اسکندری

[ویکی فقه] اسْکنْدَری ، ابوسلیمان شرف الدین داوود بن عمر بن ابراهیم ، فقیه مالکی و عارف شاذلی سده های ۷- ۸ق /۱۳-۱۴م بود.
او به ابن باخلا (یا ابن ماخلا)، و در میان پیروان طریقه شاذلیه به داوود باخلی نیز مشهور بوده است . تاریخ تولد و زادگاه او دانسته نیست ، اما از آن جا که مرید ابن عطاءالله (د ۷۰۹ق ) بوده ، و نیز به گفته ابن حجر عسقلانی ، محضر ابوالعباس مرسی (د ۶۸۶ق ) را دریافته ، می توان حدس زد که ولادت او در اواسط سده ۷ق بوده است . به گفته شعرانی او نخست به عنوان شحنه در دستگاه والی اسکندریه خدمت می کرد و از نفوذ و اعتباری ویژه برخوردار بود، تا آن جا که مجازات یا تبرئه برخی از متهمان با اشاره او انجام می گرفت . از مقدمات تحصیلات و چگونگی گرایش او به تصوف چیزی دانسته نیست ، اما چنانکه گذشت ، او مرید ابن عطاءالله (ه م ) عارف مشهور سلسله شاذلیه بود و سپس خود از بزرگان این طریقت و صاحب مقامات عالی در تصوف گردید. به گفته شعرانی ، اسکندری خواندن و نوشتن نمی دانست ، با این همه ، منوفی او را جامع بین علم ظاهر و علم باطن دانسته است . ← شاگردان اسکندری شاگردان بسیاری تربیت کرد که از آن جمله محمد وفا ، عارف مشهور اسکندریه را می توان نام برد. ← درگذشت شیخ داوود در اسکندریه درگذشت . به گفته منوفی قبر او در اسکندریه زیارتگاه است . تاریخ وفات او را به اختلاف : ۷۳۳ق ، ۷۳۲ق و نیز ۷۱۵ق نوشته اند. ← برخی عقاید اسکندری اسکندری معتقد است که سرشت و جوهر مرید فقط در امتحان و آزمایش آشکار می شود، و از شرایط مرید این است که قدمی به سوی شهوات نفسانی برندارد، و اگر اراده مرید صادق باشد، همه شهوات در وجود او از میان می رود. مرید صادق سیرش به باطن است و ظاهرش تابع باطن ، حال آنکه عابد سیرش به ظاهر است و باطنش تابع ظاهر. ←← مرید او مریدان را به دو گروه تقسیم کرده است : ۱. مریدانی که تعالیم پیر خود را پیش از آنکه به دل راه دهند، نخست با عقل می سنجند؛ ۲. مریدانی که تلقینات پیر را از همان ابتدا با دل و جان می پذیرند و این مرید را سودمندتر است . اسکندری زهد در دنیا را اساس همه احکام و قواعد طریقت می داند و از سخنان اوست که هرکس محبت دنیا را از دل بیرون کند، عابد و زاهد است و هرکس خود را از نفس و متعلقات آن برهاند، عارف است . ←← نور ولی شعرانی به نقل از کتاب عیون الحقائق او می گوید: « ولی » دارای دو نور است : نور عطف و رحمت ، و نور فیض و عزّت و قهر ، و نیز نیکوترین و برترین نورها، نوری است که بر دل مرید می تابد. اسکندری بعد از ایمان به خدا و ملائکه و کتابهای آسمانی و پیامبران او، ایمان به نور ولایت را از بزرگ ترین مواهب می داند. قلب سایه نور روح ، روح سایه نور سرّ و سرّ مظهر تجلی نور حقیقت ِ نخستین در آغاز خلقت است . اهل تصوف آنانند که از جسد به ماورای آن سیر کرده ، و سپس در «حضرت وفا» فرود آمده ، و در «محل صفا» ساکن شده اند. ←← تقسیم علوم اسکندری علوم را بر ۳ گونه می داند: علم سلوکی که اظهار آن واجب است ، علم کشفی که اظهار آن روا نیست ، و علم سرّی که مطلقاً نباید آن را آشکار کرد. ← اثر چاپی ۱. اللطیفة المرضیة بشرح حزب الشاذلیة، ظاهراً همان الرسالة المرضیة فی شرح دعاء الشاذلیة است که حاجی خلیفه و به تبع او بغدادی از آن یاد کرده اند. در برخی منابع آن را شرح حزب البحر نیز نامیده اند. این کتاب شرحی است