اصطناع. [ اِ طِ ] ( ع مص ) دعوت صنعت ساختن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). دعوت مصنعه ساختن. ( آنندراج ). اصطناع مرد؛ اتخاذ مصنعه یعنی دعوت. ( از قطر المحیط ) ( ازاقرب الموارد ). || اصطناع فلان ؛ اتخاذ کردن وی طعامی را تا آنرا در راه خدا ببخشد. ( از قطر المحیط ) ( از اقرب الموارد ). طعام صنع ساختن. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). || اصطناع خاتم و جز آن ؛ امر کردن تا آنرا بسازند. ( از اقرب الموارد ) ( قطرالمحیط ). فرمودن کاری را به کسی ، یقال : اصطنع خاتماً؛ یعنی فرمود که خاتمی برای او بسازند. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). کاری را فرانمودن به کسی. ( آنندراج ). || برگزیدن کسی را و اختیار کردن جهت خاص ذات خویش. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). برگزیدن. ( آنندراج ) ( ترجمان علامه جرجانی ص 14 ) ( غیاث اللغات ). اصطناع فلان برای خود؛ برگزیدن وی. ( قطر المحیط ) ( از اقرب الموارد ). گزیدن. اختیار کردن. انتخاب کردن : و اثر اصطناع پادشاه بر این کرامت هرچه شایعتر شد و من بنده بدان مسرور و سرخ روی گشتم. ( کلیله و دمنه ). عمده در همه ابواب اصطناع ملوک است. ( کلیله و دمنه ). ملک تا اتباع خویش را نیکو نشناسد... در اصطناع ایشان مثال نتواند داد. ( کلیله و دمنه ). با آنچه ملک عادل انوشیروان کسری بن قباد را سعادت ذات... و اصطناع حکماء حاصل است می بینم که کارهای زمانه میل به ادبار دارد. ( کلیله و دمنه ). || برکشیدن. نزدیک گردانیدن. مقرب ساختن. بالا آوردن : چون بفر اصطناع و یمن اقبال شاهنشاهی خانه خواجه من بنده قبله احرار و افاضل... و همگی ارباب هنر و بلاغت ، پناه و ملاذ جانب او شناختندی. ( کلیله و دمنه ). نشاید پادشاهان را که... بوسایل موروث بیهنر مکتسب اصطناع فرمایند. ( کلیله و دمنه ). در اصطناع گاو... شیر را عاری نمی بینم. ( کلیله و دمنه ). اذا اصطنعت فاصطنع من یرجع الی اصل و ابوّة؛ پادشاه باید که کسی پرورد و بزرگی را برکشد که اصل و مروت و عقل و ابوت دارد. ( راحةالصدور راوندی ). || تأدیب کردن و پروردن و آموختن کسی را. ( از قطر المحیط ) ( از اقرب الموارد ). || تربیت کردن. پرورش دادن : و فرمود او را هم در سرایی که اعیان نشستندی جای معین کردند و امیدوار تربیت و اصطناع. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 31 ). عبداﷲ طاهر حاجب بزرگ ، وزیررا با خود یار کرد در باب فضل ربیع... تا حضرت خلافت بسر رضا آمده... [ و فضل ربیع را ] امیدوار تربیت واصطناع [ فرمود ]. ( تاریخ بیهقی ). و حق اصطناع بزرگ ما را فراموش مکن. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 361 ). امیر مسعود رضی اﷲعنه در اصطناع وی رعایت دیگر کرد تا وجیه تر گشت ولی روزگار نیافتی و در جوانی برفت. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 529 ). و بترتیب تربیت یافت و به رضاع اصطناع در قماط اغتباط بوسیلت قابله اقبال و دایه ٔهدایت اختصاص یافت. ( تاریخ بیهق ص 79 ). || نیکویی کردن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ترجمان علامه جرجانی ص 14 ). با کسی نیکویی کردن. ( زوزنی ) ( مجمل اللغة ) ( تاج المصادر بیهقی ). نکویی کردن. ( از کشف و مدار و منتخب و کنز ) ( غیاث ). نیکی کردن. احسان. مکرمت.اصطناع صنیعه به کسی ؛ احسان کردن به وی. ( از اقرب الموارد ) ( قطر المحیط ) : همگان را بنواز [ تبانیان ] و از ما امید نواخت و اصطناع و نیکوئی ده. ( تاریخ بیهقی ص 205 ). فایده تقرب بملوک رفعت منزلت است و اصطناع دوستان و قهر دشمنان. ( کلیله و دمنه ).بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
۱ - ( مصدر ) نیکویی کردن پروردن : اصطناع شاعران . ۲ - برگزیدن کسی را انتخاب کردن . ۳ - بر کشیدن نزدیک گردانیدن مقرب ساختن . جمع : اصطناعات .
فرهنگ معین
(اِ طِ ) [ ع . ] (مص م . )۱ - نیکویی کردن ، پروردن . ۲ - برگزیدن . ۳ - مقرب ساختن .
فرهنگ عمید
۱. به ساختن چیزی فرمان دادن. ۲. نیکویی کردن. ۳. پروردن و برگزیدن کسی.
پیشنهاد کاربران
پرورش و حمایت
اصطناع از ماده صنع به معنی اصرار و اقدام مؤکد برای اصلاح چیزی است .
