استعلام

[ویکی فقه] تحقیق و پرس و جو را استعلام گویند. از آن به مناسبت در باب های طهارت، صلات، تجارت، ضمان، نکاح و قضاء سخن رفته است.
حکم استعلام به اعتبار آنچه مورد استعلام قرار می گیرد، متفاوت است. به طور کلّی استعلام از حکم چیزی که از جنبۀ پاکی و نجاست یا حلیّت و حرمت مشکوک است، در صورت امکان، واجب است- مانند آن که ندانیم خون نجس است یا پاک، آهو حلال گوشت است یا حرام گوشت- امّا اگر موضوع حکم مشکوک باشد، استعلام واجب نیست. شک در تذکیه گوشت اگر ندانیم فلان مایع نجس شده است یا خیر، گوشت گوسفندی که از مسلمان گرفته شده، تذکیه شده است که خوردنش حلال باشد یا خیر. در این دو صورت حکم به پاکی و حلیّت می شود و نیازی به استعلام نمی باشد. استعلام در قاضی استعلام گاه مستحب است مانند این که برای قاضی ای که تازه وارد شهر شده است، مستحب است امور داخلی شهر را از اهالی آن استعلام نماید تا عالمان و افراد عادل و مورد اطمینان را بشناسد و بداند با چه کسانی معاشرت و از چه کسانی دوری کند. شک اجیر در نماز بین نماز مسافر و حاضر شخص اجیر اگر شک کند نمازی را که برای خواندن آن اجیر شده است، نماز مسافر است یا نماز حاضر و استعلام از آن نیز ممکن نباشد، باید احتیاط کند و هر دو را بخواند. شرط در الفاظ مستعمل در سلف از شرایط بیع سلف آن است که مال را با الفاظی که برای دو طرف معامله معلوم است و از نظر عرف یا لغت نیز ظهور در مقصود دارد، وصف کند تا هنگام اختلاف، استعلام از آن ممکن باشد و گرنه، بیع باطل است. مهر مجهول مهر مجهولی که استعلام از آن ممکن نیست- مانند عنوان حیوان یا شیئ- باطل است و مهر المثل واجب می شود. شوهر غایب قادر بر استعلام حال همسر شوهر غایبی که بتواند از حال همسرش هر چند به وسیلۀ وکیل استعلام کند، حاضر محسوب می شود. از این رو، طلاق همسرش در حال حیض باطل است. شوهر حاضر ناتوان از استعلام حال همسر همچنین شوهر حاضری که نتواند از حال همسرش استعلام کند، غایب محسوب می شود. بنابراین، طلاق همسرش هر چند در واقع با دوران حیض او مصادف گردد صحیح است. ضمانت دین مجهول ضمانت دین مجهولی که استعلام از آن ممکن نیست، باطل است و در جواز آن، در صورتی که پس از ضمانت امکان استعلام باشد، اختلاف است.

[ویکی فقه] استعلام (ابهام زدایی). استعلام ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • استعلام (فقه)، به معنای تحقیق و پرس وجو و دارای کاربرد در فقه اسلامی• استعلام (منطق)، از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق، به معنای خبر گرفتن و پرسیدن از چیزی
...

[ویکی فقه] استعلام (فقه). تحقیق و پرس و جو را استعلام گویند. از آن به مناسبت در باب های طهارت، صلات، تجارت، ضمان، نکاح و قضاء سخن رفته است.
حکم استعلام به اعتبار آنچه مورد استعلام قرار می گیرد، متفاوت است. به طور کلّی استعلام از حکم چیزی که از جنبۀ پاکی و نجاست یا حلیّت و حرمت مشکوک است، در صورت امکان، واجب است- مانند آن که ندانیم خون نجس است یا پاک، آهو حلال گوشت است یا حرام گوشت- امّا اگر موضوع حکم مشکوک باشد، استعلام واجب نیست.

شک در تذکیه گوشت
اگر ندانیم فلان مایع نجس شده است یا خیر، گوشت گوسفندی که از مسلمان گرفته شده، تذکیه شده است که خوردنش حلال باشد یا خیر. در این دو صورت حکم به پاکی و حلیّت می شود و نیازی به استعلام نمی باشد.

استعلام در قاضی
استعلام گاه مستحب است مانند این که برای قاضی ای که تازه وارد شهر شده است، مستحب است امور داخلی شهر را از اهالی آن استعلام نماید تا عالمان و افراد عادل و مورد اطمینان را بشناسد و بداند با چه کسانی معاشرت و از چه کسانی دوری کند.

شک اجیر در نماز بین نماز مسافر و حاضر
...

[ویکی فقه] استعلام (منطق). استعلام یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای خبر گرفتن و پرسیدن از چیزی است.
یکی از انواع تنبیه، «استعلام» است که به معنای خبر گرفتن و پرسیدن از چیزی می آید.
اقسام مرکب تام
مرکب تام بر دو قسم است:۱. احتمال صدق و کذب در آن راه دارد؛۲. احتمال صدق و کذب در آن راه ندارد.اولی را قضیه یا خبر و یا مرکب تام خبری گویند، و دومی را انشاء یا مرکب تام انشائی می نامند. مرکب تام انشائی خود بردو قسم است:یا بالذات دلالت بر طلب دارد که امر نامیده می شود و یا ندارد که تنبیه نام دارد؛ بنابراین، تنبیه؛ از اقسام لفظ مرکب تام انشائی؛ لفظی است که مقصود گوینده را بیان می کند و هیچ دلالت ذاتی بر طلب نمی کند، بلکه آنچه را که در ضمیر شخص وجود دارد اعلام می کند.
اقسام تنبیه
اقسام تنبیه عبارت اند از:۱. تمنی،۲. ترجی،۳. تعجب،۴. قسم،۵. ندا،۶. استفهام،۷. الفاظ عقود،۸. ایقاعات،۹. افعال مدح،۱۰. افعال ذم،۱۱. استعلام،۱۲. تعظیم.
قول ابن سینا
...