استرپتوکوک

استرپتوکوک ( به لاتین: Streptococcus ) ، جنس مهمی از باکتری های گرم مثبت است. این باکتری ها به شکل کروی ( کوکسی یا کوکوس ) هستند و تقسیم آن ها در یک محور منجر به تشکیل حالت زنجیره ای یا جفت خواهد شد؛ بنابراین، واژه استرپتوس ( به یونانی στρεπτος, streptos ) به معنای زنجیره ( رشته ) به خوبی بیانگر اسم باکتری است. [ ۲] استافیلوکوک ها ( به لاتین: Staphylococcus ) نیز جنس مهم دیگری از باکتری های گرم مثبت هستند. آن ها نیز مانند استرپتوکوک ها به شکل کوکسی می باشند اما تقسیم آن ها در دو محور انجام می گیرد؛ بنابراین، به شکل خوشه ( به یونانی σταφυλή, staphylē ) دیده می شوند. بیشتر استرپتوکوک ها از نظر تولید آنزیم های کاتالاز و اکسیداز، منفی بوده و بی هوازی اختیاری هستند. [ ۳]
برخی از گونه های استرپتوکوک ها می توانند بیماری هایی مانند فارنژیت استرپتوکوکی ( گلودرد چرکی ) ، مننژیت، پنومونی ( سینه پهلو ) ، اندوکاردیت، بادسرخ و فاسئیت نکروزان ( قانقاریا ) را ایجاد کنند. با این وجود، بیشتر گونه های استرپتوکوک، غیربیماریزا هستند و به عنوان فلور ( همزیست ) دهان، پوست، روده و سیستم تنفسی فوقانی محسوب می شوند. همچنین استرپتوکوک ها به عنوان یکی از اجزای ضروری تولید پنیر امنتال ( پنیر سوئیسی ) به حساب می آیند. استرپتوکوک ها بر اساس ویژگی های همولیتیک ( همولیز خون ) طبقه بندی می شوند. گونه های آلفا همولیتیک موجب اکسیداسیون آهن در گلبول های قرمز می شوند و آگار خون دار را سبزرنگ می نمایند. گونه های بتاهمولیتیک موجب از هم گسیختگی کامل گلبول های قرمز می شوند بطوریکه ناحیه ای عاری از گلبول های قرمز در اطراف کلنی باکتری در آگار خون دار دیده خواهد شد. گونه های گاما همولیتیک، هیچ نوع همولیزی تولید نمی کنند. [ ۴] گونه های بتاهمولیتیک استرپتوکوک ها، با استفاده از سروتیپ بندی لنسفیلد ( به انگلیسی: Lancefield serotyping ) تقسیم بندی می شوند. این تقسیم بندی بر اساس حضور وجود کربوهیدارت های خاصی در دیواره سلولی باکتری است. [ ۵] تاکنون ۲۰ سروتیپ لنسفیلد یعنی از A تا V ( غیر از I و J ) توصیف شده است. از دیدگاه پزشکی، مهم ترین استرپتوکوک ها عبارتند از گروه آلفا همولیتیک ( استرپتوکوک پنومونیه و استرپتوکوک های ویریدانس ) ، گروه بتا همولیتیک ( استرپتوکوک های گروه A و استرپتوکوک های گروه B ) .
• استرپتوکوک پنومونیه ( پنوموکوک )

اِسْتِرپْتوکوک (streptococcus)
هر یک از اعضای جنسی از باکتری های گرم مثبت گرد یا بیضوی. به صورت جفت های دوتایی یا زنجیره ای دیده می شوند. این باکتری ها به فراوانی در طبیعت یافت می شوند و عمدتاً انگل بدن حیوانات یا انسان اند. برخی از انواع آن بی خطرند، ولی بعضی دیگر در ایجاد بیماری هایی، مثل مخملک، دخالت دارند. استرپتوکوک های موجود در رودۀ انسان انتروکوک نامیده می شوند. تعداد عفونت های انتروکوکی مقاوم به ونکومایسین در حال افزایش است. ونکومایسین نوعی آنتی بیوتیک سمی است که به منزلۀ آخرین راه درمانی برخی از عفونت ها به کار می رود. در نیوجرسی امریکا، بیمارستان ها موظف اند انتروکوک های مقاوم به ونکومایسین را گزارش کنند. براساس این گزارش ها، تعداد موارد مقاوم به ونکومایسین از ۹۹ مورد در ۱۹۹۲ به ۲۷۸ مورد در ۱۹۹۴ افزایش یافته است.