اش ولاش
/~ASolAS/
فرهنگ عمید
۲. [عامیانه] مرداری که از هم پاشیده و متلاشی شده.
۳. زخم و جراحت که پر از چرک شده باشد.
۴. مضطرب، بسیارناراحت.
گویش مازنی
واژه نامه بختیاریکا
پیشنهاد کاربران
استناد به منابع معتبر زبان شناسی توضیح بدم
- - -
۱. ریشه ی �آش و لاش� در فارسی
لغت نامه دهخدا:
�آش و لاش� به معنی پاره پاره، متلاشی، درهم و برهم، بی سامان است. ( دهخدا، ذیل مدخل �آش و لاش� )
... [مشاهده متن کامل]
معین: همین معنا را آورده و هیچ ریشه ای از ترکی برای آن ذکر نکرده است. ( فرهنگ معین، ج۱، ص. ۱۲۳ )
برهان قاطع ( قرن ۱۱ق ) : �آش و لاش� را ترکیب فارسی می داند و می گوید یعنی �پاره پاره و درهم ریخته�.
🔑 بنابراین این واژه دیرزمانی پیش از ورود واژه های ترکی به فارسی وجود داشته و در متون فارسی به کار رفته است.
- - -
۲. بررسی واژگان
آش در این ترکیب ارتباطی با فعل ترکی �آشماق� ندارد.
در فارسی �آش� ( به معنی خوراک ) و همچنین در ترکیباتی مثل �آشفته� و �آشکار� ریشه ی ایرانی دارد. �آش� در �آش و لاش� به معنی �پاره و خرد� است.
فرهنگ ریشه شناسی دکتر ح. کریمان ( ۱۳۶۵ ) �آش� را به ریشه ی اوستایی aš - به معنای �پاره و شکسته� مربوط می داند.
لاش
در فارسی کهن �لاش� به معنی �پاره، تکه، ریزه� است ( لغت نامه دهخدا، برهان قاطع ) .
هیچ ربطی به �لاشه� یا �احشا� به معنای ترکی ندارد.
�لاشه� ( جسد ) خودش در فارسی ریشه ی ایرانی دارد و از �لاش� ( تکه ) ساخته شده است.
- - -
۳. کاربرد تاریخی
در متون فارسی قرون میانه ترکیب �آش و لاش� یا مشابه آن به معنی �درهم و پاره� دیده می شود.
مثال: نظامی گنجوی ( قرن ۶ق ) می گوید:
�تنم شد آش و لاش از درد هجران� ( مخزن الاسرار ) .
📌 این نشان می دهد که ترکیب، پیش از نفوذ گسترده واژگان ترکی در فارسی رایج بوده است.
- - -
۴. جمع بندی
✅ �آش و لاش� ترکیب کاملاً فارسی است.
✅ �آش� در اینجا ریشه اوستایی ـ ایرانی دارد، به معنای پاره و خرد.
✅ �لاش� در فارسی کهن به معنی تکه و پاره بوده و بعدها واژه �لاشه� از آن ساخته شده است.
✅ هیچ سند معتبر زبان شناسی، ارتباطی با �آشماق� یا �لش� ترکی نشان نمی دهد.
❌ ادعای ریشه ی ترکی برای این واژه ساختگی و غیرعلمی است.
- - -
- - -
۱. ریشه ی �آش و لاش� در فارسی
لغت نامه دهخدا:
�آش و لاش� به معنی پاره پاره، متلاشی، درهم و برهم، بی سامان است. ( دهخدا، ذیل مدخل �آش و لاش� )
... [مشاهده متن کامل]
معین: همین معنا را آورده و هیچ ریشه ای از ترکی برای آن ذکر نکرده است. ( فرهنگ معین، ج۱، ص. ۱۲۳ )
برهان قاطع ( قرن ۱۱ق ) : �آش و لاش� را ترکیب فارسی می داند و می گوید یعنی �پاره پاره و درهم ریخته�.
🔑 بنابراین این واژه دیرزمانی پیش از ورود واژه های ترکی به فارسی وجود داشته و در متون فارسی به کار رفته است.
- - -
۲. بررسی واژگان
آش در این ترکیب ارتباطی با فعل ترکی �آشماق� ندارد.
در فارسی �آش� ( به معنی خوراک ) و همچنین در ترکیباتی مثل �آشفته� و �آشکار� ریشه ی ایرانی دارد. �آش� در �آش و لاش� به معنی �پاره و خرد� است.
فرهنگ ریشه شناسی دکتر ح. کریمان ( ۱۳۶۵ ) �آش� را به ریشه ی اوستایی aš - به معنای �پاره و شکسته� مربوط می داند.
لاش
در فارسی کهن �لاش� به معنی �پاره، تکه، ریزه� است ( لغت نامه دهخدا، برهان قاطع ) .
هیچ ربطی به �لاشه� یا �احشا� به معنای ترکی ندارد.
�لاشه� ( جسد ) خودش در فارسی ریشه ی ایرانی دارد و از �لاش� ( تکه ) ساخته شده است.
- - -
۳. کاربرد تاریخی
در متون فارسی قرون میانه ترکیب �آش و لاش� یا مشابه آن به معنی �درهم و پاره� دیده می شود.
مثال: نظامی گنجوی ( قرن ۶ق ) می گوید:
�تنم شد آش و لاش از درد هجران� ( مخزن الاسرار ) .
📌 این نشان می دهد که ترکیب، پیش از نفوذ گسترده واژگان ترکی در فارسی رایج بوده است.
- - -
۴. جمع بندی
✅ �آش و لاش� ترکیب کاملاً فارسی است.
✅ �آش� در اینجا ریشه اوستایی ـ ایرانی دارد، به معنای پاره و خرد.
✅ �لاش� در فارسی کهن به معنی تکه و پاره بوده و بعدها واژه �لاشه� از آن ساخته شده است.
✅ هیچ سند معتبر زبان شناسی، ارتباطی با �آشماق� یا �لش� ترکی نشان نمی دهد.
❌ ادعای ریشه ی ترکی برای این واژه ساختگی و غیرعلمی است.
- - -
اش و لاش کلمه ای تورکی است که از دو جزو اش از فعل آشماق به معنی باز کردن و لش به معنی احشا می باشد که با هم به معنی باز شده و احشای بیرون ریخته است و در کل وقتی یک شخص به شدت صدمه می بیند می گویند آش و لاش شده است
آش و لا ش: صفت، [گفتاری] پاره پاره، از هم دریده، متلاشی ( صورت جوان بیچاره آش و لاش بود )
( صدری افشار، غلامحسین و همکاران، فرهنگ فارسی معاصر )
( صدری افشار، غلامحسین و همکاران، فرهنگ فارسی معاصر )
آش و لاش: [عامیانه، کنایه ] به کلی متلاشی شده، له ولورده.