اق اولر

🔹 ۱. ادعای �مین اولر = هزار خانه� و تطبیق آن با �منور� عربی:
🟢 تحلیل واژه شناسی �مین اولر�:
• در زبان ترکی:
• مین ( Min ) به معنای �هزار� است.
• اؤل یا اول ( �l/�l/�y ) به معنای �خانه� در ترکی باستان است ( شکل امروزی آن در ترکی آذربایجانی: ev یا oy در برخی گویش هاست ) .
• - لر پسوند جمع است.
🔹 پس �مین اؤلر� یا �مین اولر� می تواند در زبان ترکی به معنی �هزار خانه� تعبیر شود.
✅ این ترکیب از لحاظ ساختار زبان ترکی معتبر است، هرچند که در اسناد تاریخی چنین نامی برای روستایی در گیلان ثبت نشده است و باید بررسی شود که آیا چنین نامی واقعاً در متون قدیمی آمده یا نه.
🔴 واژه �منور� عربی است:
• واژه ی منوّر ( من و ر ) شکل اسم مفعول از ریشه عربی ن - و - ر است و به معنای �نور داده شده، روشن، درخشنده� است.
• این واژه نه ساختار ترکی دارد، نه شبیه سازی تصادفی با ترکی است.
• در متون فارسی و عربی قبل از دوره پهلوی، �منوّر� کاربرد داشته و در ادبیات رسمی کاملاً متداول بوده است.
🟡 ادعای اینکه �مین اولر� به صورت سیستماتیک به �منور� تبدیل شده، فاقد شواهد تاریخی و اسنادی است. چنین تغییر واجی باید اسناد نوشتاری ( مانند نسخه های قدیمی از نقشه ها، متون رسمی، سفرنامه ها، وقف نامه ها یا مکاتبات اداری ) داشته باشد که در آن به وضوح �مین اولر� ثبت شده باشد.
🔹 ۲. رضاخان و تورکی زدایی اسامی جغرافیایی:
در دوران پهلوی، به ویژه رضاشاه، پروژه ای برای �ایران سازی اسامی� آغاز شد که شامل موارد زیر بود:
• تغییر نام روستاها، شهرها، ایلات و طوایف به اسامی فارسی یا عربی.
• حذف واژه های ترکی، عربی یا محلی که به زعم حکومت �بیگانه� تلقی می شدند.
• این پروژه واقعاً اتفاق افتاده و شواهد فراوانی دارد.
📚 منابع معتبر در این باره:
• یرواند آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب
• هومن اسعدی، سیاست زبان در ایران
• احمد اشرف، مدخل "ملت سازی" در دانشنامه ایرانیکا
✅ بنابراین اصل موضوع �تورکی زدایی در دوران رضاشاه� یک واقعیت تاریخی است، اما اینکه هر نامی که امروز فارسی یا عربی است، الزاماً قبلاً ترکی بوده باشد، نیاز به شواهد دقیق دارد و نمی توان به شکل حدسی و بی مدرک ادعا کرد.
🔹 ۳. آیا �آق اولر� در گیلان ریشه ترکی دارد؟
بله، �آق اولر� ( Ağ Evler یا Ağ �yler ) به معنای �خانه های سفید� در ترکی است.
• این نام در مناطق مختلف گیلان وجود دارد و پراکندگی اسامی ترکی در گیلان به دلیل مهاجرت اقوام ترک در دوره های مختلف ( صفویه، قاجار، و پیش تر ) کاملاً مستند است.
• حتی طایفه هایی چون قاجار، شاهسون، افشار، بیات، ترکمن و قره داغی در نواحی غربی و شرقی گیلان ساکن شده اند.
📚 منبع:
• صادق کیا، احمد. واژه های ترکی در گویش های گیلان. ( مقاله ای در مجله فرهنگ ایران زمین )
• ابراهیم صفا. جغرافیای تاریخی گیلان
• سید حسن امین، ترک زبانان ایران و پیوندهای فرهنگی آن ها
🔚 نتیجه گیری:
ادعابررسی علمینتیجه�مین اولر� یعنی �هزار خانه�بله، از لحاظ ترکی درست استمعتبر به لحاظ ساختار زبانی�منور� تحریف �مین اولر� استبدون سند و قیاس نادرستغیرمعتبررضاخان تورکی زدایی کردکاملاً مستنددرستآق اولر ترکی استبله، خانه سفیددرست

است . مین اولر با حذف بعضی حروف شده منور عربی ( نورانی، درخشنده، بسیار نورانی ) تبدیل شده است. خدا به پالانی ها لعنت کند.