اسکران

آسکران. آسکران ( ارمنی: Ասկերան ) به ترکی آذربایجانی :Əsgəran در ۱۷ کیلومتری شمال شرق استپاناکرت و در کنار جادة شوشی یلواخ – لاچین – نخجوان، ساحل چپ رود گرگر و در دامنه شمال شرقی سلسله کوه های قره باغ قرار دارد.
قلعه آسکران نیز در ساحل راست و چپ رود قارقار وقع و از سنگ رودخانه ساخته شده است. قلعه ساحل راست دارای برج و دیوارهای دولایه است. ضخامت دیوار ۲ تا ۳ متر است.
اردوی ارتش روسیه تزاری در جنگ اول ایران و روس در نزدیک قلعه بود. مذاکرات صلح میان دو کشور نیز در این قلعه انجام شد. شهرستان آسکران در ۱۹۳۰ تشکیل شده و تا ۱۹۷۸ استپاناکرت نامیده می شد.
۹۲۰ کیلومترمربع وسعت دارد. یک قصبه کارگری و ۵ روستا دارد. اساسا کوهستانی و در طرف غرب سلسله قره باغ کشیده شده است. کوه های بلند آن قیزقالا ( ۲۸۴۳ متر ) و قیرخ قیز ( ۲۸۲۷متر ) است. رودهایش به حوزه های کور و ارس می ریزند. مهم ترین رودخانه آن رود کارکار است.
اقلیمش بیشتر گرم ملایم و در کوه ها سرد است. میانگین دمای ماهانه در ژانویه - ۱ تا ۱ درجه و در ژوئیه ۲۲ تا ۲۴ درجه است. بارندگی سالانه ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیمتر است.
خاکش قهوه ای چمنزاری است. ۴۰٪ اراضی شهرستان را جنگل ( بلوط، پسته و . . . ) پوشانده است.
در کوههای بلند چمنزارهای آلپی وجود دارد.
از حیوانات آن می توان خرس، گربه جنگلی، گرگ، روباه، کبک و کبوتر را نام برد.
به طور متوسط در هر کیلومتر مربع ۲۱ نفر ساکن هستند. ۹۶٪ اهالی روستایی هستند. مراکز مهم جمعیتی آن باللیجا، نوراگوغ، خرامورت؛ داش بولاق، چاناقچی و خان آباد است.
از اراضی این استان، راه های شوسه یولاخ – لاچین - نخجوان، فضولی - آغ دره و یولاخ - استپاناکرت می گذرند.