اصفهان استان

نقشه استان اصفهان
اِصفهان، استان
میدان امام (نقش جهان)، اصفهان
میدان امام (نقش جهان)، اصفهان
واقع در مرکز ایران. بین استان های مرکزی، قم، و سمنان در شمال؛ یزد در شرق و جنوب شرقی؛ فارس در جنوب؛ کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی؛ و چهارمحال و بختیاری و لرستان در غرب قرار دارد. اراضی این استان در نواحی شمالی، غربی، و مرکزی کوهستانی است و نواحی شرقی و شمال شرقی آن را دشت های پهناوری تشکیل داده اند، که به دشت کویر منتهی می شوند. کوه های کرکس و مارشنان، که جزو رشته کوه های مرکزی ایران به شمار می روند، در شمال و بخش هایی از گرانکوهِ زاگرس نواحی غربی این استان را فراگرفته اند. شاهانکوه با ارتفاع ۴,۰۴۰ متر، واقع در غرب استان، مرتفع ترین کوه این استان است. کوه های دالان (۳,۹۱۵ متر)، کرکس (۳,۸۹۵ متر)، اردهال (۳,۴۶۳ متر)، و مارشنان (۳,۳۳۰ متر) نیز جزو نقاط مرتفع آن محسوب می شوند. باتلاق گاوخونی، در مرز استان یزد، و زاینده رود مهم ترین عارضه های آبی این سرزمین را تشکیل می دهند. دریاچۀ سد زاینده رود و کوهستان های مرتفع غربی از چشم اندازهای زیبای این استان به شمار می آیند. اقلیم آن در نواحی مرکزی و دشت های شرقی تا اندازه ای معتدل و مایل به گرم و خشک و در نواحی مرکزی و کوه های کرکس نسبتاً معتدل و تا اندازه ای خشک و در ارتفاعات غربی معتدلِ مایل به سرد و تا اندازه ای مرطوب است. میانگین بارندگی سالیانۀ این استان حدود ۲۵۰ میلی لیتر است. استان اصفهان با ۴,۵۵۹,۲۵۶ نفر جمعیت (۱۳۸۵) از بیست شهرستان و ۴۴ بخش با مرکزیت اداری شهر اصفهان تشکیل شده است و دیگر شهرهای مهم آن عبارت اند از کاشان، اردستان، شهرضا، سمیرم، فریدن، گلپایگان، زرین شهر یا لنجان، مبارکه، نایین، نجف آباد، و نطنز. این استان از صنعتی ترین نواحی ایران است. وجود کارخانه هایی چون ذوب آهن و فولاد، ماشین سازی، الکترونیک و اپتیک، هلیکوپترسازی، هواپیماسازی، سیمان، پالایشگاه نفت، پتروشیمی، تحقیقات هسته ای، کارگاه های فرش و موکت، سرامیک و کاشی، مصالح ساختمانی، نساجی، تولید وسایل خانگی، قطعات اتومبیل، نیروگاه های آبی و حرارتی، صنایع دستی ـ به ویژه در زمینه های زرگری، نقره سازی، میناکاری، و خاتم کاری ـ و نیز شیرینی سازی و توریسم بیانگر موقعیت ممتاز این استان است. اصفهان ازنظر کشاورزی نیز در مقام شامخی قرار دارد و فرآورده های کشاورزی آن عبارت اند از گندم و جو، صیفی جات، حبوبات، دانه های روغنی، برنج و ذرت، چغندرقند، انواع میوه، انگور، انار، پسته، بادام. از فرآورده های دامی آن است: لبنیات، گوشت قرمز، مرغ، و ماهی. اصفهان ازنظر منابع زیرزمینی نیز تا حدی غنی است و مهم ترین کانی های آن عبارت اند از سرب، روی، منگنز، طلا، مس، گچ، زغال سنگ و سنگ های تزیینی و ساختمانی، گل سفید، و خاک نسوز. مطابق با تقسیمات کشوری آبان ۱۳۱۶، اصفهان و یزد توأمان استان دهم را تشکیل می دادند. در تقسیمات کشوری ۱۳۵۵ یزد از اصفهان جدا شد و به استانی مستقل تبدیل شد.