اشغال تبریز در جنگ جهانی اول به اشغال و دست به دست شدن شهر تبریز در شمالغرب ایران در جریان جنگ جهانی اول توسط نیروهای عثمانی و روسیه گفته می شود.
در تاریخ ۲۸ آذر ۱۲۹۰ خورشیدی، ارتش روسیه تزاری با یورش به تبریز، این شهر را به اشغال خود درآورد. حدود سه سال بعد، یعنی در ۶ مرداد ۱۲۹۳ ( ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ ) جنگ جهانی اول آغاز شد. ایران سه روز پس از آغاز جنگ بی طرفی خود را در این جنگ اعلام کرد. در ۱۱ آبان ۱۲۹۳ خورشیدی ( ۲ نوامبر ۱۹۱۴ ) روسیه تزاری علیه امپراتوری عثمانی اعلان جنگ کرد. روسیه در حالی که در زمان آغاز جنگ حدود ۱۰٬۰۰۰ نیرو در خاک ایران داشت، بدون توجه به اعتراض های ایران اقدام به گسیل نیروهای بیشتری به ایران کرد به طوری که تا اواخر سال ۱۹۱۴ حدود ۷۰٬۰۰۰ نیرویش بخش عظیمی از شمال غربی خاک ایران را تا سرحد مرز عثمانی اشغال کردند.
... [مشاهده متن کامل]
از ۷ دی تا ۱۱ دی ۱۲۹۳ ( ۲۹ دسامبر ۱۹۱۴ تا ۲ ژانویه ۱۹۱۵ ) ، امپراتوری عثمانی نیروهایش را وارد خاک ایران کرد و پس از درگیری با نیروهای روس، آن ها را عقب راندند. هم زمان نبرد ساری قمیش درمنطقه قفقاز بین نیروهای روسی و عثمانی در جریان بود. با عقب نشینی روس ها تا نزدیکی جلفا، شهر تبریز به تصرف عثمانی درآمد.
با ورود نیروهای کمکی از روسیه، این بار نیروهای روس دست به حمله علیه نیروهای عثمانی زدند و پس از شکست عثمانی ها در جنوب جلفا، در ۹ بهمن ( ۱۵ ژانویه ) کنترل تبریز را به دست گرفتند. نیروهای روسی با پیشروی به سمت غرب رضاییه را در بهار تصرف کردند و تا دریاچه وان در داخل خاک عثمانی پیشروی کردند. هم زمان نیروهای روسی وارد مرکز ایران شدند و از قزوین به کرج و تهران آمدند.
با وقوع انقلاب ۱۹۱۷ در روسیه، سازمان نیروهای این کشور از بین رفت و قدرت در روسیه به دست بلشویک ها افتاد. در نتیجه نیروهای روسیه از ۱۷ تیر ۱۲۹۶ ( ۸ ژوئن ) شروع به عقب نشینی از ایران کردند. تا این زمان عوامل دولت مرکزی ایران و ولیعهد در پست خود باقی مانده بودند. در زمان خروج روس ها از تبریز در ۹ اسفند ۱۲۹۶، قدرت واقعی به کمیته محلی حزب دموکرات و رئیس آن اسماعیل نوبری سپرده شد. با این حال به علت خلا قدرت به وجود آمده در اثر عقب نشینی روس ها، عثمانی ها به سرعت مناطق تخلیه شده توسط روس ها را به اشغال خود درآوردند و در ۲۷ خرداد ۱۲۹۷ وارد تبریز شدند. : ۴۹۶
در تاریخ ۲۸ آذر ۱۲۹۰ خورشیدی، ارتش روسیه تزاری با یورش به تبریز، این شهر را به اشغال خود درآورد. حدود سه سال بعد، یعنی در ۶ مرداد ۱۲۹۳ ( ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ ) جنگ جهانی اول آغاز شد. ایران سه روز پس از آغاز جنگ بی طرفی خود را در این جنگ اعلام کرد. در ۱۱ آبان ۱۲۹۳ خورشیدی ( ۲ نوامبر ۱۹۱۴ ) روسیه تزاری علیه امپراتوری عثمانی اعلان جنگ کرد. روسیه در حالی که در زمان آغاز جنگ حدود ۱۰٬۰۰۰ نیرو در خاک ایران داشت، بدون توجه به اعتراض های ایران اقدام به گسیل نیروهای بیشتری به ایران کرد به طوری که تا اواخر سال ۱۹۱۴ حدود ۷۰٬۰۰۰ نیرویش بخش عظیمی از شمال غربی خاک ایران را تا سرحد مرز عثمانی اشغال کردند.
... [مشاهده متن کامل]
از ۷ دی تا ۱۱ دی ۱۲۹۳ ( ۲۹ دسامبر ۱۹۱۴ تا ۲ ژانویه ۱۹۱۵ ) ، امپراتوری عثمانی نیروهایش را وارد خاک ایران کرد و پس از درگیری با نیروهای روس، آن ها را عقب راندند. هم زمان نبرد ساری قمیش درمنطقه قفقاز بین نیروهای روسی و عثمانی در جریان بود. با عقب نشینی روس ها تا نزدیکی جلفا، شهر تبریز به تصرف عثمانی درآمد.
با ورود نیروهای کمکی از روسیه، این بار نیروهای روس دست به حمله علیه نیروهای عثمانی زدند و پس از شکست عثمانی ها در جنوب جلفا، در ۹ بهمن ( ۱۵ ژانویه ) کنترل تبریز را به دست گرفتند. نیروهای روسی با پیشروی به سمت غرب رضاییه را در بهار تصرف کردند و تا دریاچه وان در داخل خاک عثمانی پیشروی کردند. هم زمان نیروهای روسی وارد مرکز ایران شدند و از قزوین به کرج و تهران آمدند.
با وقوع انقلاب ۱۹۱۷ در روسیه، سازمان نیروهای این کشور از بین رفت و قدرت در روسیه به دست بلشویک ها افتاد. در نتیجه نیروهای روسیه از ۱۷ تیر ۱۲۹۶ ( ۸ ژوئن ) شروع به عقب نشینی از ایران کردند. تا این زمان عوامل دولت مرکزی ایران و ولیعهد در پست خود باقی مانده بودند. در زمان خروج روس ها از تبریز در ۹ اسفند ۱۲۹۶، قدرت واقعی به کمیته محلی حزب دموکرات و رئیس آن اسماعیل نوبری سپرده شد. با این حال به علت خلا قدرت به وجود آمده در اثر عقب نشینی روس ها، عثمانی ها به سرعت مناطق تخلیه شده توسط روس ها را به اشغال خود درآوردند و در ۲۷ خرداد ۱۲۹۷ وارد تبریز شدند. : ۴۹۶
