اسوان
لغت نامه دهخدا
اسوان. [ اُس ْ ] ( اِ خ ) شهری بصعید مصر. ( منتهی الارب ). شهری در مصر علیا. ( دمشقی ). یاقوت گوید: شهری بزرگ و کوره ایست در آخر صعید مصر و اول بلاد نوبه بر ساحل شرقی نیل ، و آن در اقلیم دوم است ، طول وی 57 درجه و عرض 22 درجه و 30 دقیقه و در جبال وی مقطع ستونهای اسکندریه است. ابوبکر هروی گفته : دراسوان سنگهای بزرگست ، و من آثار مقاطع ستونها را درجبال اسوان دیدم ، و آن سنگهای بزرگ است که برداشتن نتوانند، و بدانجا نزدیک قریه ای موسوم به «بلاق یا براق » ستونی دیدم که آنرا «صقاله » گویند و آن طویل و دارای لک های سرخ رنگ است و سر آن را ریگ پوشیده ، من آن را اندازه گرفتم 25 ذراع بود و شکل وی مربع و هر جانب آن 7 ذراع ، و رود نیل را بدانجا موضعی ضیق است و گویند بر آن بودند که پُلی بر این موضع بسازند و دیگران گفته اند ستون مزبور همتای عمودالسواری است که دراسکندریه است. حسن بن ابراهیم مصری گوید: در اسوان انواع تمرهای مختلف و انواع رطب هاست و یکی از علماء گفته که وی رطبهای اسوان را دیده است. و چیزی در عراق نیافته مگر آنکه نظیر وی در اسوان باشد اما در اسوان چیزهایی دیده که در عراق نیافته است. و هم او گوید: ابورجاء الاسوانی - و او احمدبن محمد فقیه صاحب قصیده بکرة است - مرا خبر داد که در اسوان رطبی را میشناسد که سبزتر از سلق ( چغندر ) ( ؟ ) است. هارون الرشید بفرمود از هر صنف از انواع تمرهای اسوان ، یکی نزد او برند. پس یک ویبة ( 22 یا 24 مد ) نزد وی جمع شد و این انواع در عراق و حجاز نیست و در همه جهان بُسری ( خرمای نارس ) شناخته نیست که رطب ناشده تمر گردد و بَلح ( میوه خرما پیش از رسیدن ) بُسر نا گردیده تمر شود مگر به اسوان. بحتری در مدح خمارویه بن طولون گوید:
هل یلقینی الی رِباع ابی الَ
َجیش ِ حظار التغویر اَوغُرره
و بین اسوان و العراق زُها
رعیة ما یغبّها نظره.
و گروهی به اسوان نسبت دارند و منسوب بدان اسوانی است. ( معجم البلدان ).
مؤلف قاموس الاعلام ترکی آرد: نام شهریست در انتهای جنوبی صعید مصر، و در حدود نوبه و تابع مدیریت ( بخشداری ) اسنا در ساحل یمین نیل در 932 هزارگزی جنوب شرقی قاهره در 24 درجه و 5 دقیقه و 23 ثانیه عرض شمالی و 50 درجه و 8 ثانیه طول شرقی در نزدیکی نخستین شلاله نیل و از این رو مناسب برای ایاب و ذهاب سفائن و در واقع موقعیت آخرین اسکله نیل را دارد و به این علت در حکم مخزن مهمی برای مال التجاره محسوب میگردد و انواع و اقسام خرماها بحدّ وفور در این محل وجود دارد. این محصول دائماً از اطراف و اکناف واردو صادر میگردد. در سوالف زمان این شهر بجهات عدیده معروفیت داشته و از آنجمله اینکه مسلّه و ستونهای زینتی را از سنگلاخ واقع در جوار این شهر قطع و اخراج میکردند. آثار باقیه این گونه یادگاریهای تاریخی از همین جنس اکنون هم موجود میباشد. در آن دوران ها بلاد وقصبات را با این نوع ستونها آرایش میکردند و اکنون هم در جانب جنوبی شهر محل قطع آن گرانیتهای عظیم پیداست و یک مسله ناتمام نیز از بقایای آن زمانها خودنمایی میکند. دیگر از جهات معروفیت شهر مزبور این بودکه مردم آن اعصار می پنداشتند که تمام این شهر در زیر مدار سرطان واقع شده تا آنجا که می گویند چاهی هم در این محل وجود داشته و بنا به زعم اهالی در روز اول انقلاب صیفی پرتو آفتاب از اوج خویش به ته این چاه نورافشانی