افتامات

وجود حرف ف در این واژه و تشابه آن با ویژه با واژه اتومات، نخست به سراغ گنجینه واژه های زبان آلمانی رفتم. ولی چنین واژه ای را با تلفظ حرف ف در این زبان پیدا نکردم. بلکه نزدیک ترین واژه در آلمانی automat یا همان اتومات خواهد بود. امّا در یک زبان دیگر حرف ف میان حروف u و t به کار می رود. یعنی اهل آن زبان اعم از روس ها، بلغارها و اوکرائینی ها به جای auto می گویند آفتا و به جای automat آلمانی می گویند آفتامات و آن را با حروف سیریلیک خودشان به این صورت می نویسندавтомат و به ویژه روس ها آن را همان آفتامات تلفظ می کنند. معنی آن هم در زبان روسی به طور کلی ماشین است. البته نه خودرو بلکه ماشین مانند ماشین تراش می باشد. حتّی به معنی سلاح مانند تفنگ و به ویژه مسلسل است. به طوری که روس ها به مسلسل کلاشینکف می گویند Автомат Калашникова. اما اینکه این واژه چگونه از زبان روسی به زبان ما وارد شده و این همه سال هم دوام داشته مشخص نیست. ولی آفتومات برای دینام خودرو وسیله ای است که وظیفه اش تنظیم و ثابت نگهداشتن ولتاژ خروجی دینام روی 14 تا 14. 5 ولت می باشد. یعنی به کمک آفتومات علیرغم تغییرات بار دینام ( یعنی روشن بودن چراغ ها و غیره یا خاموش بودنشان ) یا تغییرات سرعت چرخش موتور خودرو ( پر گاز یا کم گاز دنده سبک یا دنده سنگین ) ولتاژ خروجی دینام را روی همان محدوده گفته شده تنظیم می نماید. نام انگلیسی آفتومات Car Alternator Regulator می باشد. امروزه آفتومات یا در واقع رگولاتور ولتاژ با استفاده از عناصر الکترونیکی مانند ترانزیستور ساخته می شوند. در حالی که در گذشته آفتومات ها به صورت رله ای و در واقع الکترومکانیکی بودند. به همین دلیل هم در ایران مکانیک ها به رله قطع و وصل بوق خودرو هم آفتومات بوق می گویند.