوف، عارف، شاعر و از عالمان شیعی قرن سیزدهم هجری، یکی از چهره های برجسته خاندان وحید بهبهانی (آل آقا) است.
آل آقا، خاندانی از عالمان دینی، شیعی امامی، مشهور به علم و ادب از قرن 12 تا14ق. در ایران هستند. شهرت افراد این خاندان به آل آقا بدین جهت است که منتسب به «آقا محمدباقر وحید بهبهانی» بوده و ازاین رو، گاه بهبهانی خوانده شده اند. برخی از اینان از جمله آقا احمد که در کرمانشاه و نهاوند اقامت داشته اند به کرمانشاهی و نهاوندی شهرت یافته اند. برخی از افراد این خاندان نیز در تهران، قم، نجف و کربلا ساکن بوده اند.
آقا احمد افزون بر مقام علمی و تألیفاتش، به دلیل سیر و سیاحتش در ایران، عراق و هند و بر جای نهادن خاطرات باارزشش، منزلت ویژه ای دارد. آقااحمد، به نوشته خودش در «مرآت الاحوال» که شرح حال وی به قلم خود اوست، در 1191ق. در کرمانشاه به دنیا آمد. از شش سالگی تحصیل عربی و فارسی و نیز متون فقهی را نزد پدرش آقا محمدعلی بهبهانی (متوفی 1216ق.) و برادرش آقا محمد جعفر (متوفی 1259ق.) آغاز کرد. در هفده سالگی مادرش را از دست داد و در بیست سالگی برای ادامه تحصیل عازم عتبات عالیات شد و در مسیر خود، با عالمان شهر کاظمین دیدار کرد و پس از سکونت در نجف و ازدواج، تحصیل خود را به سرعت ادامه داد.
برخی از استادان وی عبارت بودند از: ملا محمد اسماعیل عَقْدائی یزدی (متوفی 1240ق)، آقاسید مهدی طباطبائی مشهور به بحرالعلوم (متوفی 1212ق)، و شیخ جعفر نجفی (متوفی 1228ق)، در فقه. وی همچنین، علاوه بر پدرش، از چند تن از عالمان برجسته روزگار خود اجازه علمی به دست آورد که متن آنها را در مرآت الاحوال درج کرده است، از جمله: شیخ جعفر نجفی، میرسید علی طباطبائی، سید محسن اعرجی بغدادی، میرزاابوالقاسم قمی صاحب قوانین. اجازه ای نیز از آقا سید محمد مجاهد داشته که قسمتی از آن در اعیان الشیعة آمده است.
آقا احمد در 1215ق. برای دیدار پدر به کرمانشاه بازگشت. چند ماه پس از بازگشت وی، پدرش درگذشت و او برای مدتی در این شهر ماند. با شنیدن خبر حمله وهابیها به کربلا در 1216ق، به عتبات رفت و پس از بازگرداندن خانواده اش به کرمانشاه، عازم قم شد. او در مدت شش ماه اقامت در این شهر، از محضر میرزا ابوالقاسم قمی استفاده کرد و در ضمن به تدریس و تألیف پرداخت. پس از آن به شهرهای مختلفی از جمله بروجرد، نهاوند و بار دیگر به عتبات سفر کرد و در 1219ق. به مشهد مشرّف شد و سپس به عزم سفر به هندوستان به سوی بندرعباس و مسقط حرکت کرد و از آنجا راهی بمبئی شد. وی درباره شهرها و مناطقی که در هند دیده سخن گفته و اوضاع اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و احیاناً مذهبی آن شهرها را شرح داده است.
آقا احمد در محرم 1225ق. در شهر عظیم آباد بوده و ضمن وصف کیفیت عزاداری آن شهر از آخرین وقایعی که یاد کرده، تولد فرزندش آقاعلی در عظیم آباد است. پس از آن وی به ایران بازگشته است.