میکرده و به همه جای آن میرسیده است اگرچه خطّ وقوع اسوان امروز در 37 دقیقه و 23 ثانیه شمالی امری محقق میباشد اما در نتیجه تحوّل و گردش کره زمین از شمال بسوی جنوب و بالعکس این تفاوت در دوهزار سال قبل بیش از 15 دقیقه نبوده و ازین رو قضیه نفوذ پرتو آفتاب بعمق چاه صحت داشته. در هر حال شهر اسوان در سوالف ایام یعنی در 2600 و 2800 سال قبل از میلاد در زمان فراعنه معمور و آباد بوده و بعد، در زمان بطالسه و رومیان بر توسعه و تعمیر آن افزوده شده وبا ابنیه جسیمه و معابد مطنطن و محتشم آراسته گردیده و نام قدیم وی در زبان قبطی سوان بوده ، بنا به قول یاقوت حموی ، در بعض کتب عربیه نیز آنرا بهمین شکل ( یعنی سوان بدون همزه ) ذکر کرده اند. در زمان بطالسه یونانیان این شهر را سوئنی و رومیان سییِن مینامیدند.بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
شهری بصعید مصر . شهری در مصر علیا یاقوت گوید : شهری بزرگ و کوره ایست در آخر صعید مصر و اول بلاد نوبه بر ساحل شرقی نیل و آن در اقلیم دوم است طول وی ۵۷ درجه و عرض ۲۲ درجه و ۳٠ دقیقه و در جبال وی مقطع ستونهایاسکندریه است .
دانشنامه عمومی
دانشنامه آزاد فارسی
آسوان. آسْوان (Aswan)
(نام باستانی: سوئنه) تفریحگاهی زمستانی در جنوب مصر و مرکز فرمانداری آسوان. ۲۲۰هزار نفر جمعیت دارد (۱۹۹۲). نزدیک سد بلند آسوان(ساخت بین ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰) واقع شده است و سطح آب رود نیل را در سراسر سال بدون این که طغیان کند، ثابت نگه می دارد. صنایع اصلی آن گردشگری و نساجی است. آثار مربوط به این شهرِ باستانی هنوز هم به شکل ستون های گرانیت و بخش هایی از ویرانه های یک معبد برجا مانده است. معادن سنگ گرانیت، که موادّ مصرفی معماران و مجسمه سازان مصری از آن جا فراهم می شود، در تپه های جنوبی آن واقع شده اند. تک ستونی ناتمام به طول ۴۲ و قطر چهار متر در این محل قرار دارد. یک نیل سنجقدیمی و موزۀ آسوان، که اشیای پیدا شده در نوبۀ سفلادر آن قرار دارد، در جزیرۀ الفانتینواقع شده اند. آرامگاه های سنگی شاهزادگان و نجبای اِلفانتین در تپه های روبه روی رود نیل پیدا شده اند. ویرانه های دِیر قبطیسن سیموننیز در نزدیکی این محل قرار دارد.
(نام باستانی: سوئنه) تفریحگاهی زمستانی در جنوب مصر و مرکز فرمانداری آسوان. ۲۲۰هزار نفر جمعیت دارد (۱۹۹۲). نزدیک سد بلند آسوان(ساخت بین ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰) واقع شده است و سطح آب رود نیل را در سراسر سال بدون این که طغیان کند، ثابت نگه می دارد. صنایع اصلی آن گردشگری و نساجی است. آثار مربوط به این شهرِ باستانی هنوز هم به شکل ستون های گرانیت و بخش هایی از ویرانه های یک معبد برجا مانده است. معادن سنگ گرانیت، که موادّ مصرفی معماران و مجسمه سازان مصری از آن جا فراهم می شود، در تپه های جنوبی آن واقع شده اند. تک ستونی ناتمام به طول ۴۲ و قطر چهار متر در این محل قرار دارد. یک نیل سنجقدیمی و موزۀ آسوان، که اشیای پیدا شده در نوبۀ سفلادر آن قرار دارد، در جزیرۀ الفانتینواقع شده اند. آرامگاه های سنگی شاهزادگان و نجبای اِلفانتین در تپه های روبه روی رود نیل پیدا شده اند. ویرانه های دِیر قبطیسن سیموننیز در نزدیکی این محل قرار دارد.
wikijoo: آسوان
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید