اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القران

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن. اضواء علی مناهج بعض المفسّرین من زوایا علوم القرآن تألیف دکتر عبدالحمید محمود متولی استاد تفسیر و علوم قرآنی دانشکده ی مباحث اسلامی دانشگاه الأزهر پیرامون معرفی روشهای بعضی از مفسّرین به زبان عربی به رشته تحریر در آمده است.
مباحث کتاب در یازده مبحث تدون شده و متضمن بعضی مباحث پیرامون تفسیر، منشأ پیدایش آن و دخول اسرائیلیات در تفسیر می باشد. مؤلف اهتمام در بیان مسائل واجب بر مفسّر هنگام بررسی قرآن جهت فهم آن و نوشتن تفسیر دارد، چه تفسیر تحلیلی باشد یا موضوعی، چه در یک سوره باشد یا کل قرآن، وی امیدوار است با نوشتن این کتاب مسلمانان و پژوهشگران را با میراث تفسیری اسلام و تفاوت روش آنها و جایگاهشان آشنا کند.
در مبحث اول معانی لغوی و اصطلاحی تفسیر و تأویل، تفاوت آندو و شروط لازم بر مفسّر و اقسام تفاسیر مأثور و مصادر آنها، تفسیر قرآن به قرآن و به سنّت بررسی و به تبیین تفسیر در عهد صحابه می پرداخته میشود.
بعد از قرآن و سنت، کلام صحابه مصدر دیگری برای تفسیر قرآن شمرده شده و مشهورترین تفاسیر از صحابه را 10 تفسیر می باشد. تفاسیر خلفای اربعه، ابن مسعود، ابن عباس، ابیّ بن کعب، زیدبن ثابت، ابوموسی اشعری و عبدالله بن زبیر. معرفی بزرگانی که بیشترین روایات از آنها در تفاسیر وجود دارد در ادامه می آید.
پس از معرفی آنها، فضائلشان، ارزش تفاسیر مأثور از صحابه و تابعین و ممیّزات آنها، تعصب مذهبی، اغراض سیاسی و اختلاط احادیث، از اسباب ضعف در تفاسیر برشمرده و بیان میشود که شروع تدوین نوشتاری تفسیر در پایان قرن اول هجری در عهد عمربن عبدالعزیز بوده است.
ایشان اقوال مفسّرین از صحابه و تابعین را جمع آوری کرده و می گوید: از مزایای تفسیر در این مرحله، ضمیمه کردن روایات پیامبر اکرم(ص) در تفسیر به تفاسیر صحابه و تابعین، اختصار اسانید و از نقاط ضعفشان اسناد از سلف بدون ذکر قائلینشان و ورود برخی روایات اسرائیلیات می باشد.

[ویکی فقه] اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن (کتاب). «اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن» تالیف دکتر عبد الحمید محمود متولی استاد تفسیر و علوم قرآنی دانشکده مباحث اسلامی دانشگاه الازهر پیرامون معرفی روش های بعضی از مفسرین به زبان عربی به رشته تحریر در آمده است.
مباحث کتاب در یازده مبحث تدون شده و متضمن بعضی مباحث پیرامون تفسیر، منشا پیدایش آن و دخول اسرائیلیات در تفسیر می باشد. مولف اهتمام در بیان مسائل واجب بر مفسر هنگام بررسی قرآن جهت فهم آن و نوشتن تفسیر دارد، چه تفسیر تحلیلی باشد یا موضوعی، چه در یک سوره باشد یا کل قرآن، وی امیدوار است با نوشتن این کتاب مسلمانان و پژوهشگران را با میراث تفسیری اسلام و تفاوت روش آن ها و جایگاهشان آشنا کند.
گزارش محتوا
در مبحث اول معانی لغوی و اصطلاحی تفسیر و تاویل، تفاوت آن دو و شروط لازم بر مفسر و اقسام تفاسیر ماثور و مصادر آن ها، تفسیر قرآن به قرآن و به سنت بررسی و به تبیین تفسیر در عهد صحابه می پرداخته میشود. بعد از قرآن و سنت، کلام صحابه مصدر دیگری برای تفسیر قرآن شمرده شده و مشهورترین تفاسیر از صحابه را ۱۰ تفسیر می باشد. تفاسیر خلفای اربعه، ابن مسعود، ابن عباس، ابی بن کعب، زیدبن ثابت، ابوموسی اشعری و عبدالله بن زبیر. معرفی بزرگانی که بیشترین روایات از آن ها در تفاسیر وجود دارد در ادامه می آید. پس از معرفی آن ها، فضائلشان، ارزش تفاسیر ماثور از صحابه و تابعین و ممیزات آن ها، تعصب مذهبی، اغراض سیاسی و اختلاط احادیث، از اسباب ضعف در تفاسیر برشمرده و بیان میشود که شروع تدوین نوشتاری تفسیر در پایان قرن اول هجری در عهد عمربن عبدالعزیز بوده است. ایشان اقوال مفسرین از صحابه و تابعین را جمع آوری کرده و می گوید: از مزایای تفسیر در این مرحله، ضمیمه کردن روایات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم در تفسیر به تفاسیر صحابه و تابعین، اختصار اسانید و از نقاط ضعفشان اسناد از سلف بدون ذکر قائلینشان و ورود برخی روایات اسرائیلیات می باشد.
معانی تفسیر به رای
مهمترین تفاسیر ماثور: ۱. جامع البیان- طبری ۲. معالم التنزیل- لغوی ۳. تفسیر القرآن- ابن کثیر ۴. درالمنثور- سیوطی می باشد. پس از بررسی و معرفی مختصری از دوران حیات، مهمترین تالیفات، جایگاه علمی آن ها به تبیین تفاسیرشان پرداخته و معتقدند تفسیر به رای بر سه معنا اطلاق می شود: ۱. اعتقاد ۲. قیاس ۳. اجتهاد و مورد سوم را مقصود ما نحن فیه می داند. تفسیر به رای، تفسیر قرآن به اجتهاد بعد از شناخت کلام عرب و الفاظشان و دلالت آن ها، با استعانت از شعر و... و وقوف بر اسباب نزول و شناخت ناسخ و منسوخ و... می باشد.
انشعابات فرق اسلامی
...

[ویکی فقه] اضواء علی مناهج بعض المفسّرین من زوایا علوم القرآن (کتاب). «اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن» تالیف دکتر عبد الحمید محمود متولی استاد تفسیر و علوم قرآنی دانشکده مباحث اسلامی دانشگاه الازهر پیرامون معرفی روش های بعضی از مفسرین به زبان عربی به رشته تحریر در آمده است.
مباحث کتاب در یازده مبحث تدون شده و متضمن بعضی مباحث پیرامون تفسیر، منشا پیدایش آن و دخول اسرائیلیات در تفسیر می باشد. مولف اهتمام در بیان مسائل واجب بر مفسر هنگام بررسی قرآن جهت فهم آن و نوشتن تفسیر دارد، چه تفسیر تحلیلی باشد یا موضوعی، چه در یک سوره باشد یا کل قرآن، وی امیدوار است با نوشتن این کتاب مسلمانان و پژوهشگران را با میراث تفسیری اسلام و تفاوت روش آن ها و جایگاهشان آشنا کند.

پیشنهاد کاربران