استنتاج

مدعای من در بخش نخست این مقاله اینگونه است: من مدعی هستم حتی در صورتی که اگر کسی استنتاج شمارشی را به عنوان شکلی از استنتاج غیرقیاسی بپذیرد، مجبور است که وجود «استنتاج از راه بهترین تبیین » را مد نظر قرار دهد. آنگاه استدلال می کنم که تمام استنتاج های موجهی که می توانند به عنوان مصادیق استنتاج شمارشی توصیف بشوند، باید مصادیقی از استنتاج از راه بهترین تبیین نیز توصیف شوند.
لذا، برحسب دیدگاه من، یا اینکه ( 1 ) استنتاج شمارشی همواره موجه نیست، یا ( 2 ) استنتاج شمارشی همواره موجه است اما مورد خاص و غیرجذاب از استنتاج کلی تر معطوف به بهترین تبیین است. اینکه دیدگاه من به عنوان گزاره ( 1 ) بیان شود یا گزاره ( 2 ) ، برتفسیر خاصی از «استنتاج شمارشی» وابسته خواهد بود.
در بخش دوم مقاله، سعی می کنم تا نشان دهم که اگر استنتاج از راه بهترین تبیین ( نه استنتاج شمارشی ) را شکلی از استنتاج غیرقیاسی بدانیم، چگونه می تواند انسان را قادر سازد تا خصیصه جذاب استفاده ما از واژه «دانستن» را توجیه نماید. این امر دلیل دیگری بر توصیف استنتاج های ما به عنوان مصادیق از استنتاج از راه بهترین تبیین، نه مصادیق از استقرای شمارشی، ارائه می دارد.
بخش اول
«استنتاج از راه بهترین تبیین» به طور تقریبی مطابق است با آنچه که دیگران آن را «قیاس فرضی» ( abduction ) ، «روش فرضیه ای» ( the method of hypthesis ) ، «استنتاج فرضی» ( hypothetic inference ) ، «روش حذفی» ( the method of elimination ) ، «استقراء حذفی» ( eliminative induction ) و «استنتاج نظری» ( theoretical inference ) می نامند. من واژه خودم را ترجیح می دهم، به دلیل اینکه معتقدم این واژه از بیشتر اظهارات گمراه کننده درباره واژه های بدیل جلوگیری می کند.
در این استنتاج، انسان از این حقیقت که فرضیه خاصی قراین را تبیین می کند، صدق آن فرضیه را استنتاج می کند. عموما [در مورد یک رویداد]، فرضیه های متعددی وجود خواهد داشت که هریک ممکن است قرائن را تبیین نماید، اما انسان قبل از اینکه استنتاج موجه نماید باید بتواند تمام فرضیه های بدیل را کنار بزند. بنابراین، انسان از این مقدمه که فرضیه خاصی تبیین «بهتر» از قرائن ارائه می دارد تا فرضیه های دیگر، این نتیجه را استنتاج می نماید که فرضیه خاصی صادق است.
البته مشکلاتی درباره نحوه داوری انسان دربارة اینکه فرضیه ای از کفایت بهتری نسبت به فرضیه های دیگر برخوردار است، وجود دارد. چنین داوری احتمالا بر ملاحظاتی نظیر اینکه چه فرضیه ای ساده تر است، بیشتر معقول ( plausible ) است، بیشتر تبیین می کند، کمتر موردی و استعجالی ( ad hoc ) است و نظایر آن، مبتنی خواهد بود. نمی خواهم انکار نمایم که مشکلی درباره تبیین ماهیت دقیق این ملاحظات وجود دارد، اما من در باره این مشکل چیزی بیشتر نمی گویم.
استفاده از استنتاج از راه بهترین تبیین متنوع و گوناگون است. وقتی کارآگاه قرائن را در کنارهم قرار داده و رأی می دهد که این کار [مجرمانه] را باید خدمت کار انجام داده باشد، استدلال می کند که هیچ تبیین دیگری که همه حقایق را تفسیر کند به حد کافی موجه یا ساده نیست که مورد پذیرش قرار گیرد. وقتی دانشمندی وجود أتم ها و ذرات اتمی را استنتاج می کند، صدق تبیینی از داده های گوناگون را که به نظر او تفسیر آن محسوب می شوند، استنتاج می کند. این موارد، موارد و مصادیقی واضح به نظر می رسند اما مواردی متعدد دیگری [نیز] وجود دارند. وقتی استنتاج می کنیم که شاهدی حقیقت را می گوید، استنتاج ما اینگونه خواهد بود: ( 1 ) استنتاج می کنیم که او همانی را می گوید که انجام می دهد، چون به آن باور دارد، ( 2 ) استنتاج می کنیم که او به همان چیزی باور دارد که می گوید، چون واقعا شاهد وضعیتی بوده که توصیف می کند. یعنی اطمینان ما به شهادت او مبتنی بر نتیجه گیری ما از معقول ترین تبیین برای آن شهادت است. اگر ما به این نتیجه برسیم که فکر کنیم تبیین ممکن دیگری از شهادت او وجود دارد ( اگر از باب مثال، او در وضعیتی باشد که بخواهد از تصدیق خودش، احترام زیاد ما را دریافت نماید ) این اطمینان از بین خواهد رفت. یا مثال متفاوت دیگری را مد نظر قرار دهید. وقتی ما از رفتار یک فرد، حقیقتی را درباره تجارب ذهنی او استنتاج می کنیم، به این نتیجه می رسیم که این حقیقت بهتر تبیین می کند تا تبیین های دیگری که ارائه می دارد.
تصور می کنم که این مثال های استنتاج ( و البته، مثال های مشابه بسیار دیگر ) ، مصادیقی هستند که به راحتی به عنوان مصادیقی از استنتاج از راه بهترین تبیین، توصیف می شود. اما نمی دانم که چنین مثال هایی چگونه می تواند به عنوان موارد و مصادیقی از استقرای شمارشی توصیف شود. شاید موجه به نظر آید ( دست کم در بدو امر ) که استنتاج این گزاره از قرائن پراکنده که خدمت کار آن کار را انجام داده، به عنوان استفاده پیچیده از استقرای شمارشی توصیف شود اما درک نحوه دقیق انجام جزئیات چنین استنتاجی، دشوار است. شاید همین اظهارات درباره استنتاج صدق شهادت از [شنیدن] آن نیز صادق باشد. انسان درباره این دو مورد به هر نتیجه ای که برسد، اما سیر استنتاج از داده های تجربی به نظریه ذرات ریز اتمی یقینا به عنوان مصداقی از استقرای شمارشی قابل توصیف نمی نماید. همین امر نسبت به اغلب استنتاج های ما درباره تجربه های ذهنی دیگر انسان ها صادق است.
من مدعی نیستم که برهان قاطعی در اختیار دارم مبنی بر اینکه چنین استنتاج هایی نمی تواند استفاده پیچیده از استقرای شمارشی را نشان دهد. اما تصور می کنم که مسؤلیت برهان در اینج . . .