اصول فلسفه حق

اصول فلسفۀ حق (Grundlinien der Philosophie des Rechts)
کتابی در فلسفه، تألیف گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۱۸. اصول فلسفۀ حق درواقع صورت بسط یافتۀ بخشی از دایرة المعارف علوم فلسفی است که یک سال پیش تر به چاپ رسیده بود. هگل با نهادن مفهوم حق در سیر تاریخی مفهوم روح، معنایی نامجرد و البته غیرطبیعی از روح مراد می کند. حق چونان مفهومی ذاتاً تاریخی در سه مرحله تحقق می یابد: مرحلۀ حق مجرد، مرحلۀ اخلاق ذهنی، و مرحلۀ اخلاق عینی. بخش های سه گانۀ کتاب هریک به شرح و تبیین یکی از این مراحل اختصاص دارد. بنیاد حق مجرد «شخص» است و در چارچوب نظمی قانونی است که ضمانت اجرای خود را در مفهوم «کیفر» می یابد. پا بیرون نهادن از این چارچوب برای شخص کیفر به بار می آورد. جوهر اخلاق ذهنی، عمل و صیرورت شخص است؛ اما شخص نمی تواند بیرون از عوارف اجتماعی جوهر خود را آشکار کند. این عوارف اجتماعی مجرد با آرمان نیک عینی و همواره تحقق ناپذیری پیوند دارد. مفهوم دولت در این موضع ظاهر می شود؛ دولت درواقع شرط تحقق آرمان شخص در پیوند با آرمان نیک عینی است. شهریار مظهر و خلاصۀ اجتماع و فرد است. کتاب با گفتاری درباب تاریخ جهانی، شروط و تضمین های تکامل و عینیت یابی عقل، خودآگاهی، آزادی روح، و تفسیر و تحقق کلی روح پایان می یابد.