اضم

[ویکی فقه] اضم نام وادی بزرگی در حجاز میان مدینه تا دریای سرخ می باشد.
اضم نام وادی گسترده ای در حجاز است که مدینه منوره نیز در آن قرار دارد. با توجه به وسعت این وادی، بخش پیوسته و نزدیک به مدینه را که میان آن شهر و احد قرار دارد، «قنات»؛ بخش بالای آن را «شظات»؛ و از آن جا تا پایین تر را که به دریای سرخ می رسد، «اضم» می نامیدند. امروزه به وادی اضم، «ضیقه» نیز گفته می شود.
علت نام گذاری
درباره علت این نام گذاری گفته اند: هنگامی که سیل در مدینه جاری می شد، از وادی قنات می گذشت و به وادی بطحان، حد فاصل حره شرقی مدینه تا عقیق، می رسید و از آن جا به وادی عقیق صغیر و کبیر، بزرگ ترین وادی مدینه که از جنوب و غرب و شمال، این شهر را در برگرفته، سرازیر می شد و سپس در منطقه «زغابه» موسوم به «مجتمع السیول» جمع می گشت. آن گاه همه این آب ها در وادی اضم به هم می پیوست و از آن جا به دریای سرخ می ریخت. در برخی منابع به نام های «سیل اضم» و «کوه اضم» برمی خوریم که برگرفته از پیشینه تاریخی سیل در وادی اضم و کوهی در این وادی است. بر پایه شماری از گزارش ها، هنگامی که قبیله خزاعه و جرهم، از قبایل یمن، برای دستیابی به حاکمیت مکه و کعبه، رو در روی هم ایستادند و خزاعه پیروز شد، مردم جرهم برای در امان ماندن از تهدیدهای خزاعه، مکه را ترک کردند و در وادی اضم فرود آمدند و بر اثر سیل نابود شدند.
کشتی گرفتن پیامبر
بر پایه روایتی، داستان کشتی گرفتن حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلّم به پیشنهاد رکانه ، کافری از بنی هاشم ، در این وادی روی داد که به شکست پیاپی رکانه انجامید. مقصود از «بطن اضم» که در کتاب های سیره و مغازی در پیوند با «سریه بطن اضم» از آن یاد می شود، منطقه ای در فرودست مدینه میان «ذی خشب» و «ذی المروه»، جایی در محل ریزش وادی جزل به اضم در ۳۰۰ کیلومتری شمال مدینه، است که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم شماری از مسلمانان را برای انجام سریه ای به فرماندهی ابوقتاده به آن جا گسیل داشت. در آن مکان، عامر بن اضبط اشجعی با دادن تحیت و سلام به شیوه مسلمانان از کنار ایشان گذشت. اما مسلمانان او را بازداشت کردند و محلم بن لیثی که در این سریه شرکت داشت، به عامر حمله کرد و وی را کشت. آن گاه که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم به سپاهیانش رسید، آیه ۹۴ سوره نساء « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا ضَرَ بْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّـهِ فَتَبَیَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَیٰ إِلَیْکُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَ ضَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا فَعِندَ اللَّـهِ مَغَانِمُ کَثِیرَ ةٌ ۚ کَذَٰلِکَ کُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللَّـهُ عَلَیْکُمْ فَتَبَیَّنُوا ۚ إِنَّ اللَّـهَ کَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرً ا»«ای کسانی که ایمان آورده اید! هنگامی که در راه خدا گام می زنید (و به سفری برای جهاد می روید)، تحقیق کنید! و بخاطر اینکه سرمایه ناپایدار دنیا (و غنایمی) به دست آورید، به کسی که اظهار صلح و اسلام می کند نگویید: «مسلمان نیستی» زیرا غنیمتهای فراوانی (برای شما) نزد خداست. شما قبلاً چنین بودید؛ و خداوند بر شما منّت نهاد (و هدایت شدید). پس، (بشکرانه این نعمت بزرگ،) تحقیق کنید! خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است. » درباره نادرستی کار آن ها بر پیامبر نازل شد.