اصل چهار

چهارمین ماده از مواد اصلی نطق هری ترومن، رئیس جمهور امریکا، که در ژانویۀ ۱۹۴۹ مبنی بر حمایت از آزادی و دموکراسی در جهان مطرح شد. بر پایۀ این طرح ، دولت امریکا جهت رفع خطر کمونیسم ، کمک های مالی و فنی در اختیار کشورهای توسعه نیافتۀ جهان قرار می داد. این اقدام که به طرح رهاسازی مردم کشورهای جهان از فقر شهرت یافت ، نفوذ امریکا را در زمینه های علمی ، صنعتی ، اقتصادی و نظامی افزایش می داد. این برنامه از ۱۹۵۰ به اجرا درآمد و ابتدا مسئولیت اجرای آن با وزارت خارجه بود، اما بعدها در دیگر برنامه های کمک های خارجی ادغام شد. اولین وام اعطایی این طرح به دولت ایران در زمان نخست وزیری رزم آرا صورت گرفت که درنتیجۀ آن کمیسیون مشترک دو کشور جهت بهبود امور روستاها تأسیس شد. فعالیت اصل چهار ترومن در ایران طی سه دورۀ، از امضای قرارداد تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، استقرار دولت زاهدی تا پایان حکومت کندی، و دورۀ ریاست جمهوری جانسون تا ۱۳۴۷ش صورت گرفت .