استریکنین
/~esteriknin/
معنی انگلیسی:
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
استریکنین، [ پانویس ۱] سمی بسیار قوی، بی رنگ، بی بو و آلکالوئیدی کریستالی است که به عنوان آفت کش، به خصوص برای کشتن مهره داران کوچک مانند پرندگان و جوندگان استفاده می شود. استریکنین پس از خورده شدن، استنشاق، یا جذب از طریق چشم ها یا مخاط دهان، باعث مسمومیت شیمیایی، تشنج عضلانی و در نهایت مرگ از طریق خفگی یا اختناق می شود. [ ۵] در گذشته، پزشکان از مقادیر ناچیز این ماده، به منظور افزایش انقباض عضلانی مثلاً برای القاء انقباض در ماهیچه قلبی استفاده می کردند. [ ۶] رایج ترین منبع استخراج استریکنین، دانه درخت کچوله است.
برای اولین بار در سال ۱۷۵۳ آلکالوئید استریکنین در گیاهان خانواده دم موشیان و سردهٔ گل سپاسی سانان توسط کارل لینه شناسایی شد. [ ۷] این سرده از گیاهان دارای گونه های متعددی است که شامل ۱۹۶ گونه می شود. در مناطق گرم آسیا ( ۵۸ گونه ) ، در قاره آمریکا ( ۶۴ گونه ) و در آفریقا ( ۷۵ گونه ) ، از این گیاه وجود دارد. دانه ها و پوست بسیاری از این گیاهان حاوی سم قدرتمند و کشنده استرکنین است.
این ماده یک نوروتوکسین است و به عنوان آنتاگونیست گیرنده گلیسین و گیرنده استیل کولین در دستگاه عصبی خودمختار عمل می کند. گلایسین در مغز یک میانجی تحریکی و در نخاع نقش مهاری دارد. با بی اثر کردن این میانجی، هدایت پیام های عصبی غیرقابل کنترل می شود و ایجاد تشنج عضلانی می کند، مهار استیل کولین در بخش های مختلف دستگاه عصبی مرکزی، فلج عضلات را تشدید می کند. عامل اصلی مرگ ناشی از این ماده، به فلج عضلات تنفسی بر می گردد هرچند اثرات مختلف عضلانی و سمیت عصبی و کبدی نیز می توانند عامل مرگ باشند.
استریکنین سمیت بسیار بالایی در انسان و جانوران دارد. دوز کشنده این سم در صورت مصرف خوراکی توسط یک انسان بالغ، ۳۰ تا ۱۲۰ میلی گرم است. همچنین متوسط دوز کشندهٔ این ماده در رت ها، معادل ۱۶ میلی گرم و در موش ها معادل ۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن آن هاست. [ ۸]
حداقل دوز کشنده استریکنین در انسان، به طور تقریبی و در افراد مختلف، در جدول زیر، ارائه شده است.
تاکنون پادزهری ویژهٔ مسمومیت با استریکنین، شناسایی نشده. در بیشتر موارد فرد مسموم فوت می کند و فرصت مداوای وی وجود ندارد اما در صورتی که بیمار به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف سم، زنده بماند، امکان درمان و نجات بیمار وجود دارد. [ ۱۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرای اولین بار در سال ۱۷۵۳ آلکالوئید استریکنین در گیاهان خانواده دم موشیان و سردهٔ گل سپاسی سانان توسط کارل لینه شناسایی شد. [ ۷] این سرده از گیاهان دارای گونه های متعددی است که شامل ۱۹۶ گونه می شود. در مناطق گرم آسیا ( ۵۸ گونه ) ، در قاره آمریکا ( ۶۴ گونه ) و در آفریقا ( ۷۵ گونه ) ، از این گیاه وجود دارد. دانه ها و پوست بسیاری از این گیاهان حاوی سم قدرتمند و کشنده استرکنین است.
این ماده یک نوروتوکسین است و به عنوان آنتاگونیست گیرنده گلیسین و گیرنده استیل کولین در دستگاه عصبی خودمختار عمل می کند. گلایسین در مغز یک میانجی تحریکی و در نخاع نقش مهاری دارد. با بی اثر کردن این میانجی، هدایت پیام های عصبی غیرقابل کنترل می شود و ایجاد تشنج عضلانی می کند، مهار استیل کولین در بخش های مختلف دستگاه عصبی مرکزی، فلج عضلات را تشدید می کند. عامل اصلی مرگ ناشی از این ماده، به فلج عضلات تنفسی بر می گردد هرچند اثرات مختلف عضلانی و سمیت عصبی و کبدی نیز می توانند عامل مرگ باشند.
استریکنین سمیت بسیار بالایی در انسان و جانوران دارد. دوز کشنده این سم در صورت مصرف خوراکی توسط یک انسان بالغ، ۳۰ تا ۱۲۰ میلی گرم است. همچنین متوسط دوز کشندهٔ این ماده در رت ها، معادل ۱۶ میلی گرم و در موش ها معادل ۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن آن هاست. [ ۸]
حداقل دوز کشنده استریکنین در انسان، به طور تقریبی و در افراد مختلف، در جدول زیر، ارائه شده است.
تاکنون پادزهری ویژهٔ مسمومیت با استریکنین، شناسایی نشده. در بیشتر موارد فرد مسموم فوت می کند و فرصت مداوای وی وجود ندارد اما در صورتی که بیمار به مدت ۶ تا ۱۲ ساعت پس از مصرف سم، زنده بماند، امکان درمان و نجات بیمار وجود دارد. [ ۱۶]
wiki: استریکنین
دانشنامه آزاد فارسی
اِستریکنین (strychnine)
(C۲۱H۲۲O۲N۲) آلکالوئیدی سمی و تلخ مزه. سبب گرفتگی شدید ماهیچه ها می شود و معمولاً از پودر دانۀ گیاهانی از جنس استریکنوس به دست می آید. کورارداروی حاصل از آن است.
(C۲۱H۲۲O۲N۲) آلکالوئیدی سمی و تلخ مزه. سبب گرفتگی شدید ماهیچه ها می شود و معمولاً از پودر دانۀ گیاهانی از جنس استریکنوس به دست می آید. کورارداروی حاصل از آن است.
wikijoo: استریکنین
پیشنهاد کاربران
سمی که با آن را داخل استکان چای شهید مدرس ریختند به قصد به قتل رساندن او، ولی چون با آن سرعت که آنها می خواستند عمل نکرد ، عمامه اش را به دور گردن ش پیچیده و بخشی از آن را داخل دهانش کردن و او را خفه کردند. و همان شب دفنش کردند. این اتفاق در کاشمر افتاد.