اغلاق. [ اِ ] ( ع مص ) در بستن خلاف فتح. ( آنندراج ) ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). در بستن. ( از کنز و منتخب بنقل غیاث اللغات ). دربستن. ( المصادر زوزنی ). مقابل گشودن : اغلق الباب ؛ ضد فتحه. والاسم الغلق. و منه : «باب اذا مال للغلق یصرف ». ( از اقرب الموارد ). || بستم داشتن بر کاری. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). کسی رابکراهت بر کاری داشتن. اغلق فلاناً علی شی ٔ؛ اکرهه علیه. ( از اقرب الموارد ). || ریش گشتن پشت شتر از بار گران. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). خسته گردیدن پشت شتر از حمل بار سنگین : اغلق ظهر البعیر؛ ادبره بالاحمال المثقلة. ( از اقرب الموارد ). || مستحکم و مؤکد ساختن وثیقه : اغلق الرهن ؛ اوجبه و اکّده. ( از اقرب الموارد ). || تسلیم کردن قاتل را بصاحب خون تا هر مجازاتی بخواهد در حق وی روا دارد. و بدین معنی بصیغه مجهول استعمال شود. اُغلق القاتل فی ید الوالی ؛ اُسلم الیه یحکم فی دمه ما یشاء و کذا اغلق فلان بجریرته. و تقول : «امر الوالی بالقاتل اَن یغلق و بالاسیران یطلق ». ( از اقرب الموارد ). || گشاده نبودن کار بر کسی : اغلق علیه الامر؛ لم یفسخ. ( از اقرب الموارد ). || به اصطلاح دشوار کردن حصول مدعا. ( غیاث اللغات ). در بسته شدن کلام. ( مؤید ). به اصطلاح دشوار کردن حصول مدعا و آن کمال جهد است در ترکیب الفاظ آوردن اصطلاحات بعیدالفهم با وجوه دیگر بر نمطی که مخاطب با وصف غور و تأمل بر ادراک آن ، ظفر نیابد از این جهت بعضی اشعار عزیزان چنان واقع شده که اصلاً نمی توان فهمید لهذا از نظر قبول فصحا و بلغا افتاده هرچند ناقصان قلیل البضاعة نظر به اغلاق و عدمیت افتتاح معاقد دقت آن به کاوکاو ناخن فکرت بکمال شاعری شاعر و خوبی اشعار موصوف اعتقاد دارند و بدون فهم مقصود در تحسین و آفرین تیری بتاریکی میزنند. شیخ اوحدی خوب گفته :
گر سر وعظ و نصیحت داری
باید اغلاق سخن بگذاری
لفظ را پرده مضمون نکنی
دل معنی طلبان خون نکنی
اصل معنی است نه تزیین کلام
سخن آنست بفهمند عوام.
( از آنندراج ).
مؤلف کشاف اصطلاحات الفنون آرد:مغلق بصیغة اسم المفعول من الاغلاق ، نزد بلغا آنست که در بربستن الفاظ و معانی چنان بکوشد که از سیاق و سباق جز بتأمل بر غوامض و مقاصد اطلاع نتوان یافت و آنچه از فنون گوید بر مصطلحات اهل این فن گوید و بر مصطلحات و قواعد همه فنها همه خلق وقوف ندارد و اغلاق بدان سبب میشود. ( کشاف اصطلاحات الفنون ):بیشتر بخوانید ...