اشتراکی سازی

اِشتِراکی سازی (collectivization)سیاست یوسیف استالین، رهبر شوروی، پس از ۱۹۲۸ در شوروی. با دولتی کردن املاک یا ایجاد مزارع اشتراکی، سعی داشت کشاورزی را دوباره سامان دهد. این اقدام عمدتاً در طی برنامه های پنج سالۀ اول و دوم و فقط با خشونت و از بین رفتن جان بسیاری از دهقانان عملی شد. استالین سیاست اشتراکی سازی را با بی رحمی در اوکراین دنبال کرد و درنتیجه قحطی کاملاً تصنّعی ایجاد کرد که به مرگ میلیون ها دهقان منجر شد. استالین وقوع قحطی را انکار کرد و کماکان سیاست اشتراکی سازی را امری ضروری و مردم پسند جلوه داد. مقاومت دربرابر اشتراکی سازی خصوصاً در بین دهقانان مرفّه یا کولاکها چنان شدید بود که مزارع اشتراکی جدید تولید چندانی نداشتند. استالین کولاک ها را عامل اصلی شکست اولیۀ مزارع اشتراکی در ایجاد سود پیش بینی شدۀ حاصل از تولید می دانست و بعدها در دهۀ ۱۹۳۰ به تصفیه آنان پرداخت. بسیاری از دهقانان پیش از پیوستن به مزارع اشتراکی دام های خود را کشتند و مزارع خود را از بین بردند. ضمناً، اخراج دهقانانی که حاضر نشدند از املاک شخصی خود دست بکشند، کشور را از دهقانان باتجربه محروم کرد. اقدام دهقانان طی جنگ داخلی روسیه (۱۹۱۸ـ۱۹۲۱) در حمایت از نیروهای سفید طرفدار تزار یا امتناع آنان از همکاری با بلشویک هایی که غله هایشان را غارت می کردند، دهقانان را دشمنان بالقوۀ دولت شوروی معرفی کرد. بنابراین، استالین هیچ اعتراضی را از جانب آنان نمی پذیرفت. او کاملاً مصمم بود که سیاست اشتراکی سازی را به منزلۀ اعتقادی راسخ و نیز ابزاری ضروری برای استیلا بر سراسر شوروی تحقق بخشد. زمانی که دهقانان در مزارع اشتراکی جمع می شدند، استیلا و مهار آنان برای دولت آسان تر بود. محصولات مزارع اشتراکی در درازمدت با استفاده از فناوری و روش های جدید افزایش پیدا کرد. با وجود این، شوروی به رغم در اختیار داشتن برخی از حاصل خیزترین مزارع جهان هرگز موفق نشد محصولات کشاورزی مورد نیاز خود را تأمین کند. در دهۀ ۱۹۷۰ شوروی ناچار شد برای اجتناب از کمبود مواد غذایی از امریکا غله وارد کند.