بر حزب البحر ابوالحسن شاذلی ، شامل آراء و عقاید بسیاری در تصوف ، به ویژه درباره کلام اولیا، حقایق عقلی و قلبی ، حکمت الهی و.... این اثر در ۱۳۵۴ق / ۱۹۳۵م در قاهره به چاپ رسیده است . ← آثار خطی ۱. اجوبة الشاذلی ، رساله ای است به صورت سؤال و جواب درباره معراج و نزول حق به آسمان دنیا ، که به شماره ۶۵۹۵ در کتابخانه ظاهریه موجود است . ۲. روضة المستبین فی شرح التلقین ، شرح کتاب التلقین ابومحمد عبدالوهاب بن علی بغدادی در فقه . از این کتاب نسخه ای در خزانه قرویین در فاس موجوداست ۳ . عیون الحقائق ، که شعرانی در الطبقات از آن بهره برده ، و درموارد بسیار از آن نقل کرده است . نسخه ای از این کتاب در برلین موجود است . ← آثار منسوب ۱. ایضاح المسالک علی المشهور من مذهب مالک . بغدادی این اثر را که شرحی است بر رساله ابن ابی زید قیروانی ، به اسکندری نسبت داده است ، اما در دو نسخه موجود در کتابخانه ازهریه نام مؤلف آن داوود بن محمد مالکی (د ۹۰۳ق ) آمده است . ۲. شرح مختصر الجمل للزجاجی ، که سیوطی و باباتنبکتی به نام او آورده اند، ولی نسخه ای از آن شناخته نیست . ۳. کشف البلاغة، در معانی . منوفی دو اثر به نامهای شرح علی حزب البرّ و شرح علی ضرب البحر به او نسبت داده که به احتمال بسیار همان شرح حزب البحر است . ابن حجر عسقلانی قصیده ای نیز از او نقل کرده است . فهرست منابع (۱) احمد ابن حجر عسقلانی ، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن ، ۱۳۹۳ق /۱۹۷۳م . (۲) احمد ابن عجیبه ، ایقاظ الهمم فی شرح الحکم ، قاهره ، ۱۹۸۵م . (۳) احمد ابن مبارک ، الابریز، به کوشش محمد عدنان شماع ، دمشق ، ۱۴۰۶ق /۱۹۸۶م . (۴) عمر ابن ملقن ، طبقات الاولیاء، به کوشش نورالدین شریبه ، بیروت ، ۱۴۰۶ق /۱۹۸۶م . (۵) ازهریه ، فهرست . (۶) احمد باباتنبکتی ، نیل الابتهاج بتطریز الدیباج ، به کوشش عبدالحمید عبدالله هرامه ، طرابلس ، ۱۹۸۹م . (۷) بغدادی ، ایضاح . (۸) بغدادی ، هدیه . (۹) حاجی خلیفه ، کشف . (۱۰) زرکلی ، اعلام . (۱۱) سیوطی ، بغیةالوعاة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم ، قاهره ، ۱۳۸۴ق / ۱۹۶۴م . (۱۲) عبدالوهاب شعرانی ، الانوار القدسیة، به کوشش طه عبدالباقی سرور و محمد عیدالشافعی ، بیروت ، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م . (۱۳) عبدالوهاب شعرانی ، الطبقات الکبری ، قاهره ، ۱۳۷۴ق / ۱۹۵۴م . (۱۴) ظاهریه ، خطی (تصوف ). (۱۵) ابوالوفا غنیمی ، ابن عطاءالله السکندری و تصوفه ، قاهره ، ۱۳۸۹ق /۱۹۶۹م . (۱۶) محمد عابد فاسی ، فهرس مخطوطات خزانة القرویین ، تونس ، ۱۳۹۹ق /۱۹۷۹م . (۱۷) محمد مخلوف ، شجرة النور الزکیة، قاهره ، ۱۳۵۰ق . (۱۸) محمود منوفی ، جمهرة الاولیاء، قاهره ، ۱۳۸۷ق . (۱۹) یوسف نبهانی ، جامع کرامات الاولیاء، قاهره ، ۱۳۲۹ق .

[ویکی فقه] اسکندری (ابهام زدایی). اسکندری ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • خاندان اسکندری، از خاندان های معروف کشور و دارای افراد بانفوذ در حکومت در دوره پهلوی • داوود بن عمر اسکندری، اسْکنْدَری ، ابوسلیمان شرف الدین داوود بن عمر بن ابراهیم ، فقیه مالکی و عارف شاذلی سده های ۷- ۸ق /۱۳-۱۴م • ایرج اسکندری، جزء فعالان کمونیستی در ایران و بنیانگذار حزب توده در ایران• عباس اسکندری، از اعضای کمیته مرکزی حزب توده در ایران و از سیاسیون دوره پهلوی
...