اسماعیل جلایر

جلایر در اغلب آثار خود بجز چندتایی تاریخی قید نکرده بدین جهت تاریخ فعالیت هنری وی نامعلوم مانده است. ولی از آثار باقی مانده وی و تاریخ ها و وقایع می توان چنین گمان برد که او در حدود سال ۱۲۶۲ ه‍. ق متولد شده، در حوالی ۱۲۸۰ ه‍. ق همراه پدر به تهران آمده، در ۲۴ سالگی وارد دارالفنون شده، در دوره سلطنت ناصرالدین شاه ( حک: ۱۲۶۴ - ۱۳۱۳ ) در هنر خود درخشیده و تا سال های ۱۳۲۰ ه‍. ق زنده بوده و کار می کرده است و در حدود ۶۰ سالگی درگذشته است.
شیوه او شبیه سازی و پرداز بود و گاه چشم اندازی از طبیعت را می کشید. جلایر آثار رنگ و روغنی خود را با رنگ های شاد و زنده تصویر می نمود و بعضی اوقات از رنگ سیاه و سفید استفاده می کرد و رنگ و روغن را به روش سیاه قلم اجرا می کرد، او زمینه آثار خود را با گل و برگ های شاد و زنده و ابتکار مخصوص پر کرده و جلوه اثر را دو چندان مینمود.
اسماعیل جلایر را می توان از پیشگامان شیوه نقاشیخط امروزی دانست که از سبک های مطرح نقاشی مدرن ایرانی و خوشنویسی معاصر می باشد. شیوه خط - نقاشی که پیش تر به ندرت در ایران معمول بود، در دوره قاجار به اوج شکوفایی رسید و جلایر یکی از نخستین هنرمندانی است که خط را وارد نقاشی کرد. او خود خوشنویس و خطاط زبردستی نبود، ولی خط نستعلیق را خوش می نوشت و از روی خطوط میرزا غلامرضا اصفهانی مشق می کرد و خط را به شیوه نقاشی و با طراحی و قلم مو و رنگ بسیار خوش می نوشت و آن را حک و اصلاح می کرد و با قلمو بر دل نقاشی می نشاند. سپس در میان خطوط و نوشته ها، گل و بوته و پرنده و حیوانات و مناظر و دورنماهای دقیق طرح می انداخت و بدین سان، از تلفیق خط و نقاشی، تابلوهایی زیبا خلق می کرد.
بیشترین و ممتازترین اثر او شمایل های گوناگون بود که در اندازه و سبکهای مختلف ارائه شده بود. در زمینه ایمان و اعتقاد باطنی به علی امام اول شیعیان ارادت خالصانه داشته و اغلب موضوعات هنری را از بین اقطاب و اخوان صفا و قلندران پاکباخته انتخاب و ترسیم می نمود.